بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - به نوشته رویترز، قیمت جهانی نفت در معاملات روز گذشته و در آستانه سال‌نوی میلادی، نوسان چندانی را تجربه نکرد. به‌نظر می‌رسد بازار انرژی در انتظار دریافت داده‌های اقتصادی چین و آمریکا است تا منحنی رشد اقتصادی را در بزرگ‌ترین خریداران نفت دنیا بررسی کند.
افت بیشتر از حد انتظار سطح ذخایر استراتژیک نفت‌خام ایالات متحده در هفته منتهی به 20دسامبر، قیمت هر دو شاخص عمده نفتی را تا حدود 1.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
5درصد در هفته گذشته افزایش داد. از سوی دیگر خبر‌های مثبت درخصوص رشد اقتصادی چین در سال‌آینده میلادی نیز از قیمت جهانی نفت حمایت‌کرده است. مقامات چین تصویب کرده‌اند رقمی معادل 3‌تریلیون یوآن اوراق قرضه ویژه جهت حمایت از اقتصاد این کشور، در سال‌جدید میلادی منتشر کنند. برای خاورمیانه و به‌ویژه تولیدکنندگان نفت حوزه خلیج فارس، موضوع ژئوپلیتیک روز انرژی حول محوریت وابستگی به مصرف‌کنندگان شرقی، تجارت و جریان سرمایه‌گذاری بین اقتصاد‌های نوظهور، تعریف می‌شود.
نقش کمرنگ تحولات سیاسی بر بازار نفت اکنون درمیان فعالان بازار جهانی نفت اجماعی وجود دارد مبنی‌بر اینکه پیش‌فرض قدیمی ارتباط مستقیم قیمت این کالای استراتژیک با تحولات منطقه خاورمیانه، دیگر معنا و مفهوم گذشته را ندارد. از 7 اکتبر 2023، شاهد تشدید مداوم درگیری‌ها از جمله افزایش تعداد بازیگران دولتی و غیردولتی درگیر در جنگ اسرائیل و غزه بوده‌ایم، با این‌وجود اما، قیمت نفت در محدوده 70 تا 90 دلار در هر بشکه باقی‌مانده‌است. بالاترین قیمت نفت خام برنت را در اکتبر 2023 و همچنین پس از حمله ایران به اسرائیل در آوریل2024، شاهد بودیم، با این‌حال قیمت‌های بالا پس از یک جهش نسبی، هرگز در سطح پایداری قرار نگرفت و حتی در مقاطعی در اثر تنش بین طرف‌های درگیر در منازعات، کاهش نیز یافت. واضح است که بازار جهانی انرژی درک دقیقی از ریسک‌های مرتبط با زیرساخت انرژی به‌جای ریسک‌های سیاسی دارد؛ این در حالی است که اطمینان در مورد در دسترس‌بودن عرضه و تامین به موقع، از سوی منابعی جدیدتر مانند تولید کشور‌های غیراوپک و منطقه آمریکای‌شمالی، همچنان ثبات قیمت را حفظ می‌کند.
تطبیق بازار انرژی با تحولات به‌نظر می‌رسد بازار، تغییر جهت تقاضا به واسطه پویایی اقتصاد چین و فاصله‌گرفتن این کشور از رشد زیرساخت محور و حتی کاهش جمعیت آن را به‌خوبی درک کرده‌است. فعالان بازار نفت درک می‌کنند که ویرانی‌ها در غزه و لبنان و حملات مستقیم اسرائیل و ایران به یکدیگر، تاثیر بسزایی بر ذخایر نفتی و حمل‌ونقل و حتی تجارت نفت نداشته‌است. علاوه‌بر این به‌رغم تهدید موشکی و پهپاد‌های حوثی‌های یمن، محموله‌های نفتی مسیر‌های جایگزین و البته طولانی تری در مسیر‌های ترانزیت خود پیدا‌کرده و به‌این‌ترتیب محصولات انرژی‌محور و کالا‌های تجاری تا حد کمی تحت‌تاثیر تحرکات حوثی ها، قرارگرفته‌اند. نتیجه متاثرکننده از بیش از یک سال‌جنگ این است که اقتصاد خاورمیانه دچار چالش‌های جدی شده‌است، تجارت و سرمایه‌گذاری در منطقه ضعیف شده و مناطقی که بیشترین آسیب را دیده‌اند، جوامعی هستند که کم‌ترین عرضه را از نظر صادرات محصولات انرژی‌محور دارند. اقتصاد غزه پیش از این وقایع نیز در سطح بین‌الملل منزوی شده‌بود، بنابراین هیچ نشانه جدیدی از اثرات مخرب جنگ در مراودات اقتصادی و تجاری این منطقه قابل‌مشاهده نیست. از سوی دیگر، صادرات گاز اسرائیل به مصر و تولید آن در میادین فراساحلی این کشور استمرار داشته و در واقع زیرساخت‌های انرژی اسرائیل تا حد زیادی، دست‌نخورده باقی مانده‌است. لبنان، اما احتمالا بیشترین آسیب را از نظر رشد فعالیت‌های اقتصادی تجربه کرده‌است. UNDP برآورد می‌کند که لبنان در سال‌جاری میلادی، تا 9.2‌درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از دست خواهد داد. مصر از سوی دیگر، به دلیل کاهش تردد در کانال سوئز درآمد سالانه 6‌میلیارد دلاری خود را از دست داده‌است.
