بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - ایسنا /نان یکی از کالاهای اساسی است که نقش مهمی در سفره مردم دارد اما با تحت کنترل نبودن خرید و فروش و قیمت‌گذاری آن میزان هدررفت، گرانفروشی و کم فروشی آن چندان قابل کنترل نیست و آسیب‌هایی را به همراه دارد و طی یک ماه گذشته که قیمت‌ها اصلاح شده مردم از شرایط و نرخ غیر واقعی نان و نانوایان از افزایش چندباره مواد اولیه طی سال ناراضی هستند.
19 شهریورماه سال جاری بود که قیمت نان دولتی به‌طور رسمی 60 درصد افزایش یافت و بر اساس این افزایش قیمت، هم اکنون قیمت هر نان لواش با آرد نوع یک از 500 به 700 تومان، لواش نوع دو به 900 تومان، قیمت نان بربری با آرد نوع یک از 1800 تومان به 2500 تومان، بربری ساده با آرد نوع دو 3500 تومان، قیمت تافتون سنتی با آرد نوع یک از 900 تومان به 1260 تومان، قیمت تافتون خراسانی از هزار تومان به 1400 تومان و قیمت تافتون گردان نیز از 700 تومان به 850 تومان، قیمت تافتون نوع دو 1500 تومان، نان ماشینی تافتون با آرد نوع یک 850 تومان و نوع دو، 1200 تومان رسیده است.
از طرف دیگر قیمت نان بربری یک رو کنجد 4000 تومان، قیمت نان بربری دو رو کنجد نیز 5500 تومان است، قیمت نان سنگک ساده نیز 5000 هزار تومان شده که این نوع نان با یک واحد کنجد6500 تومان، قیمت نان سنگک دو واحد کنجد 8000 تومان، قیمت سنگک سه واحد کنجد 9500 تومان تعیین شده است.
در پی اعلام این قیمت‌ها، بررسی میدانی از برخی نانوایی‌ها نشان می‌دهد که هنوز با قیمت جدید نان را توزیع نمی‌کردند و برخی نیز پیش از اعلام قیمت‌های جدید افزایش قیمت‌ چشمگیری داشتند. اما پس از گذشت یک ماه از اصلاح قیمت‌ها، طی روزهای گذشته، سری به نانوایی‌های محله‌ای در خیابان آزادی زدیم دیدیم که تنور گران‌فروشی‌ و کم‌فروشی داغ است و حتی هیچ نشانی از نرخ نان بر روی دیوار آن‌ها وجود ندارد.

سراغ یکی از نانوایی‌های سنگکی که عمر طولانی در آن محله داشت و صف طویلی از مردم مقابل آن بود رفتیم. عطر نان‌های کنجدی و برشته تمام محیط را پر کرده بود. قیمت که گرفتیم، گفتند نان ساده 10 هزار تومان و کنجدی 15 هزار تومان است. از هر دو مدل خریداری کردم و نکته قابل توجه این بود که بر خلاف گرانفروشی این نانوایی نسبت به نرخ مصوب نان‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار نبودند و با وجود برشته بودن ظاهر نان‌، داخل آن‌ها خمیری و نیم‌پز بود و نان‌های کنجدی نیز با وجود اینکه مشخص شده که باید چند واحد کنجد داشته باشند میزان به کارگیری کنجد در آن‌ها رعایت نشده بود.
در همان حوالی نانوایی بربری فروشی نیز بود که وقتی برای خرید نان رفتیم علاوه بر دو برابر گران‌تر فروختن نان‌ها، با این صحنه مواجه شدیم که کارت عابر بانک را گرفته و خودشان حساب می‌کردند و حتی علاوه برگران‌فروشی، هر عدد نان را دو عدد محاسبه می‌کردند و حتی قبض خرید را نیز تحویل نمی‌دادند. در حالی که نان بربری کنجدی با آرد نوع یک را باید 3500 تومان به فروش برسانند، با قیمت 10 هزار تومان می‌فروختند.
