بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - وطن امروز /متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
با وجود تلاش خزانه‌داری آمریکا برای تحریم صادرات نفت ایران، اظهارات کارشناسان و گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد ایران با استفاده از راهکارهای نوین و تجربه‌های گذشته، توانسته صادرات نفت خود را حفظ کند و سیاست فشار حداکثری آمریکا همچنان ناکام مانده است
 وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد تحریم‌های جدیدی را علیه صنعت نفت ایران اعمال کرده است. این تحریم‌ها شامل «محسن پاک‌نژاد»، وزیر نفت ایران و چندین شناور با پرچم دیگر کشورها می‌شود. همچنین چندین نهاد در چین و هند به اتهام انتقال نفت ایران به چین یا ذخایر نفتی ایران تحت تحریم قرار گرفته‌اند.
هدف این تحریم‌ها که بخشی از «کارزار فشار حداکثری» آمریکاست، کاهش صادرات نفت ایران عنوان شده است. اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا در هفته‌های گذشته مدعی شده بود این تحریم‌ها شامل کشتی‌هایی با پرچم ایران، کامرون، کومور، پالائو و باربادوس نیز می‌شود.
البته دونالد ترامپ فوریه گذشته اعلام کرد سیاست فشار حداکثری علیه ایران را فعال کرده و هدف خود را رساندن صادرات نفت ایران به صفر قرار داده است. با این حال، کارشناسان معتقدند این هدف همانند دوره نخست ریاست‌جمهوری وی محقق نخواهد شد.
به اذعان رسانه‌های غربی و موسسات رهیابی محموله‌های نفتی، صادرات نفت ایران پس از این اظهارات نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه به سطح پیش از اعمال مجدد تحریم‌ها نزدیک شده است. برآوردهای این موسسات نشان می‌دهد ایران هم‌اکنون روزانه بین 1.5 تا 1.7 میلیون بشکه نفت صادر می‌کند و این میزان صادرات نفت به دلیل یافتن راه‌های جدید برای دور زدن محدودیت‌ها حاصل شده است.
پایگاه تخصصی اویل پرایس در این زمینه گزارش داده است اگرچه تحریم‌ها تجارت نفت ایران را مختل کرده‌اند اما صادرات نفت ایران همچنان با سرعت گذشته ادامه دارد. شرکت ورتکسا نیز اعلام کرده جریان نفت ایران به چین در ماه فوریه باثبات‌تر شده است.
همچنین پروفسور «جا ایان چونگ» از دانشگاه ملی سنگاپور معتقد است توقف کامل صادرات نفت ایران بعید است، زیرا در هر نوع تحریمی راه‌هایی برای دور زدن آن وجود دارد.
بازار
تحریم وزرای نفت ایران؛ ابزاری تکراری
تحریم وزرای نفت ایران موضوع تازه‌ای نیست. در آبان 1399، بیژن زنگنه و جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم، تحت تحریم قرار گرفتند اما در دوران تصدی اوجی، رکورد صادرات نفت ایران در شرایط تحریم شکسته شد. مرحوم رستم قاسمی نیز در سال 1398 به دلیل فعالیت در شبکه RG تحریم شد. اکنون محسن پاک‌نژاد، وزیر فعلی نفت، با افزایش صادرات نفتی، تحت تحریم قرار گرفته است.
تحریم وزرای نفت ایران بیشتر به موقعیت حقوقی و جایگاه آنان در ساختار حکومتی مرتبط است و تأثیر مستقیمی بر عملکرد صادرات نفت ندارد. به نظر می‌رسد واشنگتن ابزارهای مؤثر چندانی برای کاهش صادرات نفت ایران در اختیار ندارد و اقدامات اخیر بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند.
سیروس رضایی، کارشناس اقتصاد و عضو جمعیت پیشرفت و عدالت معتقد است دولت ترامپ حتی در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود نیز نتوانست صادرات نفت ایران را به صفر برساند. وی اشاره می‌کند که در 4 سال ریاست‌جمهوری ترامپ، صادرات نفت ایران به طور میانگین 700 تا 800 هزار بشکه در روز بود و تنها در مقاطعی کوتاه به 300 هزار بشکه کاهش یافت. این آمارها نشان می‌دهد ادامه تحریم‌ها، حتی با سخت‌گیری بیشتر، تنها کاهش محدودی را به همراه خواهد داشت.
ایمان ناصری، مدیرعامل بخش خاورمیانه در موسسه مشورتی FGE نیز در این باره تأکید می‌کند امروز تنها شرکت‌ها و کشورهایی در بازار باقی مانده‌اند که از تحریم‌های آمریکا هراسی ندارند. وی معتقد است فشارهای ترامپ بر چین از طریق جنگ تعرفه‌ای نیز نمی‌تواند مانع خرید نفت ایران توسط پکن شود. نادره شاملو، مشاور ارشد پیشین بانک جهانی، نیز تأکید دارد چین در برابر فشارهای آمریکا تسلیم نخواهد شد و سیاست‌های ترامپ در این زمینه ناکام خواهد ماند.