نقش کمرنگ تحریم‌های نفتی ایران به نوشته ژورنال دانشگاه جرج تاون، در غیاب حمله مستقیم به زیرساخت‌های پالایش یا صادرات نفت ایران، تحریم‌های سنگین علیه این کشور، مانع از رفع نیاز‌های مشتریان نفت آن در چین و فراتر از آن نشده‌است. صادرات نفت ایران در سال‌2024 میلادی، حدود 1.7‌میلیون بشکه در روز برآورد شده‌است. با وجود تهدید به تلافی هرگونه همکاری یا همراهی با حملات نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران، تاسیسات تولید و صادرات نفت کشور‌های نفت‌خیز حوزه خلیج فارس، تاکنون با خطر حملات نظامی مواجه نشده‌اند.
بیشتر بخوانید:قیمت جهانی نفت افزایش یافت
نقش چین در بازار نفت فراتر از تاثیر بی ثباتی‌های مداوم در منطقه نفت‌خیز خاورمیانه، گذار اقتصادی چین از رونق ساخت وساز تحت‌حمایت دولت، به استراتژی ارتقای زنجیره ارزش صادرات این کشور، به تعدیل قیمت نفت کمک شایانی کرده‌است. بسیاری از سرمایه‌گذاران نفتی امیدوار بودند که اقدامات محرک اقتصادی چین باعث افزایش تقاضای نفت شود، اما تقاضای نفت این کشور صنعتی، حساسیت نسبتا پایینی نسبت به این دسته از اقدامات اقتصادی دارد. سازوکار اینکه چگونه دولت چین در قالب اعطای وام به بخش‌های زیرمجموعه خود کمک مالی می‌کند هنوز مشخص نیست، با این وجود اما، استمرار روند رونق مسکن و ساخت و ساز که پیش از این تقاضای نفت این کشور را تقویت می‌کرد، بعید است. سرعت کنونی و ترکیب رشد اقتصادی چین در آینده ممکن است به فروکش‌کردن سرعت رشد تقاضای نفت منجر شود. به‌عنوان مثال، برخی از تحلیلگران تخمین می‌زنند که تقاضای نفت چین ممکن است تنها 0.1 تا 0.15‌میلیون بشکه در روز به ازای هریک‌درصد افزایش در رشد تولید ناخالص داخلی این کشور افزایش یابد. طبق داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی، طی دهه‌گذشته، افزایش سالانه تقاضای نفت چین به‌طور متوسط بیش از 600‌هزار بشکه در روز بوده که بیش از 60‌درصد از متوسط افزایش تقاضای جهانی را تشکیل می‌دهد. صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد رشد اقتصادی چین از 5.2‌درصد در سال‌2023 به 4.8‌درصد در سال‌جاری و 4.5‌درصد در سال‌2025 کاهش یابد.
افق قیمت نفت به باور کارشناسان حوزه انرژی، تا زمانی‌که تولید، پالایش و تاسیسات حمل‌ونقل نفت کشور‌های حوزه خلیج فارس مورد تعرض قرار نگیرد و تقاضای نفت چین ضعیف باقی‌بماند، قیمت در محدوده 70 تا 75دلار در هر بشکه ثابت خواهد ماند. همچنین کاهش تولید اوپک و اوپک پلاس حداقل برای عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات متحده عربی، کویت، قزاقستان، الجزایر و عمان، تا پایان سال‌2025 و پس از آن به قوت خود باقی خواهد ماند. شایان ذکر است، ظرفیت اضافه تولید، به‌ویژه در عربستان سعودی، ضربه‌گیر قابل‌توجهی در‌برابر ریسک‌های قیمتی به‌حساب می‌آید.
منبع: دنیای اقتصاد