بزرگنمايي:
ایرانیان جهان - مهم‌ترین عناوین روزنامه‌های امروز _دوشنبه یکم اردیبهشت_ را در ادامه می‌خوانید.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را به‌صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
در صفحه نخست امروز خود با تیتر «چرخش سیاست ریاض به سود اقتصاد» نوشت: «ده سال پیش، زمانی که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا توافقی با ایران به دست آورد، عربستان سعودی نگران و ناراضی شد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
مقام‌های سعودی این توافق را «ضعیف» خواندند و گفتند که این توافق فقط رقیب منطقه‌ای آنها، یعنی ایران را قدرتمندتر کرده است. آنها زمانی که دونالد ترامپ چند سال بعد از این توافق خارج شد، ابراز خرسندی کردند. اکنون در حالی که دولت دوم ترامپ در حال مذاکره با ایران بر سر توافقی است که ممکن است شباهت‌های زیادی با توافق قبلی داشته باشد، نگاه عربستان سعودی کاملاً متفاوت شده است. وزارت خارجه عربستان اخیراً بیانیه‌ای صادر کرده که در آن ابراز امیدواری شده که این گفت‌وگوها که با میانجی‌گری عمان صورت می‌گیرد، بتواند «صلح در منطقه و جهان» را تقویت کند. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان حتی برادرش خالد بن سلمان وزیر دفاع را به تهران فرستاد؛ جایی که او با استقبال گرم مقامات ایرانی روبه‌رو شد. سپس، خالد بن سلمان نامه‌ای را به صورت دستی به رهبر عالی ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، تحویل داد.
چه چیزی تغییر کرده است؟ روابط میان عربستان سعودی و ایران در دهه گذشته بهبود یافته است. نکته مهم‌تر اینکه عربستان سعودی در میانه برنامه‌ای برای تنوع‌بخشی به اقتصاد خود قرار دارد؛ برنامه‌ای که هدفش تبدیل این کشور از اقتصادی وابسته به نفت به مرکزی برای تجارت، فناوری و گردشگری است. احتمال پرواز پهپادها و موشک‌های ایرانی بر فراز عربستان، در نتیجه تنش‌های منطقه‌ای، تهدیدی جدی برای این برنامه به شمار می‌رود.
کریستین اسمیت دیوان، پژوهشگر ارشد مؤسسه کشورهای عربی خلیج (فارس) در واشنگتن می‌گوید: «طرز فکر آنها امروز فرق کرده است. در زمان اوباما، کشورهای خلیج فارس از نزدیکی آمریکا و ایران می‌ترسیدند که آنها را منزوی می‌کرد. اما در دوره ترامپ، آنها از تشدید تنش بین آمریکا و ایران می‌ترسند که ممکن است آنها را هدف قرار دهد.» کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی، مصر، اردن، قطر و بحرین همگی از گفت‌وگوهای ایران و آمریکا استقبال کرده‌اند. وزیر خارجه عمان، بدر البوسعیدی، روز شنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این گفت‌وگوها در حال شتاب گرفتن هستند و حالا حتی غیرممکن‌ها نیز ممکن به نظر می‌رسند.»
عربستان سعودی و ایران، مدت‌هاست که در درگیری‌های منطقه‌ای در طرف‌های مقابل قرار دارند. این دو کشور بین سال‌های 2016 تا 2023 هیچ‌گونه روابط دیپلماتیکی نداشتند. محمد بن سلمان بارها تهدید کرده که اگر ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، عربستان نیز چنین خواهد کرد. (در همین حال، دولت ترامپ مذاکراتی را احیا کرده که می‌تواند به عربستان اجازه دسترسی به فناوری هسته‌ای آمریکا و احتمالاً غنی‌سازی اورانیوم را بدهد.)اما در سال 2023، ایران و عربستان سعودی با میانجی‌گری چین، اعلام ازسرگیری روابط کردند. تا آن زمان، تمرکز سیاست خارجی محمد بن سلمان بر آرام‌سازی درگیری‌های منطقه‌ای قرار گرفته بود.