موضع‌گیری، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی دولت
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در روزهای اخیر اعلام کرد که دولت چهاردهم پیش‌بینی فشار حداکثری آمریکا را داشته و برنامه‌های فعالی برای رونق اقتصاد و عبور از این شرایط دشوار تدوین کرده است. وی همچنین به توانمندی‌های بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد که نقش مهمی در مقابله با تحریم‌ها ایفا می‌کنند.
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت هم هفته گذشته در حاشیه هیات دولت، در جمع خبرنگاران تأکید کرد که سیاست فشار حداکثری آمریکا شکست خورده و به صفر رساندن صادرات نفت ایران آرزویی است که هرگز محقق نخواهد شد. وی افزود: دولت با برنامه‌ریزی دقیق و حمایت مردم، توانسته است در برابر این فشارها مقاومت کند.
تأثیر تحریم‌های جدید آمریکا بر صادرات نفت ایران
سیدمحمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک، در گفت‌وگو با «وطن امروز» به بررسی تأثیر تحریم‌های جدید آمریکا بر صادرات نفت ایران پرداخت. وی تأکید کرد که تحریم اشخاص و ناوگان‌های مرتبط با فروش نفت ایران تأثیر چندانی بر صادرات نخواهد داشت، همان‌گونه که تحریم وزرای نفتی قبلی اثری در صادرات نفت نداشت اما روش‌های فروش نفت در شرایط تحریم نیازمند بازنگری و اتخاذ راهکارهای خاص است.
خطیبی با اشاره به سیاست‌های تحریمی آمریکا اظهار داشت: «آمریکا مدت‌هاست هدف کاهش صادرات نفت ایران را دنبال می‌کند اما حتی در دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ که گفته بود صادرات را به صفر می‌رساند، این اتفاق نیفتاد. این دوره نیز نمی‌تواند در هدف‌گذاری خود موفق شود». وی در ادامه افزود: ایران با بهره‌گیری از تجربیات گذشته، توانسته است راه‌های مقابله با تحریم‌ها را بیابد و صادرات نفت خود را حفظ کند.
این کارشناس نفت تأکید کرد موفقیت ایران در مقابله با تحریم‌ها مشروط به ادامه روش‌های دولت سیزدهم است. خطیبی گفت: «اگر دولت آقای پزشکیان با همان روشی که دولت سیزدهم نفت را می‌فروخت کار را ادامه دهد، می‌توانیم صادرات نفت را حتی در شرایط تحریم حفظ کنیم».
2 دیدگاه در مواجهه با تحریم‌ها
خطیبی به 2 رویکرد اصلی در مواجهه با تحریم‌ها اشاره کرد:
1- انتظار لغو تحریم‌ها: این رویکرد در دولت‌ تدبیر و امید منجر به کاهش شدید صادرات نفت شد.
2- افزایش صادرات در شرایط تحریم: دولت سیزدهم با اتخاذ این رویکرد توانست صادرات نفت را حتی در شرایط تحریم به بیش از 1.6 میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
خطیبی با اشاره به تجربه کشورهای دیگر عضو اوپک، مانند عراق و نیجریه، اظهار داشت سازمان‌های جهانی فعال در سیاست‌گذاری نفت کمک چندانی به افزایش صادرات نفت در شرایط تحریم نمی‌کنند. وی تأکید کرد که ایران باید به‌طور مستقل و با استفاده از روش‌های خاص مدیریت بحران، صادرات نفت خود را حفظ کند.
نماینده اسبق ایران در اوپک خاطرنشان کرد: در شرایط تحریم، مدیریت بحران جایگزین مدیریت عادی می‌شود. این امر شامل استفاده از روش‌های خاص برای فروش نفت و همکاری با شرکت‌هایی است که از تحریم‌های آمریکا هراسی ندارند. خطیبی همچنین بر لزوم اتخاذ راهکارهای متکامل‌تر برای افزایش صادرات نفت در دولت چهاردهم تأکید کرد.
وی در پایان گفت: دولت چهاردهم باید با بهره‌گیری از تجربیات گذشته و اتخاذ رویکردهای نوین، صادرات نفت را حتی در شرایط تحریم افزایش دهد. وی افزود: تغییر ساختار بازار و شناسایی مشتریان جدید از جمله اقداماتی است که می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند.
به گزارش «وطن امروز»، سیاست فشار حداکثری ترامپ، چه در دوره نخست ریاست‌جمهوری وی چه در حال حاضر، نتوانسته است صادرات نفت ایران را به صفر برساند. دولت ایران با تکیه بر توان داخلی، برنامه‌ریزی دقیق و حمایت مردم، امروز هم می‌تواند در برابر این فشارها مقاومت کند.