بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - تین نیوز |
عراق، بزرگ ترین شریک تجاری ایران، همچنان از زیرساخت ریلی مناسب برای حمل بار و مسافر برخوردار نیست و این معضل بر تبادلات تجاری و ترانزیت تاثیرگذار است.
به گزارش تین نیوز به مهر، با وجود آنکه عراق بزرگ ترین شریک تجاری ایران در میان همسایگان محسوب می شود و حجم مبادلات تجاری دو کشور سالانه به 10 میلیارد دلار می رسد، اما هنوز زیرساخت ریلی مناسبی برای حمل بار و مسافر بین دو کشور وجود ندارد.
این در حالی است که از سال های دور، احداث خط آهن بین ایران و عراق مطرح بوده، اما هر بار به دلایل مختلف، به نتیجه نرسیده است. پس از سال ها، در سال 1380 اجرای طرح راه آهن غرب کشور (اراک - کرمانشاه - خسروی) آغاز شد. اما در حالی که بخش اراک تا کرمانشاه پیشرفت فیزیکی 70 درصد دارد، مسیر کرمانشاه تا خسروی پس از دو دهه تنها 37 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. این در حالی است که این مسیر، پایانه های مرزی مهمی مانند خسروی و پرویزخان را پوشش می دهد که سالانه حدود 3 میلیون تن کالا از آن ها صادر، وارد یا ترانزیت می شود.
هزینه 30 هزار میلیارد تومانی برای تکمیل یک مسیر استراتژیک در همین راستا، سید مرتضی ناصریان کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل کشور با اشاره به وضعیت ارتباطات ریلی ایران با کشورهای همسایه اظهار کرد: در حال حاضر ایران با اکثر همسایگان خود ارتباط ریلی دارد، اما هنوز ارتباط ریلی با عراق و ارمنستان برقرار نشده است. در خصوص ارمنستان، به دلیل شرایط جغرافیایی سخت، مطالعات نشان داده احداث خط ریلی بسیار دشوار است و در دستور کار نیست. در خصوص جمهوری آذربایجان ارتباط ریلی با منطقه نخجوان در جلفا برقرار ولی غیرفعال است و ارتباط دو کشور در مرز آستارا دنبال می شود، اما ارتباط ریلی با عراق از سال های دور مطرح بوده است.
وی افزود: عراق کشوری مهم و بزرگ ترین شریک تجاری ایران از میان همسایگان محسوب می شود. حجم مبادلات تجاری دو کشور ایران و عراق در سال 1401، حدود 10 میلیارد دلار بوده است. موضوع احداث راه آهن بین ایران و عراق از زمان احداث راه آهن سراسری در ابتدای دوره رژیم پهلوی مطرح شد، اما در آن زمان مسیر شمال - جنوب از بندر امام به بندر ترکمن اجرا شد و ارتباط ریلی با عراق محقق نشد.
وی درباره سایر مسیرهای ریلی ایران و عراق گفت: پروژه راه آهن شلمچه - بصره نیز در حال پیشرفت است، اما به دلیل موقعیت جغرافیایی که در جنوب ایران و عراق قرار دارد، نمی تواند پاسخگوی نیاز کل کشور باشد. مسیر کرمانشاه - خسروی به بغداد، با توجه به قرارگیری در میانه کشور، گزینه ای مفیدتر و اقتصادی تر برای تبادل بار و مسافر است. در این مسیر، 260 کیلومتر خط آهن در ایران و 180 کیلومتر در عراق باید ساخته شود. هرچند مسیر ریلی قدیمی در عراق وجود داشته، اما به دلیل فرسودگی، نیاز به احداث خط جدید ریلی است.
وی بیان کرد: برآورد شده که تکمیل راه آهن کرمانشاه - خسروی حدود 25 تا 30 هزار میلیارد تومان هزینه دارد، بازگشت سرمایه و منافع این نوع پروژه های زیربنایی، در دراز مدت برای کشورها حاصل می شود، این پروژه علاوه بر درآمدهای مستقیم از حمل بار و مسافر، موجب صرفه جویی در مصرف سوخت، کاهش سوانح جاده ای و توسعه ترانزیت خواهد شد. یک نکته مهم آنکه مطالعات جامع حمل ونقل ریلی کشور در سال 1402 نشان داد که این پروژه در میان تمامی پروژه های ریلی کشور، اولویت نخست را دارد و باید هرچه سریع تر خط ریلی کرمانشاه - خسروی تکمیل شود.