عربستان سعودی که یکی از متحدان کلیدی ایالات متحده است، هدف اصلی در مواقعی است که ایران بخواهد در پاسخ به آمریکا، منافع ایالات متحده در منطقه را هدف قرار دهد. نزدیکی جغرافیایی عربستان باعث شده که متحدان ایران به‌راحتی بتوانند به آن حمله کنند. در سال 2019، یکی از تأسیسات کلیدی نفتی عربستان در حمله‌ای پیچیده مورد هدف قرار گرفت. مقامات سعودی از این واقعه با تأسف یاد می‌کنند و می‌گویند که این حمله به آنها محدودیت‌های اتحادشان با آمریکا را نشان داد و آنها را به سمت مذاکره با ایران سوق داد، نه ادامه خصومت. کریستین دیوان می‌گوید: «پاداش‌های احتمالی مذاکره امروز بهتر از خطر یک جنگ منطقه‌ای به نظر می‌رسند.»
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «ایران تضمین معتبر می‌خواهد اعتماد به نفس تیم ایرانی بالاست» نوشت: «
روزهای اخیر کوران تحلیل‌ها، نوشته‌ها و مقالاتی در ایران و آمریکا در ارتباط با مذاکرات میان دو کشور و همچنین آینده پرابهام مسیر فعلی است. در این میان آمریکایی‌ها به دو نکته اذعان دارند، خواسته اصلی ایران در ارتباط با ارائه تضمین معتبر از سوی آمریکا در موضوع لغو تحریم‌ها و دیگری اعتماد به نفس و قدرت تیم مذاکره‌کننده کشورمان.
انتشار دو نوشته، یکی در پایگاه پولیتیکو و دیگری در حساب شخصی خبرنگار وال استریت ژورنال در شبکه اجتماعی ایکس نشانگر این است که تیم مذاکره‌کننده کشورمان به ریاست سید عباس عراقچی، با تکیه بر خط قرمزهای ایران در بحث برنامه هسته‌ای، تاکنون عملکردی قابل تقدیر در مأموریت محوله خود یعنی مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را به ثبت رسانده‌اند.
لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال که این روزها فعالیت و نقشی جدی در خط رسانه‌ای آمریکایی‌ها درباره مذاکرات ایفا می‌کند، روز شنبه در پیامی در حساب شخصی خود اظهار داشت: «ایران به دنبال تضمین‌هایی «تقریباً غیرممکن» از آمریکا برای عدم خروج از توافق هسته‌ای است. تضمین‌هایی به دنبال برنامه احیای برجامِ بایدن. آنها اکنون به خاطر خروج ترامپ در سال 2018 حساس‌تر شده‌اند.»
پایگاه پولیتیکو نیز روز شنبه در مقاله‌ای از روئل مارک گرچت، افسر سابق میز ایران در سیا و پژوهشگر بنیاد صهیونیستی دفاع از دموکراسی‌ها و ری‌تکیه از اعضای ارشد شورای روابط خارجی آمریکا اذعانی صریح بر این نکته داشت که «ایران نه‌تنها التماس نمی‌کند، بلکه اعتماد به‌نفس از خود ساطع می‌کند.» اذعان‌های صریح علاوه بر اینکه مسیر درست مذاکره‌کنندگان کشورمان را نشان می‌دهد، پیام واضح ایران به طرف آمریکایی را مشخص کرده است. پیامی و خواسته‌ای که بیش از هر چیز ناشی از تجربه تلخ برجام بوده و هدف ایران از دور جدید مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را مشخص می‌سازد.
روزهایی که در آن هستیم، نه‌تنها تکرار گذشته نیست، بلکه برشی نو از یک مرحله حساس در نبرد دیپلماتیک میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا به‌شمار می‌آید. دور دوم مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن، آن‌طور که تحولات رسانه‌ای و سیاسی نشان می‌دهد، برخلاف خواسته و آرزوی غرب، نه با التماس، بلکه با خواست صریح، عقلانیت قاطع و صلابت انقلابی تیم ایرانی همراه بوده است. این بار، تهران خواهان تضمینی معتبر، روشن و قابل اجراست؛ تضمینی که نه در چارچوب لبخندهای دیپلماتیک بگنجد، نه در دل نیت‌خوانی‌های پر از فریب آمریکایی‌ها.
آمریکا که در حافظه تاریخی ملت ایران همواره نماد بدعهدی، تحقیر و سیاست چماق بوده، امروز در برابر یک خواست مشروع، ساده اما بسیار مهم از سوی جمهوری اسلامی قرار گرفته است: «اگر واقعاً به توافق پایبند هستید، آن را تضمین کنید.»وضع تحریم‌های متعدد در زمان ریاست جمهوری اوباما و در ماه عسل برجام و همچنین خروج بی کیفر آمریکا از برجام در اردیبهشت 1397 در حقیقت، ستون‌های اعتماد را فروریخت. حال همان واشنگتن می‌خواهد بدون ترمیم این فروپاشی، بار دیگر ایران را به پای میز مذاکره بیاورد، آن هم بدون هیچ تعهد معتبری! تجربه گذشته روشن کرده است که «بازگشت بدون تضمین»، بازگشت به همان باتلاق بی‌اعتمادی و فرصت‌سوزی خواهد بود.
