بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مهدی بیک اوغلی | تلاش رادیکال‌ها برای فشار بر دولت و استیضاح برخی وزرای کابینه به چه دلیل است و از بطن این تلاش‌ها چه مواردی جست‌وجو می‌شود؟ در شرایطی که طی چند ماه اخیر، عملکرد دولت چهاردهم در مجموع از سوی کارشناسان قابل قبول ارزیابی شده و دولت در پرونده‌هایی چون «ایجاد وفاق ملی»، «مشارکت زنان و جوانان»، «تلاش برای ایجاد اجماع نخبگانی در حل مسائل»، «تعلیق لایحه حجاب و عفاف»، «ترک انداختن بر دیواره قطور فیلترینگ» و «زمینه‌سازی برای آغاز مذاکرات با اروپا و امریکا» دستاوردهای قابل ذکری کسب کرده، اما توپخانه‌های افراد و گروه‌های رادیکال بدون توجه به این دستاوردها با قدرت هر چه تمام‌تر در حال شلیک به نقاط قوت دولت و تلاش برای حاشیه‌سازی هستند.
سه‌شنبه 11 دی ماه بود که اعضای جبهه پایداری و طیف‌های نزدیک به آن در تلاشی هماهنگ فشار همه‌جانبه بر دولت را در درون و بیرون مجلس استارت زدند. ابتدا مالک شریعتی، رییس ستاد انتخاباتی علیرضا زاکانی اعلام کرد که مجلس به دنبال استارت طرح سوال از رییس‌جمهور است و پس از آن افرادی چون علی خضریان، امیرحسین ثابتی، حمید رسایی، مهدی کوچک‌زاده و... به سواره نظام جبهه پایداری، از ضرورت استیضاح وزرای کابینه سخن گفتند. بهانه یک چنین فشاری به دولت پزشکیان از سوی مالک شریعتی این‌گونه شرح داده شد: «تداوم برخورد با برخی مدیران دولت شهید رییسی، ممکن است به سوال از رییس‌جمهور منجر شود.» در واقع ریشه‌های فشار اعضای جبهه پایداری علیه دولت، تلاش برای‌باقی ماندن برخی اعضای جبهه پایداری در مشاغل حساس اجرایی است!
این فشارها از سوی جبهه پایداری علیه دولت پزشکیان درحالی است که رییس‌جمهور همواره بر استفاده از رویکردهای تخصصی بدون توجه به سابقه سیاسی افراد تاکید داشته و بسیاری از چهره‌های اصولگرا و حتی اعضای جبهه پایداری را در راس مشاغل حساس قرار داده است.
پزشکیان به این دلیل حتی با برخی نقدها از سوی اصلاح‌طلبان نیز مواجه شده است. در این شرایط اما فیلمی از توصیه‌های رهبر انقلاب منتشر شد که در آن موضوع طرح پرسش و استیضاح دولت‌ها در بازه زمانی چند ماهه ابتدایی فعالیت‌های آنان را به صلاح جامعه ندانسته بودند.
در شرایطی که برخی تحلیلگران تصور می‌کردند با روشن شدن دیدگاه راس هرم تصمیم‌ساز کشور درخصوص موضوع استیضاح در ماه‌های ابتدایی فعالیت‌های یک دولت، بحث احتمالا مختومه شود، اما باز هم میرحسین ثابتی از چهره‌های نزدیک به سعید جلیلی و نماینده مجلس دوازدهم با انتشار توییتی اعلام کرد: «جریانی که اساسا اعتقادی به رهبر انقلاب ندارد، با وایرال کردن یک ویدیو از یکی از سخنرانی‌های ایشان در سال‌های قبل، مدعی شده که نباید مجلس در عرض 3 ماه بعد از رای اعتماد به وزرا، استیضاح را آغاز کند چون یک وزیر مگر در سه ماه چه کار می‌تواند بکند؟ حرف ما این است اگر همتی که ارز 59 هزار تومانی را در 4 ماه و نیم به 81 هزار تومان رسانده استیضاح نشود، پس ابزار استیضاح دقیقا به چه کار دیگری می‌آید؟»
«اعتماد» در این نوبت سراغ یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب و یک تحلیلگر اصولگرا رفته تا به این پرسش پاسخ دهد که اساسا نحوه به کارگیری ابزارهای نظارتی نمایندگان به چه صورت است و چگونه می‌توان آن را به کار برد تا شائبه برخوردهای جناحی و سیاسی از آن متبادر نشود.
