ایرانیان جهان - هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid) به اختصار HA که با نام هیالورونان نیز شناخته می‌شود، یک گلیکوزآمینوگلیکان فاقد سولفات است که به مقادیر زیاد در بافت‌های پیوندی، پوششی و عصبی بدن و نیز در مایع موجود در چشم‌ها یافت می‌شود. این ماده به طور طبیعی در ماتریکس برون‌سلولی حضور دارد و نقش‌های زیادی از جمله روان‌کنندگی را ایفا می‌کند.
برای مثال هیالورونیک اسید در مایع میان‌مفصلی به افزایش ویسکوزیته و روان‌کنندگی این مایع کمک می‌کند. مایع میان‌مفصلی از ساییدگی استخوان‌ها در مفاصل جلوگیری می‌کند.
اسید هیالورونیک (HA) اولین بار توسط دو دانشمند به نام‌های «کارل مایر» و «جان پالمر» در دهه 1930 کشف شد. این دو دانشمند در حال انجام تحقیقاتی بر روی زجاجیه (ماده ژل‌مانند موجود در چشم‌ها) بودند و با موفقیت ماده‌ای را استخراج کردند که نام آن را «اسید هیالورونیک» گذاشتند. این نام از کلمه یونانی «Hyalos» به معنای شیشه‌ای یا شفاف گرفته شده است که منعکس‌کننده ماهیت ژل‌مانند و شفاف این ماده است.
امروزه اسید هیالورونیک به دلیل خواص منحصر‌به‌فرد و کاربرد‌های همه‌جانبه به طور گسترده در زمینه‌های مختلف از جمله پزشکی، آرایشی، بهداشتی و بیوتکنولوژی مورد مطالعه قرار گرفته و استفاده می‌شود.

هیالورونیک اسید در پوست HA به طور طبیعی در پوست به عنوان یک فاکتور آبرسان طبیعی (NMF-Natural Moisturizing Factor) حضور دارد. بیشترین تراکم HA در پوست، در لایه‌ی درم و در ماتریکس برون‌سلولی است. سلول‌های پوستی ما به طور طبیعی HA تولید می‌کنند تا علاوه بر حفظ میزان رطوبت پوست، به روند حرکت سلول‌های پوستی در لایه‌ها و طبقات پوست، جایگزینی سلول‌های جدید، پوسته‌ریزی و نیز به روند بهبود زخم‌ها کمک کند.
در درم نیز هیالورونیک اسید، ساخت کلاژن توسط فیبروبلاست‌ها را تسهیل می‌کند. با افزایش سن و با دخالت عوامل تهاجمی محیطی به ویژه اشعه فرابنفش خورشید، مقدار کمی از این ماده در صورت ما تولید می‌شود و مقدار تولید آن در پوست دائما روند نزولی دارد. نشانه‌های حساسیت، عدم درخشندگی، خطوط ریز و بافت ناهمگون از جمله علائم کمبود HA هستند.
مزایای هیالورونیک‌اسید ضد پیری
اثرات ضد پیری محصولات حاوی هیالورونیک اسید ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما با این وجود مطالعه‌ای در سال 2017 نشان داد استفاده از هیالورونیک اسید با کاهش چین و چروک و بهبود وضعیت پوستی مرتبط است. اسید هیالورونیک هم‌چنین انعطاف و کشسانی پوست را افزایش و زبری پوست را در کمتر از 2 تا 8 هفته کاهش می‌دهد.
در یک مطالعه آلمانی در سال 2016، محققان اثرات ضد پیری چهار کرم مختلف صورت حاوی هیالورونیک را مقایسه کردند و شاهد افزایش سفتی پوست و کاهش 10 تا 20 درصدی عمق چین و چروک در هر 20 شرکت‌کننده بودند.
بسیاری از برند‌های لوازم آرایشی ادعا می‌کنند که محصولات حاوی هیالورونیک اسید آنها می‌تواند علائم پیری را معکوس کند. با این حال، طبق یک مقاله در سال 2015، اکثر این محصولات، نسخه‌ای از اسید هیالورونیک را در ترکیبات خود دارند که برای عبور از لایه بیرونی سلول‌های پوست بسیار بزرگ هستند.
التیام زخم
هیالورونیک اسید نه‌تنها باعث آبرسانی پوست می‌شود، بلکه با افزایش رطوبت پوست، به بهبود زخم کمک می‌کند. بر اساس یک مقاله مروری در سال 2016، هیالورونیک با کنترل التهاب و هدایت رگ‌های خونی به مناطق آسیب دیده پوست، بهبود زخم را سرعت می‌بخشد. بر اساس شواهد، اسید هیالورونیک به بهبود سریع‌تر زخم پای دیابتی، در مقایسه با مواد استاندارد پانسمان زخم، کمک می‌کند.
در یک مطالعه حیوانی در سال 2019، محققان یک ژل زیست تخریب‌پذیر حاوی اسید هیالورونیک و پولوکسامر را روی زخم‌های پوستی اعمال کردند. این ژل با جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی و مرطوب کردن زخم، باعث بهبود آن می‌شود.
تسکین درد مفاصل
مایع سینوویال (مایع مفصلی) که حاوی اسید هیالورونیک است، مفاصل را روان می‌کند، اما به گفته بنیاد آرتریت، به مرور اسید هیالورونیک در مایع سینوویال تجزیه می‌شود، کاهش می‌یابد و به درد و سفتی مفاصل می‌انجامد. به همین دلیل برخی افراد برای درمان آرتروز، از تزریق هیالورونیک استفاده می‌کنند.

عوارض جانبی
به طور کلی، مکمل‌های اسید هیالورونیک، محصولات موضعی و تزریقات، تا زمانی که طبق دستورالعمل‌های صحیح اعمال شوند، بی‌خطر به نظر می‌رسند. با این حال، اسید هیالورونیک ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی و واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند؛ که برای پیشگیری از این اتفاق لازم است پیش از درمان اصلی، یک تست کوچک انجام شود.
افرادی که تزریق‌های حاوی هیالورونیک اسید دریافت می‌کنند، ممکن است دچار برخی عوارض شوند که معمولاً ظرف یک هفته از بین می‌رود. این عوارض عبارتند از: درد، سرخی محل تزریق، خارش، تورم و کبودی.
نکته:
فرد باید در مورد هرگونه تداخلاتی که ممکن است اسید هیالورونیک با دارو‌های مصرفی داشته باشد، با پزشک صحبت کند. از آنجایی که بدن به طور طبیعی اسید هیالورونیک تولید می‌کند، این ماده به ندرت باعث عوارض جانبی شدید یا واکنش‌های آلرژیک می‌شود. با این حال، افرادی که سابقه واکنش‌های آلرژیک شدید مانند آنافیلاکسی دارند، باید در استفاده از اسید هیالورونیک احتیاط کنند.
اثرات این ماده در دوران بارداری و در دوران شیردهی ناشناخته است، بنابراین توصیه می‌شود زنان در این زمان‌ها، مکمل‌های اسید هیالورونیک را مصرف نکنند یا با احتیاط مصرف کنند.
منبع: خبرآنلاین به نقل از medicalnewstoday