ایرانیان جهان - اکو ایران /داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که «مسکن، سوخت و روشنایی» بالاترین سهم را در هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری در سال 1402 به خود اختصاص داده است. «گوشت» نیز بیش‌ترین سهم را در هزینه‌های خوراکی دارد.
سبد هزینه‌ی خانوارها از دو جزء اصلی «هزینه‌های خوراکی» و «هزینه‌های غیرخوراکی» تشکیل شده است. داده‌های تازه‌ی مرکز آمار از وضعیت هزینه خانوارهای شهری در سال 1402 نشان می‌دهد که در کل سبد هزینه این خانوارها، بالاترین سهم مربوط به هزینه‌های «مسکن، سوخت و روشنایی» بوده است. «کل هزینه‌های خوراکی» نیز رتبه دوم را کسب است و به دومین گروه کالایی تبدیل شده که سهم بالایی از سبد هزینه خانوار را تشکیل داده است. در بطن سبد خوراکی نیز، «گوشت» بیش از 24 درصد هزینه‌ها را به خود اختصاص داده است.

سبد هزینه شهرنشینان در یک نگاه
به طور کلی، یک خانوار شهرنشین ایرانی در سال 1402 به طور خالص در طول یک سال 137 میلیون و 146 هزار تومان هزینه کرده است. از این رقم، حدود 37 میلیون تومان مربوط به هزینه‌های خوراکی و حدود 99 میلیون تومان مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است.

توجه به سبد هزینه این خانوارها نشان می‌دهد که در سال گذشته، «مسکن، سوخت و روشنایی» 42.4 درصد از کل هزینه سالانه خانوار را به خود اختصاص داده است. به عبارت دیگر، اگر کل هزینه خانوار شهرنشین در سال گذشته را به یک دایره 100 قسمتی تشبیه کنیم، بیش از 42 قسمت از آن را مسکن، سوخت و روشنایی اشغال می‌کند.
در رتبه دوم نیز هزینه‌های «خوراکی و دخانی» قرار گرفته است. این نوع از نیازها 24.9 درصد از کل هزینه سالانه یک خانوار شهرنشین را تشکیل داده است. در مقابل، تنها 1.6 درصد از هزینه‌های خانوار صرف فرنگ و تفریح شده و این نیازها کمترین سهم را از سبد هزینه خانوار به خود اختصاص داده‌اند. سهم پوشاک و کفش نیز 3.2 درصد و سهم لوازم، اثاث و خدمات نیز تنها 3.3 درصد برآورد شده است. نکته جالب توجه این است که «بهداشت و درمان»، سومین گروه کالایی و خدماتی است که سهم بالایی در سبد هزینه خانوار شهرنشین در سال گذشته داشته است.
سبد خوراکی شهرنشین‌ها و صدرنشینی گوشت
حال اگر سهم 24.9 درصدی سبد خوراکی به صورت مجزا بررسی شود نتایج جالبی به دست می‌آید. داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در «سبد هزینه خوراکی» خانوارهای شهرنشین، «گوشت» سهمی 24.7 درصدی داشته است. یعنی اگر کل هزینه خوراکی این خانوار به 100 قسمت تفکیک شود، نزدیک به یک‌چهارم از آن به «گوشت» اختصاص می‌یابد. «میوه و سبزیجات» با سهم 17.3 درصدی در رتبه دوم ایستاده است. «آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌های آن» نیز با سهم 16.2 درصدی رتبه سوم را کسب کرده است.
بنابراین، هزینه‌‌برترین هزینه‌های خوراکی یک خانوار شهرنشین در سال گذشته به ترتیب «گوشت»، «میوه و سبزی» و «آرد،‌ رشته، غلات و نان» بوده است. در سوی دیگر این طیف نیز «ادویه جات»، «روغن‌ها و چربی‌ها» و «خشکبار و حبوبات» قرار گرفته که به ترتیب سهمی بین 3.5 درصد تا 6.2 درصد از هزینه خوراکی این خانوارها را در سال گذشته به خود اختصاص داده‌اند.
توجه به این نکته ضروری است که پایین‌بودن سهم یک کالای خوراکی از هزینه‌های خوراکی الزاما به معنای ارزان‌تر بودن این اقلام نیست و ممکن است این سهم پایین به دلیل وزن کمتر و استفاده کمتر خانوارها از آن محصول در طول سال باشد.