به سراغ مردم در صف نانوایی‌ها رفتیم. درباره کیفیت نان می‌گفتند: «نان‌ها هر روز کوچک‌تر از دیروز می‌شوند و کیفیت پخت آن‌ها ضعیف است». «یک بخش از نان را کنجد می‌زنند و باقی نقاط نان کنجد ندارد اما حتی چند برابر قیمت واقعی می‌فروشند و اعتراض ما راه به جایی نمی‌برد. چه بگوییم؟». «دو روز گذشته که پنج نان کنجدی گرفتم برای من به اندازه 10 نان کارت کشیدند و حتی نگذاشتند خودم کارت بکشم که بدانم چقدر محاسبه شده است». «کاش تعزیرات و دستگاه‌های نظارتی بعد از این قانون‌گذاری‌ها حواسشان به اجرای قوانین هم بود و نظارت می‌کردند که هر روز به جان و جیب مردم خسارت وارد نشود».
طرح هوشمندسازی آرد و نان موجب کنترل نرخ‌های غیرواقعی و هدررفت نان شد؟
این شرایط درحالیست که سال 1401 دولت با اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان و تجهیز نانوایی‌ها به کارتخوان و هوشمندسازی یارانه آرد و نان تلاش کرد تا عرضه خارج از شبکه آرد و نان را کنترل و شکسته شدن برخی نرخ‌های غیرواقعی و ترمیم اقتصاد نانوایان و ارتقای کیفیت نان و جلوگیری از هدررفت نان را دنبال کند.
در اوایل اجرای این طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان برخی نرخ‌های غیرواقعی شکسته شد و در برخی مواضع حتی در مسیر نزولی قرار گرفت و به‌طور کلی اجرای این طرح رویکرد مناسبی داشت اما به مرور زمان راه‌ در روهای این طرح نیز پیدا شد و حتی با وجود این کارتخوان‌ها نیز گران‌فروشی اتفاق می‌افتاد.
برخورد جدی با گرانفروشان
برای بررسی موضوع افزایش قیمت نان و تاثیر آن در کیفیت و کاهش هدررفت نان و گران‌فروشی‌ها و ... با اتحادیه نانوایان تماس گرفتیم و پاسخی دریافت نکردیم اما بر اساس گزارشات صدا و سیما طی نظارت‌هایی که طی روزهای گذشته آغاز شده است، معصومه رضایی- مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری تهران- درباره موضوع گرانفروشی و کم‌فروشی نانوایی‌ها با تاکید براینکه با وجود اصلاحات قیمتی، هنوز برخی از نانوایان گران فروشی می‌کنند اظهار کرده است: برخی از آن‌ها در قیمت دست برده و بعضی دیگر وزن چانه نان را کم می‌کنند. قیمت‌ها با نظر بخش خصوصی اصلاح شده است و ما با تشدید نظارت‌ها باید فضای تخلف را از بین ببریم. بر اساس تصمیم کارگروه آرد و نان، از این پس سهمیه آرد نانوایان متخلف بنا بر نوع تخلف به طور موقت یا دائم قطع می‌شود؛ این قطع سهمیه به خاطر این است که اگر نانوا به تخلف خود ادامه داد، دیگر لزومی بر ادامه فعالیت وی وجود ندارد.
وی ضمن اشاره بر اینکه تاکنون سهمیه آرد 11 نانوایی قطع شده است گفت: واحدی که اصرار به گران فروشی دارد، از آرد دولتی محروم خواهد شد و سهمیه آن به نانوایی‌های اطراف داده می‌شود.
نانوایان هم نارضایتی‌هایی دارند
اما مسئله به همینجا ختم نشد چراکه پس از اعلام نارضایتی مردم یکی از نانوایان گفت: همان روزی که قیمت نان در کشورمان به طور رسمی افزایش یافت شاهد آن بودیم که قیمت خمیر مایه مورد نیاز نانوایان نیز 400 هزار تومان افزایش یافت. همه می‌گویند نانوایان گرانفروشی می‌کنند؛ اما هیچ کسی بر قیمت مواد اولیه این صنف مثل خمیرمایه و آرد نظارتی ندارد و در آخر ما متهم می‌شویم. طی چند سال اخیر با وجود افزایش قیمت آرد، حمل و نقل، سوخت و هزینه افزایش مزد کارگران تنها یکبار قیمت نان افزایش یافته و این شرایط در درآمد و معیشت ما بسیار تاثیرگذار است.
حال باید دید که وزارت جهاد کشاورزی با وجود این نارضایتی دوجانبه مردم و صنف نانوایان چه تصمیماتی خواهد گرفت؟