تندروها وفاق ایجاد شده و تلاش برای آشتی ملی را برنمی‌تابند
محمد وکیلی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده ادوار مجلس در گفت‌وگو با «اعتماد» در پاسخ به این پرسش که طرح موضوع استیضاح وزرا و سوال از رییس‌جمهور در شرایط فعلی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ می‌گوید: «طرح موضوع استیضاح هم خلاف شعار وفاق ملی، هم برخلاف منافع کشور در شرایط حساس فعلی کشور و هم از نظر حرفه‌ای، عاقلانه نیست، آن‌هم دولتی که 4 ماه از عمر آن نگذشته و طی این مدت هم درگیر بالاترین سطح بحران‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و جهانی بوده است. از هر منظری که به موضوع نگاه شود، تلاش برخی طیف‌ها در مجلس کاملا سیاسی به نظر می‌رسد و در راستای منافع مردم نیست.» وکیلی درباره ریشه‌های طرح یک چنین موضوعاتی می‌گوید: «در اینکه وضع مردم خوب نیست تردیدی وجود ندارد. در اینکه باید در مورد برخی سوال‌ها به خصوص سیاست‌های ارزی نقد و بررسی صورت گیرد، تردیدی وجود ندارد، اما اینکه سهم این مشکلات را به دوش دولت چهاردهم بیندازیم غیرمنطقی است. یک دولت 4 ماهه نمی‌تواند خالق یک چنین شرایطی باشد. اینکه برخی دولت چهاردهم را تنبیه کنند به خاطر وضعی که سهم چندانی در پیدایش آن نداشته نه منصفانه است و نه جوانمردانه. البته استیضاح و سوال، حق مجلس است و مجلس را نباید به لحاظ وظایف نظارتی‌اش سرکوب و تحقیر کرد. وظیفه مجلس نظارت است و ابزارهای آن هم مشخص شده است.» او ادامه می‌دهد: «اینکه یک جریان سایه‌نشین در کمین بنشیند تا از آب گل‌آلود وضعیت‌هایی که دولت در بروز آنها نقشی نداشته و تلاش کند از این آب گل‌آلود ماهی گرفته، اعتماد به نفس دولت را بگیرند و نقشه کشیدن صندلی از زیر پای دولت داشته باشند، ناجوانمردانه است. البته مردم به خوبی آگاهند که کدام جریانات پشت پرده در پیگیری موضوع استیضاح و سوال از دولت نقش دارند و چقدر صادق‌اند و چقدر در راستای منافع سیاسی و جناحی این اقدامات را انجام می‌دهند.» وکیلی در پاسخ به پرسش دیگری در این خصوص که دولت قصد ندارد به ریشه‌های بروز مشلات در گذشته اشاره کند و این امساک دولت از پرداختن به گذشته‌ها باعث سوءاستفاده مخالفان دولت شده است، شما ریشه‌های بروز بحران‌های اقتصادی و راهبردی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ می‌گوید: «مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم داده‌اند تا شرایط کشور به اینجا برسد. بخشی از این عوامل بیرونی‌اند و به حوزه سیاست خارجی ربط دارند. بخشی هم به سوءمدیریت‌ها و مشکلات داخلی مرتبط است. دولت آقای پزشکیان حتما سهم اندکی در بروز این مشکلات دارد. منظور من این نیست که به سیاست‌های اقتصادی دولت نمی‌توان نقدی وارد ساخت، اما همه مشکلات را از چشم دولت آقای پزشکیان دیدن هم بی‌اخلاقی، غیرحرفه‌ای و غیرمنصفانه است. نیت طراحان این رویارویی‌ها این است که انسجام و وحدتی که در کشور پس از حضور آقای پزشکیان ایجاد شده را بر هم بزنند. متاسفانه هدف بخشی از فعالان سیاسی در ایران، منافع ملی نیست. این طیف‌ها به دنبال گرفتن ماهی‌های حزبی و جناحی از کشمکش‌های سیاسی هستند، به همین دلیل است که از دیدن فضای وفق، دوستی و آشتی و افزایش مشارکت در کشور ناراحت شده و تلاش می‌کنند با حاشیه‌سازی و بحران‌سازی این فضا را برهم زنند.»
