بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - جماران /متن پیش رو در جماران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
امروز سوالی که بسیاری از منتقدان دولت در ترکیه مطرح می‌کنند این است که چرا همه رقبای سیاسی اردوغان به فساد متهم و زندانی می‌شوند.
شب 29 اسفند (به تاریخ شمسی) بود که اکرم امام‌اوغلو؛ شهردار استانبول اما مهمترین رقیب سیاسی اردوغان در دوران انتخابات ریاست جمهوری 2024 ترکیه، خبر از هجوم نیروهای امنیتی و پلیس ترکیه به خانه خود را در شبکه های اجتماعی متنشر کرد و طی سه روز پس از آن ترکیه درگیر تنش‌های سیاسی در کشور شده است.
امام‌اوغلو از حزب «مردم جمهوریخواه» ترکیه است که مهترین حزب رقیب دولت یعنی عدات و توسعه به حساب می‌آید. این حزب در روزهای آینده قصد داشت که امام‌اوغلو را به عنوان نامزد رقیب برای اردوغان در رقابت ریاست جمهوری معرفی کند اما در شب 19 مارس 2025 (29 اسفند 1403) براساس دستور دادستانی استانبول، امام‌اوغلو به اتهام فساد و کمک به یک گروه تروریستی بازداشت شد. البته وی در گذشته نیز در چندین پرونده مورد پیگرد قرار گرفته بود و در سال 2023 به اتهام «توهین» به مقامات کمیته انتخاباتی ترکیه، از حضور در رقابت‌های انتخاباتی محروم شد. 
تنها یک روز پس از دستگیری این شهردار 53 ساله استانبول، اعتراضات در شهر استانبول و برخی دیگر از شهرهای ترکیه به دلیل اقدامات خلق الساعه اتخاذ شده از سوی دولت آغاز شد و طبق اعلام وزیر کشور ترکیه تنها در روز 21 مارس (30 اسفند 1403) بیش از 350 نفر در 9 استان ترکیه در اعتراضات دستگیر شدند و با وجود اعلام منع تظاهرات از سوی دولت هزاران نفر در استان های ترکیه به خیابان آمدند تا صدای اعتراض خود را به گوش دولت فعلی ترکیه برسانند.
هسته این اعتراضات در اعتراضات در استانبول، آنکارا، ازمیر و ترابزون شکل گرفت و کار به جایی رسید که اردوغان شخصا نسبت به این تحولات واکنش نشان داد و گفت اجازه نخواهیم داد که دزدها در کشور هرج و مرج ایجاد کنند و همه بجای حضور در خیابان‌ها باید به رای قانون و مراجع قضایی احترام بگذارند.
اردوغان در پشت پرده!
زمانی که گریم همیلتون، خبرنگار نشنال پست در سال 2017 مقاله برآمدن رهبران اقتدارگرا را منتشر و عکس اردوغان را بر روی مقاله خود منتشر کرد، کمتر کسی انتظار داشت که پیش بینی او به واقعیت نزدیک شود. او در مقاله خود تشریح کرد که چگونه دولت اردوغان علاوه بر مخالفان خود، حتی قضات مخالف و افراد ذی‌صلاح در قوه قضائیه این کشور را از حلقه اختیارات آنها خارج و حتی برخی را به بهانه های مبارزه با فساد به زندان انداخت.
گویا واژه مبارزه با فساد حلقه مفقوده اردوغان و دولت او برای خارج کردن تمام رقبا از قدرت است. به طوری که تنها چند روز پیش از اینکه حزب اصلی اپوزیسیون ترکیه نامزد ریاست جمهوری بعدی خود را انتخاب کند، اکرم امام اوغلو شهردار استانبول دستگیر و زندانی شد.
طرح خارج کردن امام‌اوغلو از بازی حساب شده و کامل بود. روز سه‌شنبه (28 اسفند)، دانشگاه استانبول، مدرک تحصیلی امام‌اوغلو را با ادعای نقض مقررات شورای آموزش عالی لغو کرد (طبق قانون، نامزدهای ریاست جمهوری ترکیه باید دارای مدرک دانشگاهی باشند). روز بعد امام اوغلو به اتهام فساد و تروریسم دستگیر شد. این احکام دادگاه نه تنها اهداف او را برای ریاست جمهوری منحرف می‌کند، بلکه او را از سمت خود به عنوان شهردار بزرگ‌ترین شهر و قدرت اقتصادی ترکیه کنار می‌زند.
سال‌هاست که اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، نهادهای دولتی را دستکاری می‌کند تا به حزب خود امتیازات انتخاباتی بدهد، اما تا امروز، اپوزیسیون ترکیه توانسته نامزدهای قابل قبولی را برای رقابت با حکومت او معرفی کند. در مقابل، گروه‌های مخالف فکر می‌کردند نامزدی را (امام‌اوغلو) پیدا کرده‌اند که در نهایت می‌تواند اردوغان را در یک رقابت رودررو شکست دهد. اما با حذف شهردار استانبول از سیاست، دولت از مرزی عبور کرده که سیستم اقتدارگرای رقابتی در ترکیه را از یک استبداد کامل نزدیک می‌کند که در آن رییس‌جمهوری مخالفان خود را انتخاب می‌کند و انتخابات صرفا و دیگر تنها برای نمایش خواهد بود.