آنچه در متن مقاله پولیتیکو نیز به صراحت آمده، این است که کارزار «فشار حداکثری» نه‌تنها ایران را به زانو در نیاورد، بلکه موجب تقویت تجربه و مقاومت بیشتر ایران شد. تحریم‌ها که قرار بود بر اساس تصور خام آمریکایی‌ها، نظام را مجبور به عقب‌نشینی کند، حالا خود به ابزاری برای فهم قدرت واقعی ایران در شرایط بحران تبدیل شده است. بر همین مبناست که راهبرد تهران در دور دوم مذاکرات، نه «لغو فوری همه تحریم‌ها» بدون ضمانت، بلکه «دریافت تضمین‌های عملی برای تداوم اجرای تعهدات» از سوی طرف مقابل است. این همان نقطه‌ای است که تیم ایرانی به ریاست سید عباس عراقچی به‌درستی بر آن تمرکز کرده است.»
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «سنوارهای تازه‌نفس» نوشت: «حماس بعدازظهر شنبه یک عملیات کمین پیچیده موسوم به «شمشیر شکن» در منطقه شرقی بیت‌حانون در شمال غزه انجام داد که منجر به کشته شدن دست‌کم یک نظامی اسرائیلی و زخمی شدن پنج نفر دیگر شد، عملیاتی که توانایی چریکی حماس در غزه و آسیب‌پذیری‌های رژیم صهیونیستی را در شرایطی که نخست‌وزیر آن بر تداوم جنگ تأکید می‌کند، نشان داد. منابع اسرائیلی می‌گویند که حماس به تازگی با تجدید قوا 30 هزار رزمنده جدید جذب کرده است.
گردان‌های عزالدین قسام (شاخه نظامی حماس) روز شنبه با موفقیت یک جیپ نظامی اسرائیلی «طوفان» متعلق به واحد اطلاعات لشکر غزه رژیم صهیونیستی را با استفاده از موشک‌های ضد تانک هدف قرار دادند. عملیات زمانی آغاز شد که دو رزمنده مقاومت از یک تونل زیرزمینی در منطقه بیت‌حانون (در سمت غزه، روبه‌روی شهرک مفلاسیم) خارج شدند و با موشک آر. پی. جی به سوی یک تیم ارتش رژیم صهیونیستی که مأموریت جمع‌آوری اطلاعات در منطقه بیت‌حانون را انجام می‌داد، شلیک کردند که در این حمله دو سرباز در آن به شدت و یک سرباز زن دیگر به طور متوسط زخمی شدند. بعد از این شلیک، در حالی که نیروهای کمکی برای نجات مجروحان وارد شده بودند، یک بمب کنار جاده‌ای نزدیک جیپ نیروی نجات، منفجر شد که بر اثر شدت انفجار یک اسرائیلی کشته و دو نفر دیگر به‌شدت زخمی شدند.
سربازان اسرائیلی بخشی از یگان اصلی جمع‌آوری اطلاعات لشکر شمالی بودند که با استفاده از پهپاد فعالیت می‌کنند. عملیات عصر شنبه حماس نشانه‌ای جدی از تجدید قوای نظامی آن در شرایطی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی همچنان بر ادامه جنگ در غزه اصرار داد و شنبه شب در تازه‌ترین موضع‌گیری خود هم گفت که تا زمانی که همه گروگان‌ها آزاد نشوند و حماس حذف نشود هیچ چیزی را نمی‌پذیریم، موضعی که در داخل سرزمین‌های اشغالی با انتقاد روبه‌رو شده است.
حماس از نظر استراتژیک توانایی‌های خود را تقویت کرده و برای درگیری طولانی مدت آماده می‌شود. تایمز اسرائیل دیروز از قول شبکه العربیه سعودی گزارش کرد که گردان‌های عزالدین قسام (شاخه نظامی حماس) 30 هزار جوان را از غزه جذب کرده و بیشتر افراد جذب شده نیز در اردوگاه‌های نظامی مخفی که القسام آن را اداره می‌کند، آموزش دیده‌اند، گزارشی که شبکه الحدث عربستان نیز روز یک‌شنبه آن را تأیید کرده است.
