بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - گروه بین الملل ایسکانیوز- سه شنبه مورخ 19 فروردین 1404(8آوریل 2025م) و در آستانه مذاکره غیر مستقیم ایران و آمریکا در عمان، مذاکرات سه‌جانبه ایران، روسیه و چین درباره برنامه هسته‌ای ایران در مسکو آغاز شد. در این نشست سه‌جانبه، پرونده هسته‌ای ایران، برجام و قطعنامه 2231 مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت.
مذاکرات هیات‌های کارشناسی ایران، روسیه و چین از ظهر امروز سه‌شنبه 19 فروردین ، پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران در مسکو آغاز شده است.
«ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه روز گذشته اعلام کرد که مسکو میزبان رایزنی‌های روسیه، ایران و چین درباره برنامه هسته‌ای ایران در 8 آوریل خواهد بود.
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز روز گذشته در نشستی خبری در این باره گفت: در رابطه با موضوع هسته‌ای به طور مستمر با طرف‌های مقابل یعنی سه کشور اروپایی، چین و روسیه در حال رایزنی و مذاکره بوده و هستیم.
ظرف امروز و فردا یک نشست سه‌جانبه دیگر در مسکو داریم که چین و روسیه و ایران در مورد جنبه‌های مختلف مرتبط با موضوع هسته‌ای، برجام و قطعنامه 2231 گفت‌وگو خواهند کرد.
حال سوال اصلی این است:
این نشست سه جانبه چه تاثیراتی بر مذاکرات هسته ای خواهد گذاشت؟
چشم انداز همکاری های استراتژیک سه کشور چین ایران روسیه چگونه ارزیابی می شود؟
سه کشور ایران، روسیه و چین در 24 اسفند 1403 نشستی در پکن با حضور «ماجائوشو» معاون وزیر امور خارجه چین، «کاظم غریب‌آبادی» معاون وزیر امور خارجه ایران و «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه درباره برنامه هسته‌ای ایران و موضوعات دیگر برگزار کردند.
این دو نشست سه جانبه سه کشور چین ایران و روسیه مورخ 25 اسفند 1403(15 مارس 2025م) و مورخ 19 فروردین 1404(8 آوریل 2025م) نمایشی از وحدت هستند و نشانگر درکنار یکدیگر بودن این سه کشور قدرتمند محسوب می شوند.
این دو نشست سه جانبه بسیار مهم که به فاصله کمتر از یک ماه صورت گرفتند ، در شرایطی حساس و راهبردی که تحولات منطقه ای و بین المللی مهمی مثل مذاکرات هسته ای غیر مستقیم ایران و آمریکا در حال وقوع هستند برگزار شدند.
چین و روسیه از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل و به‌عنوان دو شریک راهبردی ایران ، همواره از اقدامات یکجانبه آمریکا علیه ایران انتقاد کرده‌اند. این دو کشور در موارد گوناگون، به ویژه در قبال تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی علیه ایران، با آمریکا مخالف بوده و عمدتا به حمایت از ایران اقدام کرده اند.
لذا در این دو نشست سه جانبه اخیر نیز تمرکز بر مقابله با سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا علیه ایران به ویژه در حوزه های مساله هسته ای ایران ، فشارهای سیاسی و دیپلماتیک و تحریم های اقتصادی بوده است.
در راستا ادراک دقیق پیامدهای همکاری های استراتژیک سه کشور بر معادلات منطقه و به ویژه بر مساله هسته ای ایران باید رویکردها و راهبردهای اخیر دو کشور روسیه و چین در خصوص ایران و منطقه غرب آسیا را به دقت بررسی کرد :
1- رویکرد نوین روسیه نسبت به ایران
معمولا منازعه و درگیری در خلیج فارس و طبیعتا قطع صادرات نفت ، به منافع ملی روسیه خسارت نزده است. همچنین علی رغم اینکه روسیه عضو اوپک پلاس است اما صادرات انرژی از خلیج فارس رقیب صادرات انرژی روسیه به حساب می آید. اما این وضعیت به این معنا نیست که روسیه تحت هر شرایطی از درگیری و منازعه در منطقه خلیج فارس استقبال می کند و یا نسبت به آن بی تفاوت است.