اردوغان در طول بیش از دو دهه قدرت، کنترل خود را در یک سیستم حکومت تک نفره تثبیت کرده است. پس از کودتای نافرجام افسران ارتش در سال 2016، که اردوغان و حزبش آن را به جنبشی مرتبط می‌کردند که اعضای آن در سایر شاخه‌های دولت و نهادهای عمومی زندگی می‌کردند، اردوغان با پاکسازی هزاران قاضی و جایگزینی آنها با وفادارانی که به اقتدار او کمک می‌کردند، قوه قضاییه را تحت اختیار خود قرار داد. رسانه‌ها خفه شده‌اند و امروز بیش از 90 درصد از رسانه‌های ترکیه متعلق به شرکت‌های حامی دولت هستند و روزنامه‌نگاران مستقل به طور معمول زندانی می‌شوند.
این کشور هنوز انتخابات برگزار می‌کند، اما سیستم به شدت متحول شده است. اما با این وجود، تا زمانی که نامزدهای مخالف بتوانند در انتخابات شرکت کنند، حکومت اردوغان آسیب پذیر است. حاشیه پیروزی او معمولا کم شده است. در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری 2023، اردوغان با کسب 52 درصد آرا پیروز شد. او گاهی برای پیشبرد خود و حزبش به اقدامات شدیدتری متوسل شده است. در انتخابات شهرداری استانبول در سال 2019، زمانی که امام اوغلو نامزد حزب اردوغان را شکست داد، مقامات نتیجه را باطل کردند و دوباره انتخابات را برگزار کردند، اما امام‌اوغلو هر دوباره با اختلاف بیشتری پیروز شد. 
اما خطرناک‌ترین تاکتیک اردوغان، هنوز زندانی کردن قوی‌ترین رقبای خود است. صلاح‌الدین دمیرتاش، سیاستمدار کاریزماتیک کُرد که در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری 2014 و 2018 اردوغان را به چالش کشید، از سال 2016 تا به اتهامات مشکوک تروریسم پشت میله‌های زندان به سر می‌برد. امام اوغلو همچنین در سال 2022 به اتهام توهین به یک مقام دولتی به حبس محکوم شد. اما از آنجایی که پرونده همچنان در حال رسیدگی بود، این حکم مانع از کاندیداتوری مجدد شهردار نشد.
اردوغان در سال گذشته چندین شهردار منتخب احزاب مخالف را برکنار و شهرداران منصوب دولت را جایگزین آنها کرد. روزنامه‌نگاران، سیاستمداران، فعالان حقوق بشر، حتی گروه‌های تجاری برتر کشور هدف پرونده‌های جعلی دادگاهی قرار گرفته‌اند. اما دستگیری امام اوغلو در این هفته تشدید قابل توجهی داشت. 
اتهامات تروریسم و فساد بسیار جدی‌تر است و در نتیجه عواقب بسیار بیشتری نسبت به اتهامات پرونده او در سال 2022 دارد و بر خلاف دمیرتاش که محبوب بود اما هرگز یک نامزد حزب ثالث بیشتر نبود، امام اوغلو تهدیدی مستقیم برای ریاست جمهوری اردوغان است. اردوغان با حذف این رقیب از میدان، نشان داد که علاقه‌ای به حفظ چهره رقابتی در انتخابات ندارد. در عوض، او به دنبال نوعی سیستم استبدادی است، سیستمی بدون مخالفت واقعی و بدون غافلگیری!
درست مانند پوتین، سرکوب اردوغان اما با کاهش محبوبیت او همراه شده است. برای جامعه ترکیه سوال است که چرا همه رقبای سیاسی اردوغان، متهم به فساد می‌شوند و چگونه است که سرنوشت همه رقبای سیاسی اردوغان فساد مالی و زندان است. 
جوانان ترکیه در حال افزایش ناامیدی خود هستند. بسیاری از ترک‌های جوان که از سیاست‌های استبدادی فزاینده اردوغان و کمبود فرصت اقتصادی ناامید شده‌اند، به فکر مهاجرت هستند و در طرف دیگر واکنش ملی گرایانه علیه سیاست‌های دولت که به میلیون‌ها پناهنده سوری اجازه می‌دهد در ترکیه زندگی کنند، در حال افزایش است.
اما بزرگترین دردسر اردوغان اقتصاد بیمار این کشور است. ترکیه از سال 2018 با تورم و وخامت اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند. پس از سال‌ها سیاست های غیرمتعارف حمایت شده توسط اردوغان( سیاست‌هایی که بسیاری از اقتصاددانان معتقد بودند بحران را بدتر می‌کند) وزیر دارایی جدید رویکرد قدیمی را رها کرد اما تا امروز نتوانست مشکل اقتصاد را تغییر دهد و انجمن صنعت و تجارت ترکیه، امروز آشکارا از برنامه اقتصادی جدید انتقاد می‌کنند. اردوغان در پاسخ، این گروه را به تضعیف دولت متهم کرد. تنیجه آن شد که در انتخابات شهرداری 2024، اگرچه اردوغان از تمام قدرت دولتی در اختیار خود برای کمک به پیروزی حزبش استفاده کرد، حزب حاکم بزرگترین شکست خود را متحمل شد.
