بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
اظهارات پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان در مصاحبه اخیر با شبکه NBC آمریکا مبنی بر اینکه «ایران اصولا آماده گفت‌وگو با دولت دوم ترامپ است» بازتاب‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از کشور به همراه داشته است. این اظهارات در حالی مطرح شده که رویکرد مذاکره با آمریکا به‌ویژه پس از خروج این کشور از توافق هسته‌ای برجام، همواره یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در فضای سیاسی ایران بوده است. اظهار تمایل به گفت‌وگو با دولتی که سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته و سابقه‌ای طولانی در بدعهدی و دشمنی با ایران دارد، می‌تواند پیامدهای منفی متعددی در عرصه داخلی و بین‌المللی داشته باشد. در این گزارش، ضمن بررسی پیامدهای احتمالی این اظهارات، به تحلیل دیدگاه‌های طرفداران و مخالفان مذاکره با آمریکا پرداخته می‌شود.

ابعاد داخلی و بین‌المللی اظهارات پزشکیان
اظهارات پزشکیان در شرایطی بیان شد که طرف آمریکایی همچنان سیاست‌های خصمانه خود علیه ایران را دنبال می‌کند. این سخنان ممکن است از سوی واشنگتن و متحدانش به‌عنوان نشانه‌ای از ضعف یا عقب‌نشینی ایران تفسیر شود. این برداشت به‌ویژه در فضایی که آمریکا تلاش دارد ایران را منزوی و تحت فشار قرار دهد، می‌تواند به تقویت سیاست‌های خصمانه آن‌ها منجر شود.
رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که همواره به‌ دنبال تضعیف جایگاه ایران در منطقه بوده‌اند، از این اظهارات برای تبلیغات منفی علیه ایران بهره‌برداری خواهند کرد. این دشمنان می‌توانند ادعا کنند که ایران به ‌دلیل فشارهای بین‌المللی، از مواضع خود عقب‌نشینی کرده و آماده ارائه امتیازات است.
در هر مذاکره‌ای، طرفی که موضعی مقتدرانه داشته باشد، قدرت چانه‌زنی بیشتری خواهد داشت. اظهار تمایل به مذاکره با دولتی که سیاست فشار حداکثری را دنبال کرده است، می‌تواند قدرت چانه‌زنی ایران را کاهش دهد و طرف مقابل را به ارائه درخواست‌های بیشتر ترغیب کند.
بخش قابل‌توجهی از جامعه ایران به‌ویژه پس از تجربه برجام، نسبت به امکان تحقق وعده‌های آمریکا بدبین هستند. خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های شدیدتر، این باور را در میان مردم تقویت کرده است که مذاکره با آمریکا نه‌تنها سودمند نیست، بلکه به تشدید فشارها منجر می‌شود. اظهارات پزشکیان می‌تواند این احساس بی‌اعتمادی را در میان مردم تقویت کند.
نکته مهم دیگر اینکه اظهاراتی از این دست می‌تواند به افزایش شکاف‌های سیاسی و کاهش انسجام داخلی منجر شود. این اختلافات به‌ویژه در شرایطی که کشور نیازمند همبستگی بیشتر برای مقابله با فشارهای خارجی است، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصولی همچون استقلال، مقاومت در برابر استکبار و حمایت از ملت‌های مظلوم بنا شده است. اظهار تمایل به مذاکره با آمریکا، آن‌هم در شرایطی که این کشور سیاست‌های استکباری خود را ادامه می‌دهد، ممکن است از سوی برخی جریان‌های داخلی به‌عنوان تضعیف این اصول تلقی شود.
تحلیل تاریخی روابط ایران و آمریکا
اولین تجربه مذاکره ایران با آمریکا پس از انقلاب اسلامی به آزادی گروگان‌های لانه جاسوسی مربوط می‌شود. این مذاکرات که با میانجیگری الجزایر انجام شد، به امضای بیانیه الجزایر و آزادی گروگان‌ها انجامید؛ اما در ادامه، آمریکا به تعهدات خود پایبند نماند و سیاست‌های خصمانه خود را علیه ایران تشدید کرد.