برخوردهای جناحی با ابزارهای نظارتی باعث بروز بحران‌های جدی اجتماعی می‌شود
حسین کنعانی مقدم، فعال سیاسی اصولگرا و دبیرکل حزب سبز با واکاوی قانون اساسی به این نکته اشاره می‌کند که هر چند در قانون ابزارهای قابل‌توجهی برای اعمال نظارت‌های تقنینی قرار داده شده اما درک این موضوع که نمایندگان در چه زمان، چه هدف و برای دستیابی به کدامین ضرورت‌های اصلاحی از این ابزارها باید استفاده کنند، واجد اهمیتی مضاعف است. کنعانی همچنین به این واقعیت اشاره می‌کند که استیضاح و طرح پرسش از دولتی که تنها چند ماه از فعالیت‌های او می‌گذرد با هیچ عقل سلیمی همخوان نیست. کنعانی مقدم در این خصوص به «اعتماد» می‌گوید: «روح حاکم قانون اساسی حاکی است که مجلس برای نظارت بر اجرای قوانین از ابزارهای استیضاح؛ سوال و گزارش‌های تحقیق و تفحص و... استفاده می‌کند اما در متن قانون اساسی به این امر هم اشاره می‌شود که مجلس باید با یک تعامل سازنده با دیگر قوا قرار بگیرد. درست است که در قانون اساسی تفکیک قوا وجود دارد اما تعامل بین قوا حول محور بیانات و رهنمودهای رهبری از مهم‌ترین بخش‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.»
او یادآور می‌شود: «هیچ طیف، گروه، دسته و جریانی اجازه ندارد از ابزارهای نظارتی برای تسویه‌حساب‌های جناحی و سیاسی استفاده کند. چند روز قبل هم مصاحبه‌ای داشتم و اعلام کردم که بصیرت نمایندگان مجلس در یک چنین بزنگاه‌هایی خود را نشان می‌دهد. نمایندگان با وجود اینکه ابزارهای نظارتی دارند و در اعمال آن هم آزادند اما باید ببینند طرح یک چنین استیضاح‌ها و طرح پرسش‌هایی آیا جنبه تسویه‌حساب‌های حساسی و جناحی دارد یا برای بهبود اوضاع است؟» دبیرکل حزب سبز با اشاره به اینکه این نوع برخوردهای جناحی مشکل‌گشا نیستند، می‌گوید: «باید دید آیا انجام استیضاح در یک چنین برهه‌ای باعث کاهش مشکلات و بهبود شاخص‌ها می‌شود یا اینکه کلاف مشکلات و ناهنجاری‌ها در اقتصاد و مدیریت کشور را سردرگم‌تر و پیچیده‌تر می‌کند؟» کنعانی مقدم تاکید می‌کند: «به نظر می‌رسد دولتی که هنوز چند ماه نیست، تشکیل شده و با رای اعتماد همین نمایندگان کارهایش را آغاز کرده، به زمان بیشتری برای اجرای ایده‌ها و برنامه‌هایش زمان نیاز دارد و با عوض کردن یک وزیر آن هم از طریق استیضاح یا طرح پرسش از رییس دولت، مشکلی از هزار توی مشکلات کشور حل نخواهد شد، بلکه ممکن است باعث ایجاد مشکلات بیشتر و حتی بروز بحران‌های اجتماعی افزون‌تر شود.» او خاطرنشان می‌کند: «نمایندگان محترم در این شرایط حساس باید بصیرت سیاسی داشته باشند و بدانند که از این ابزارهای نظارتی در چه زمان‌هایی در راستای تحقق چه اهدافی و برای کدامین بهبودها و اصلاح‌ها استفاده کنند.»