ناصریان با اشاره به سیاست های توسعه ای عراق خاطرنشان کرد: کشور عراق در حال اجرای پروژه «راه توسعه» است که شامل نوسازی و برقی سازی و دوخطه کردن شبکه ریلی عراق در راستای شمالی - جنوبی می شود. تکمیل راه آهن کرمانشاه - خسروی می تواند ارتباط شبکه ریلی ایران و عراق را برقرار کرده و پروژه راه توسعه را تقویت کند. همچنین عراق می تواند از مسیر کرمانشاه - خسروی و راه آهن ایران برای تجارت با کشورهای شرقی و شمالی ایران شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و به ویژه روسیه استفاده کند.
وی در پایان گفت: منطقه مرزی خسروی و شهرستان قصرشیرین اخیراً به منطقه آزاد تبدیل شده که می تواند نقش مهمی در فرآوری و ارزش افزوده کالاهای صادراتی و وارداتی داشته باشد. پروژه کرمانشاه - خسروی نه تنها به توسعه حمل ونقل، بلکه به رونق اقتصادی و رشد صنایع در مناطق مرزی نیز کمک خواهد کرد؛ امیدواریم با تخصیص بودجه مناسب، اجرای این پروژه در سال های آینده تسریع شود و بتوانیم در اواخر سال 1407 شاهد بهره برداری از آن باشیم.
آیا پروژه ریلی کرمانشاه - خسروی تا 1407 از بن بست خارج می شود؟ به گزارش مهر، در سفر سال 1390 مقام معظم رهبری به استان کرمانشاه، ایشان بر لزوم تسریع در اجرای این راه آهن تأکید کردند و مسئولان وقت وعده دادند که این مسیر طی سه سال احداث شود. اما با گذشت بیش از یک دهه، همچنان پیشرفت آن در حد همان 37 درصد باقی مانده است. در سال های اخیر، توجه بیشتری به این پروژه شده و قرار است منابع مالی آن از محل تهاتر نفت تأمین شود.
علاوه بر مبادلات تجاری، این خط ریلی می تواند نقش کلیدی در حمل ونقل زائران ایفا کند. سالانه بیش از 5 میلیون زائر ایرانی به عراق و 3 میلیون زائر عراقی به ایران سفر می کنند. تکمیل این پروژه، هزینه های حمل ونقل را کاهش داده و ایمنی سفرها را افزایش می دهد.
با توجه به تأثیر اقتصادی این مسیر و نقش آن در توسعه ترانزیت، تکمیل راه آهن کرمانشاه - خسروی در اولویت نخست پروژه های ریلی کشور قرار گرفته است. طبق برآوردها، برای تکمیل این پروژه به 25 تا 30 هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز است. در صورت تخصیص بودجه مناسب، این پروژه تا پایان سال 1407 می تواند به بهره برداری برسد.
کشور عراق در حال اجرای پروژه «راه توسعه» است که شامل نوسازی و برقی سازی شبکه ریلی این کشور از جنوب تا شمال می شود. تکمیل راه آهن کرمانشاه - خسروی، علاوه بر تقویت این پروژه، امکان اتصال شبکه ریلی ایران به عراق و سپس به سایر کشورهای منطقه را فراهم می کند.
با وجود همه وعده ها، تکمیل راه آهن کرمانشاه - خسروی همچنان با چالش های مالی و اجرایی روبه رو است. اگر این پروژه به سرانجام برسد، نه تنها موجب تسهیل تبادلات تجاری و زائران خواهد شد، بلکه ایران را به یک هاب ترانزیتی مهم در منطقه تبدیل می کند. حال باید دید آیا مسئولان این بار به وعده های خود عمل خواهند کرد یا این پروژه همچنان روی کاغذ باقی می ماند؟