توافق هسته‌ای برجام، یکی از مهم‌ترین نمونه‌های مذاکره ایران با آمریکا در دوران پس از انقلاب است. این توافق، با هدف رفع تحریم‌ها و تسهیل همکاری‌های اقتصادی ایران با جهان به امضا رسید؛ اما خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های گسترده‌تر، نشان داد که این کشور به تعهدات خود پایبند نیست.
نکته مهم دیگر این است که باید توجه داشته باشیم که کشورهای دیگری نیز که تلاش کرده‌اند از طریق نزدیکی به آمریکا مشکلات خود را حل کنند، نتایج مشابهی را تجربه کرده‌اند. برای مثال مصر و اردن که روابط نزدیکی با آمریکا دارند، همچنان با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند.
تجربه خروج آمریکا از برجام، بار دیگر این واقعیت را به اثبات رساند که این کشور، شریک قابل اعتمادی برای مذاکره نیست. این تجربه، دیدگاه مردم و مسئولان ایران را نسبت به هرگونه تعامل با آمریکا تغییر داد و بی‌اعتمادی عمیقی را در جامعه ایران ایجاد کرد.
بدعهدی آمریکا باعث شد ایران به سیاست مقاومت در برابر فشارهای خارجی روی آورد. این سیاست، بر اساس تکیه بر توان داخلی و کاهش وابستگی به خارج بنا شده است. ایران با اجرای این رویکرد، تلاش کرد که اثرات تحریم‌ها را کاهش داده و از استقلال خود دفاع کند. این موضوع نباید نادیده گرفته شود.
تجربه برجام نشان داد که آمریکا، حتی در چارچوب یک توافق بین‌المللی ممکن است به تعهدات خود پایبند نباشد.
بنابراین هرگونه مذاکره با این کشور باید با احتیاط و در چارچوب منافع ملی انجام شود.
یکی از درس‌های مهم برجام این بود که اتکا به توان داخلی، کلید اصلی مقاومت در برابر فشارهای خارجی است. ایران باید با تقویت اقتصاد مقاومتی و کاهش وابستگی به خارج، زمینه‌های مقابله با تحریم‌ها را فراهم کند.
آقای پزشکیان باید توجه داشته باشد که برای مقابله با بدعهدی‌های آمریکا و فشارهای خارجی، وحدت و همگرایی داخلی ضروری است. جناح‌های مختلف سیاسی باید با همکاری و تعامل، راهکارهای مناسبی برای حل مشکلات کشور ارائه دهند.
پیامدهای مذاکره در شرایط ضعف
هرگونه مذاکره در شرایطی که ایران تحت فشارهای شدید اقتصادی و سیاسی قرار دارد، می‌تواند به افزایش درخواست‌های طرف مقابل منجر شود. آمریکا و متحدانش با تصور اینکه ایران در موضع ضعف قرار دارد، ممکن است خواسته‌های بیشتری مطرح کنند و حتی به‌ دنبال باج‌خواهی باشند.
یکی از مهم‌ترین اصول انقلاب اسلامی، حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی کشور است. مذاکره با کشوری که سیاست‌های خود را بر اساس زورگویی و استکبار بنا کرده است، می‌تواند این استقلال را به خطر بیندازد.
ایران به‌عنوان یکی از قدرت‌های منطقه‌ای، همواره موضعی مستقل و مقتدر در برابر فشارهای خارجی داشته است. مذاکره در شرایط ضعف، می‌تواند این موقعیت را تضعیف کرده و دشمنان منطقه‌ای ایران را جسورتر کند.
مخالفان و موافقان مذاکره
موافقان معتقدند که مذاکره می‌تواند به کاهش تنش‌ها و بهبود روابط ایران با جهان کمک کند. آن‌ها بر این باورند که مذاکره با آمریکا، می‌تواند به رفع تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی کشور منجر شود. موافقان معتقدند که نزدیکی به آمریکا، می‌تواند راه را برای گسترش تعاملات ایران با سایر کشورها باز کند.
این اما در حالی است که با استناد به تجربیات گذشته، معتقدند که این کشور به تعهدات خود پایبند نیست.
مسلما مذاکره در شرایط ضعف، می‌تواند استقلال سیاسی و اقتصادی کشور را به خطر بیندازد. اظهار تمایل به مذاکره، می‌تواند به افزایش فشارهای آمریکا و متحدانش منجر شود.
