ایرانیان جهان - تین نیوز |
اهمیت ایران به عنوان شاهراه تجارت جهانی شهرتی چند هزار ساله دارد که جاده ابریشم و ترانزیت هند و روسیه از مسیر ایران در دوره صفویه گواه آن هستند.

کارشناسان بر این باورند واقع شدن ایران در میانه کمربند اتصالی شرق به غرب به عنوان یکی از کوتاه ترین و ایمن ترین راه های دسترسی حمل ونقل و تجارت کالا بین دو قطب اقتصادی یعنی چین و اروپا در کنار تنوع کریدورهایی که از مسیرهای دریایی، جاده ای، ریلی و هوایی ایران عبور می کنند، موقعیت استراتژیک منحصر به فردی را ایجاد کرده تا ظرفیت ایران تنها به کریدور شمال-جنوب و سایر دسترسی های منطقه ای محدود نگردد.
موقعیت ترانزیتی ایران، همواره به عنوان یکی از کوتاه ترین و ارزان ترین مسیرهای ترانزیتی در جهت های مختلف شناخته می شود و خطوط راه آهن ایران که با 15 هزار کیلومتر شبکه ریلی مسیرهای اصلی، فرعی و آنتن ها، اهمیت دوچندانی در این امر دارند.
اتصال به کشور ترکمنستان از طریق دو مسیر پیوسته ریلی سرخس و اینچه برون، اتصال ریلی نوار شرقی کشور یعنی چابهار-سرخس، اتصال ریلی ایران به ترکیه از چند مسیر، اتصال مرزی با افغانستان و پاکستان، خط ریلی در دست احداث رشت-آستارا برای اتصال به آذربایجان،راه آهن برقی غیرفعال جلفا-نخجوان (دسترسی به قفقاز و دریای سیاه) و احداث خط جدید شلمچه به بصره، در حقیقت یک شبکه گسترده ترانزیت ریلی با کشورهای همسایه و در پی آن با سایر کشورها برای ایران فراهم کرده است.
اگر شبکه داخلی خطوط ریلی ایران به تکامل واقعی خود از طریق ایجاد، بهبود و توسعه زیرساخت های شبکه ریلی کشور برسد، موجب می شود تا کریدورهای عبوری از ایران به عنوان کریدورهای توسعه ای یا اقتصادی شناخته شده و موجب جریان انتقال وسیع ظرفیت تجارت منطقه در محدوده جغرافیایی ایران و رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور گردد.
بر اساس بند 1-الف ماده 48 قانون برنامه هفتم توسعه کشور، سازمان برنامه و بودجه و وزارت راه و شهرسازی موظف به اجرای طرح های عظیم اقتصادی ملی، پیشران، روزآمد و مبتنی بر آینده نگری و تکمیل زنجیره ارزش و جهش اقتصادی هستند که موجب ایجاد و تکمیل کریدورهای ترانزیتی شود.
در همین راستا در مسیر اجرای بندهای 10 و 11 سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه بر مبنای ماده 56 از فصل 12، احداث 3200 کیلومتر خط ریلی در این قانون تکلیف شده است که شامل هزار کیلومتر دوخطه کردن خطوط موجود و برقی کردن، 400 کیلومتر خطوط فرعی برای اتصال به مبادی بار و مراکز صنعتی و تجاری و احداث 1800 کیلومتر خط ریلی جدید است.
تکمیل کریدورهای ترانزیتی ریلی کشور از جمله راه آهن چابهار-زاهدان، راه آهن کرمانشاه-خسروی، راه آهن رشت-آستارا، خط دوم بندرامام-تهران (درود-خرم آباد-اندیمشک)، راه آهن شیراز-بوشه و خط ریلی رشت-آستارا ، تحول در حمل ونقل داخلی و بین المللی و توسعه اقتصادی کشور را به همراه خواهد داشت.
مهدی باقری، کارشناس ترانزیت عنوان کرد که در کنار توسعه سخت افزاری خطوط ریلی، باید نگاه نرم افزاری به راه آهن داشته باشیم. در حال حاضر، دارایی راه آهن کشور 30 میلیارد دلار ارزش دارد که با همکاری بخش غیردولتی و رویکرد توسعه نرم افزاری، می توان درآمد ارزی سالانه برای کشور به همراه داشته باشد.
باقری تصریح کرد: به طور مثال راه آهن ترنس سیبری روسیه یا راه آهن قزاقستان (KTZ) که در مسیر کریدور شرق-غرب، قرار گرفته اند به عنوان یکی از سازمان ها یا شرکت های حائز اهمیت در اقتصاد و سیاست این کشورها تاثیر دارند به طوری که رئیس راه آهن آن ها، در زمان ریاست یا پس از آن مسئولیت معاون نخست وزیر یا نخست وزیری آن کشور را برعهده می گیرند.
باقری در انتها افزود: ایران با داشتن موقعیت جغرافیایی ممتاز و شبکه ریلی در حال توسعه، می تواند به عنوان هاب ترانزیتی اوراسیا شناخته شود که با رفع چالش ها و سرمایه گذاری در زیرساخت ها و توسعه رویکرد نرم افزاری و ارتقای بهره وری در حمل بار، کشور می تواند از فرصت های بی نظیر خود در عرصه ترانزیت بین المللی بهره برداری کند.