رامی خوری، کارشناس ارشد دانشگاه امریکایی بیروت نیز معتقد است: «حماس با استفاده مؤثر از منابع خود و سازگاری با پویایی در حال تغییر جنگ، انعطاف نشان داده است. توانایی آنها در انجام حملات هماهنگ نشان دهنده سطحی از برنامه‌ریزی استراتژیک است که نمی‌توان آن را دست کم گرفت.» شبکه الحدث عربستان با اشاره به محدودیت‌های مالی حماس گفته که گردان‌های القسام، ضایعات موشک را برای کم کردن هزینه‌های ساخت بازیافت می‌کنند. مایکل میلستین، رئیس انجمن مطالعات فلسطین اندیشکده صهیونیستی موشه دایان در گزارش تحلیلی خود در یدیعوت‌آحارونوت نوشت که اسرائیل با اتخاذ راهبرد اشتباه، در باتلاق جنگ غزه گرفتار شده است و چه با اقدام برای پایان دادن به جنگ و چه گسترش عملیات نظامی با شکست جدی مواجه خواهد شد.»
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «مک‌کارتیسم ترامپ» را برگزید و نوشت: «در سال‌های اخیر فضای دانشگاه‌های ایالات متحده شاهد تحولی نگران‌کننده بوده است؛ سرکوب سیستماتیک صدای منتقدان سیاست‌های اسرائیل تحت عنوان مبارزه با «یهودستیزی». این روند که با قدرت گرفتن دولت ترامپ شدت یافته، نه تنها آزادی آکادمیک را تهدید می‌کند، بلکه یادآور دوران سیاه «مک‌کارتیسم» در دهه 1950 است؛ زمانی که تفتیش عقاید و اخراج روشنفکران مخالف به بهانه «مبارزه با کمونیسم» رواج داشت. این بار اما با ادعای «حفاظت از امنیت یهودیان»، هرگونه انتقاد از اسرائیل به عنوان «یهودستیزی» برچسب می‌خورد و دانشگاه‌ها تحت فشار سیاسی مجبور به سکوت یا اخراج اساتید و دانشجویان منتقد می‌شوند.
در یکی از مهم‌ترین فشارهای سیاسی، دونالد ترامپ بودجه 2 میلیارد دلاری دانشگاه هاروارد را قطع کرده است. بر این اساس وزارت آموزش آمریکا اعلام کرد در پی خودداری دانشگاه هاروارد از موافقت با شروط دولت 2.2 میلیارد دلار بودجه فدرال این دانشگاه قطع می‌شود. یکی از شروط دولت، معرفی دانشجویان مخالف اسرائیل به مقامات فدرال بود. یکی دیگر از شروط دولت، عدم پذیرش دانشجویان ضد آپارتاید و ضد صهیونیست یا مخالف نسل‌کشی و جنایت در فلسطین از سوی دانشگاه بود. آلن گاربر، رئیس هاروارد در این باره گفته بود درخواست‌های ترامپ فراتر از اختیارات دولت فدرال است. به اعتقاد کارشناسان نقش کارگروه مشترک مقابله با یهودی‌ستیزی در برخورد با هاروارد تعیین‌کننده بوده است.
پس از آغاز جنگ غزه در سال 2023، جنبش‌های دانشجویی در آمریکا به یکی از کانون‌های اصلی اعتراض به سیاست‌های اسرائیل تبدیل شدند اما به جای پاسخگویی به این انتقادات، دولت آمریکا و لابی‌های صهیونیست با ابزارهای قانونی و مالی به سرکوب این صداها پرداخته‌اند. نمونه بارز آن لغو استخدام اساتید مطالعات فلسطین در دانشگاه هانتر نیویورک به دستور فرماندار این ایالت بود، با این استدلال که بررسی مفاهیمی مانند «استعمار»، «آپارتاید» یا «نسل‌کشی» در رابطه با اسرائیل، «یهودستیزانه» است. یکی از ابزارهای کلیدی در این سرکوب، تفسیر تحریف‌شده از «ماده 6» قانون حقوق مدنی 1964 آمریکاست. این قانون که برای مبارزه با نژادپرستی علیه سیاه‌پوستان تصویب شد، امروز به ابزاری برای خفه کردن صدای مدافعان فلسطین تبدیل شده است.