اکنون ایران نزدیکترین شریک منطقه ای روسیه به ویژه بعد از جنگ اوکراین محسوب می شود و لذا روسیه نمی تواند نسبت به سرنوشت آن بی تفاوت باشد.
شاید بتوانیم جنگ اوکراین را نقطه عطف مهمی در روابط دو کشور ایران و روسیه به حساب بیاوریم. بعد از جنگ اوکراین اهمیت ایران برای روسیه افزایش محسوسی یافت. در سال 2010، روسیه تمایل خود را برای حمایت از قطعنامه 1929 شورای امنیت در مورد برنامه هسته‌ای ایران در صورتی که آمریکا موافقت کند توافقنامه همکاری هسته‌ای آمریکا و روسیه را که با حمله به گرجستان بسته شده بود، لغو کند، اعلام کرد. قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای مربوط به حقوق بشر است که در 9 ژوئن 2010 به تصویب این شورا رسید و تحریم‌های اقتصادی شدیدی را علیه ایران وضع کرد. اوباما نیز این مبادله را به عنوان بخشی از تنظیم مجدد روابط دوجانبه گسترده تر روسیه و امریکا پذیرفت. روسیه همچنین در برخی مواقع به منظور مدیریت روابط با واشنگتن و خنثی کردن فشارهای ایالات متحده، همکاری خود با تهران را سرعت می بخشید. به عنوان مثال روسیه با تأخیر در پیشرفت نیروگاه اتمی بوشهر و تحویل سامانه‌های پدافند هوایی اس-300 از آمریکا امتیاز گرفت.
- تحولات بعد از جنگ اوکراین و سقوط بشار اسد در سوریه:
به احتمال فراوان جنگ اوکراین 2022 اوضاع را تغییر داده است. این جنگ سطح روابط دو کشور ایران و روسیه ارتقاء داد.
طی جنگ اوکراین ایران حمایت نظامی قابل توجهی از مسکو در قالب موشک و پهپاد ارائه کرد و این حمایت هوشمندانه و هدفمند نگرش و رویکرد روسیه به ایران را تغییر داد و تمایل روسیه به میانجیگری در مساله هسته ای ایران و مواضع اصولی و منطقی اش در این خصوص بیانگر این تغییر رویکرد است.
از دست رفتن سوریه و سقوط بشار اسد به عنوان مهمترین متحد روسیه، نیز منطقا و طبیعتا نقش ایران در استراتژی منطقه ای و حتی بین المللی روسیه را ارتقاء داده است.
لازم به ذکر است که پس از سقوط اسد، اسرائیل بسیار سعی کرده که جای خالی رژیم اسد را برای روسیه در سوریه و منطقه پر کند و از نزدیک شدن بیش از پیش روسیه به ایران جلوگیری نماید. این تلاش پررنگ اسرائیل باید بیش از پیش مورد توجه متفکران و استراتژیست های ایران قرار گیرد. با سرکارآمدن ترامپ نیز از جانبی دیگر اوضاع تغییر کرد و ترامپ سعی کرده است روسیه را به خود نزدیک تر کند تا در پرونده های مختلف به ویژه ایران و عادی سازی و فلسطین آن را حتی المقدور همسو با خود داشته باشد و میزان مخالفتش را کاهش دهد. با توجه به موارد فوق الذکر اکنون روسیه نگران اقدام نظامی گسترده و وسیع آمریکا در خلیج فارس و منطقه علیه ایران به عنوان متحد جدیدش است. علاوه بر اینکه ورود پیروزمندانه آمریکا در منطقه غرب آسیا و خلیج فارس جایگاه و موقعیت روسیه را در منطقه تضعیف خواهد کرد.