ضرورت اتخاذ رویکرد مقتدرانه در سیاست خارجی
اظهارات پزشکیان درباره آمادگی برای مذاکره با دولت دوم ترامپ به‌ویژه در شرایط کنونی، پیامدهای منفی متعددی در عرصه داخلی و بین‌المللی به ‌دنبال دارد. تجربه تاریخی ایران در تعامل با آمریکا، نشان داده است که مذاکره با کشوری که سیاست‌های استکباری و خصمانه را دنبال می‌کند، نمی‌تواند منافع ملی کشور را تأمین کند.
ایران در طول چهار دهه گذشته، با اتکا به اصول انقلاب اسلامی و مقاومت در برابر فشارهای خارجی، توانسته است جایگاهی مقتدرانه در منطقه و جهان کسب کند. هرگونه مذاکره، باید با حفظ این اصول و در شرایطی انجام شود که منافع ملی کشور به‌طور کامل تأمین شود.
مذاکره به‌ویژه در عرصه بین‌المللی، عرصه‌ای حساس و پیچیده است که در آن هر اقدام یا اظهارنظر، پیامدهای عمیقی بر موقعیت و منافع کشور دارد. نشان دادن ضعف در مذاکرات، می‌تواند پیامدهای مخربی بر جای بگذارد و منافع ملی را در معرض خطر قرار دهد.
وقتی دولتمردان یا مذاکره‌کنندگان یک کشور در مذاکرات ضعف نشان دهند، این مسأله به افکار عمومی منتقل شده و باعث تضعیف اعتماد مردم به دولت می‌شود. مردم ممکن است تصور کنند که حاکمیت قادر به دفاع از منافع ملی نیست.
اظهارات یا رفتارهای ضعف‌گونه در مذاکرات، ممکن است باعث اختلافات داخلی شود. جناح‌های سیاسی مختلف از این موقعیت برای انتقاد از یکدیگر استفاده می‌کنند که در نهایت به تضعیف وحدت ملی منجر می‌شود.
دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه کشورهایی مانند اسرائیل و آمریکا، از هر نشانه‌ای از ضعف برای گسترش فشارهای خود استفاده می‌کنند. آن‌ها این ضعف را به‌عنوان فرصتی برای تحمیل خواسته‌های خود می‌بینند.
این در حالی است که اقتدار در مذاکره، نشان‌دهنده عزت و استقلال یک کشور است. وقتی مذاکره‌کنندگان با اعتمادبه‌نفس و قاطعیت عمل می‌کنند، پیام روشنی به طرف مقابل می‌دهند که حاضر به کوتاه آمدن از منافع ملی نیستند.
اقتدار و استحکام در مذاکرات، طرف مقابل را وادار می‌کند تا امتیازاتی بدهد و از خواسته‌های غیرمنطقی خود صرف‌نظر کند. این امر شانس دستیابی به یک توافق عادلانه و پایدار را افزایش می‌دهد.
باید توجه داشت که تجربه ایران در مذاکرات مختلف به‌ویژه مذاکرات هسته‌ای و برجام، نشان داده است که هرگونه ضعف یا امتیازدهی، تنها به تشدید زیاده‌خواهی طرف مقابل منجر می‌شود. خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های بیشتر، نمونه‌ای از نتیجه نشان دادن انعطاف بیش از حد در برابر زیاده‌خواهی‌هاست.
در نهایت باید گفت که نشان دادن ضعف در مذاکرات، تبعات سنگینی برای منافع ملی، وحدت داخلی و اعتبار بین‌المللی کشور به همراه دارد.
در شرایط حساس، اقتدار و استحکام مذاکره‌کنندگان، نه‌تنها به حفظ منافع ملی کمک می‌کند، بلکه پیام روشنی به دشمنان ارسال می‌کند که ایران، ملتی مقاوم و ایستاده بر اصول خود است. برای حفظ عزت کشور، هرگونه اظهارنظر یا اقدام در مذاکرات باید با دقت و در راستای تأمین منافع ملی صورت گیرد.
از سویی سیاست خارجی مقتدرانه نه‌تنها هزینه‌های مذاکره در شرایط ضعف را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز دستیابی به دستاوردهای واقعی و پایدار باشد.
دکتر پزشکیان مطمئنا باورمند به قدرت کشور است و با تغییر ادبیات خود در دیگر مصاحبه ها پیام واقعی دولت را به غرب منتقل خواهند کرد.