امام اوغلو که یک بیگانه سیاسی بود، قبل از اینکه وارد رقابت شهرداری در سال 2019 شود، با پایان دادن به تسلط 25 ساله حزب حاکم بر استانبول (شهری که اردوغان حرفه خود را در آنجا آغاز کرد)، تشکیلات دولت را شوکه کرد. علی‌رغم تلاش‌های بی‌وقفه اردوغان برای خلع او، امام اوغلو سال گذشته به راحتی در انتخابات مجدد پیروز شد و جذابیت گسترده‌اش را فراتر از پایگاه سنتی سکولار حزبش ثابت کرد.
در طرف دیگر، باطل شدن مدرک دانشگاهی امام اوغلو، او را از نامزدی برای ریاست جمهوری محروم می‌کند و اتهام تروریسم او را از سمت شهرداری برکنار!
در طرف اردوغان نیز او فقط نمی‌خواهد از ریاست جمهوری خود محافظت کند؛ او می‌خواهد استانبول را ا حزب رقیب، پس بگیرد. از دست دادن شهر در برابر مخالفان در سال 2019 نه تنها یک شکست سیاسی بلکه یک ضربه مالی نیز بود. این اقدام اردوغان را از منابع عظیم شهر که دهه‌ها شبکه حمایتی او را تقویت کرده بود، قطع کرد و بازگرداندن استانبول می‌تواند به کارکردن دستگاه سیاسی او در زمان مشکلات اقتصادی کمک کند.
قمار اردوغان!
اردوغان در حال انجام یک بازی پر خطر و البته پر پاداش است. اگر او موفق شود، در انتخابات بعدی در برابر حریفی که خودش انتخاب کرده است، می‌رود و عملا حکومت خود را مادام‌العمر تضمین می‌کند. این قدرت گرفتن نشان می‌دهد که او معتقد است، می‌تواند بدون مجازات عمل کند. شاید حق با او باشد. احزاب مخالف و نهادهای سیاسی ابزاری برای محدود کردن او ندارند. آخرین باری که اردوغان در سال 2013 با تظاهرات گسترده روبرو شد و دولت به طرز وحشیانه‌ای پاسخ داد، نیروهای امنیتی چندین نفر را کشتند، هزاران نفر را مجروح کردند و بازداشت‌های دسته جمعی به راه افتاد. از آن زمان، اردوغان تجمعات عمومی را سرکوب کرد تا اطمینان حاصل کند که تظاهرات دیگر هرگز به همان مقیاس نرسد.
رهبر ترکیه همچنین از یک محیط بین‌المللی بسیار راحت بهره می‌برد. بازگشت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده به کاخ سفید، باعث جسارت اردوغان شده است. امروز که ترامپ به طور فعال دموکراسی ایالات متحده را تضعیف می‌کند، او از واکنش ایالات متحده نمی‌ترسد. پیشنهادات ترامپ به پوتین رهبران اروپایی را نیز متاثر و آنها را وادار به تعامل مجدد با ترکیه به امید تقویت دفاع خود در برابر تجاوز روسیه کرده و به احتمال زیاد اگر به معنای حمایت آنکارا باشد، حاضرند استبداد عمیق اردوغان را نادیده بگیرند. 
اما ممکن است اعتماد اردوغان به موقعیت خود در داخل کشور نابجا باشد. آخرین باری که او سعی کرد امام اوغلو را کنار بگذارد، نتیجه معکوس داشت. برگزاری مجدد اجباری انتخابات شهردار استانبول در سال 2019 که امام اوغلو با اختلاف اندکی برنده شد، بسیاری از رأی دهندگان را خشمگین کرد که آن را مداخله غیرموجه دولت می‌دانستند. در دومین رای گیری، امام اوغلو با اختلاف بیشتری برنده شد؛ که منجر به بزرگترین پیروزی برای یک شهردار استانبول در دهه‌های اخیر شد.
در نهایت، اقتصاد ترکیه عمیقا به سرمایه گذاری خارجی وابسته است. سرمایه‌گذاران در آینده از استانبول فرار می‌کنند؛ چراکه این شهر اقتدارگراتر می‌شود و لغزش به سمت استبداد کامل به سختی آنها را باز خواهد گرداند. اقتصاد ترکیه همچنان در بحران فرو خواهد ماند و تا یک مرد قدرتمند باید برای حفظ قدرت خود نتیجه بگیرد.
از طرف دیگر، اگر حذف امام‌اوغلو از قدرت نهایی شود، احزاب رقیب ممکن است بیش از گذشته برای کنار زدن اردوغان به ائتلاف روی آورند.
بازار