بنابراین با توجه به مجموعه شرایط فوق الذکر لازم است در تاریخ نمانده و شرایط جدید ژئوپلتیک منطقه را در خصوص روابط ایران و روسیه دقیق تر و عمیق تر درک کرد .
2- رویکرد چین به ایران و خاورمیانه
اهداف اصلی چین در خاورمیانه عبارتند از :
-حفظ روابط خوب با تمام قدرت های منطقه ای
-تضمین تامین پایدار انرژی از منطقه خاورمیانه. (چین حدود نیمی از واردات نفت خود را در دهه گذشته از خاورمیانه تامین کرده است)
بنابراین چین در خاورمیانه سیاست کاهش تنش و منازعه را پیگیری می کند و به دنبال ایفای نقش میانجی در اختلافات موجود است. چین در دور زدن تحریم ها به ایران کمک می کند اما به نحو پایدار و دائمی از ما حمایت نمی کند و سعی در ایجاد توازن میان قدرت های منطقه و ایفای نقش میانجی در سیاست خارجی دارد.
نتیجه گیری
ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای عضو سازمان شانگهای و بریکس و دارای موقعیت منحصر بفرد ژئوپلتیک و منابع طبیعی سرشار یک شریک راهبردی برای دو قدرت بزرگ بین المللی چین و روسیه محسوب می شود.
این سه کشور اکنون در چهار چوب پروژه های کلان اقتصادی و سیاسی بین المللی مانند " کریدور شمال-جنوب "،" یک کمربند و یک جاده " و نیز مشارکت راهبردی در حوزه نظامی ، انرژی، تجارت و حمل و نقل مقابل زیاده خواهی های آمریکا و غرب از جمله فشار حداکثری ترامپ علیه ایران ، قرار گرفته اند و نشست های سه جانبه مذکور و مانورهای مشترک نظامی و امنیتی فیمابین در راستای بسط و تقویت این همگرایی و مشارکت راهبردی ارزیابی می شوند.
سال 2025م برجام به صورت نسبی منقضی خواهد شد. متاسفانه " مکانیزم ماشه " به سازمان ملل اجازه خواهد داد تحریم های کامل علیه ایران را مجددا اعمال کند.
در این بستر ، آمریکا درصدد بهره برداری از اختلافات عمده میان ایران و چین روسیه است و برای این کار در حال شناسایی اختلافات عمده فیمابین سه کشور است.
سه کشور ایران روسیه و چین برای حرکت به سمت یک اتحاد راهبردی نیازمند گفتگوهای مستمر و عمیق راهبردی هستند.
لذا با درک منافع و محدودیت های تاریخی ، ژئو پلتیک و راهبردی هر طرف ، سه کشور باید به سمت ایجاد نهادها و مکانیزم های مشترک حرکت کنند. من حیث المجموع نشست های دیپلماتیک ، اقتصادی و مانورهای نظامی و امنیتی مشترک در چهارچوب فوق الذکر مفید محسوب می شوند.
در واقع چنین نشست هایی تاکید بر همگرایی و همکاری های راهبردی سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان سه کشور بسیار مهم ایران چین و روسیه است و در راستای مقابله با فشار های غرب به رهبری آمریکا موثر ارزیابی می شود.
همگرایی موثر ، هوشمندانه و هدفمند سه جانبه ، منتج به مواضع ، رویه ها و کارزارها مشترک در خصوص مسائل و مشکلات راهبردی منطقه ای و بین المللی خواهد شد.
بنابراین در زمینه مساله هسته ای ایران به عنوان یک مساله راهبردی بین المللی ، حداقل اجماع و اشتراک سه جانبه می تواند حول دو مبحث زیر تقویت گردد:
1- محکومیت تحریم های یکجانبه غیر قانونی غرب
2- تاکید بر حل مساله هسته ای با روش صرفا دیپلماتیک
روزنامه نگار و کارشناس مسائل رژیم صهیونیستی*
انتهای پیام/
کد خبر: 1264006 برچسب‌ها مذاکرات هسته ای