او با تهدید به قطع بودجه دانشگاه‌های موسوم به «شورشی»، عملاً هر گونه کنش ضدصهیونیستی را خیانت به منافع ملی قلمداد می‌کند. مارس 2025، دانشگاه کلمبیا به دلیل مقاومت در برابر سرکوب اعتراضات دانشجویی، 400 میلیون دلار کمک مالی فدرال را از دست داد. همچنین مواردی مانند اخراج دکتر حلیا دوطاقی، پژوهشگر ایرانی - آمریکایی از دانشگاه ییل، به اتهام «حمایت از فلسطین»، نشان می‌دهد چگونه فضای ارعاب حتی پژوهشگران برجسته را نیز در معرض تهدید قرار داده است. مدیران و استادان دانشگاه تحت فشار هستند و در صورت عدم اطاعت از انجام اقدامات مورد انتظار، تهدید به اخراج می‌شوند.
سرکوب منتقدان اسرائیل در غرب، نه تنها تضادی آشکار با ادعای دموکراسی و آزادی بیان دارد، بلکه نشان‌دهنده وابستگی عمیق سیاستمداران به لابی‌های صهیونیست است. دانشگاه‌ها که باید کانون اندیشه‌ورزی و نقد باشند، امروز به میدان جنگ ایدئولوژیک تبدیل شده‌اند. این روند خطرناک نه تنها آینده آموزش عالی را تهدید می‌کند، بلکه نقض فاحش حقوق بشر و عدالت است. جامعه جهانی بویژه دانشگاهیان باید در برابر این «مک‌کارتیسم نوین» بایستند و از حق مسلم فلسطینیان برای بیان رنج‌های‌شان دفاع کنند.»
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود تیتر «هفته‌ها، نه ماه‌ها» را برگزید و نوشت: «در شرایطی که ایران و آمریکا پس از دور دوم مذاکرات غیرمستقیم در رم اظهار خوش‌بینی کردند، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم این گفت‌وگوها را مثبت ارزیابی کرد و گفت که نقش آژانس برای راستی‌آزمایی هر توافقی میان دو طرف تعیین‌کننده است. تاکید مدیرکل بر نقش نظارتی آژانس در حالی است که عباس عراقچی ساعاتی پس از مذاکرات رم گفت برای پیوستن آژانس به مذاکرات هنوز زود است.
رافائل گروسی با ابراز خوش‌بینی نسبت به روند گفت‌وگوهای هسته‌ای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا که دور دوم آن روز شنبه در رم پایتخت ایتالیا برگزار شد، آن را «یک روز مثبت برای صلح» توصیف کرد. او که با روزنامه ایتالیایی ریپوبلیکا گفت‌وگو می‌کرد، در پاسخ به این سوال که چرا آن را روز مثبت می‌داند، اظهار کرد: زیرا مذاکرات بر سر موضوع هسته‌ای ایران در دور دوم این گفت‌وگوها واقعاً می‌توانست به شکست انجامیده و همه‌چیز متوقف شود. این خطر وجود داشت. در عوض، روح (مذاکرات) رم نشان داده است که می‌توان رو به جلو رفت.
گروسی درباره محل برگزاری دور بعدی گفت‌وگوها که گفته شده است دوباره در مسقط، پایتخت عمان خواهد بود و این سوال که آیا ممکن است مذاکرات دیگری در رم برگزار شود، تصریح کرد: تصمیم‌گیری در این باره بر عهده دو طرف خواهد بود. بااین‌حال، ایتالیا اعتباری در این زمینه کسب کرده است که دیگران آن را ندارند. از آنجا که مذاکرات قطعاً شنبه آینده به پایان نخواهد رسید، فکر می‌کنم شاهد دیدارها و جلسات فنی دیگر بین آمریکا و ایران در رم باشیم.
مدیرکل آژانس اتمی در پاسخ به اینکه ایتالیا چه نقشی می‌تواند ایفا کند، گفت: درحال‌حاضر می‌توانم بگویم که دیپلماسی ایتالیا نقش سازنده‌ای ایفا می‌کند. اما فکر می‌کنم غیرممکن نیست که ایتالیا از نزدیک در مذاکرات نقش داشته باشد. او که روز شنبه در رم و پیش از آغاز گفت‌وگوهای غیرمستقیم تهران و واشنگتن با آنتونیو تایانی، وزیر امورخارجه ایتالیا، دیدار و گفت‌وگو کرد، افزود: من بارها با تایانی صحبت کرده و چندین دیدار تدارکاتی با او داشته‌ام.
رئیس دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل دلیل خوش‌بینی خود را این‌گونه توصیف کرد که «دو طرف شروع به بحث در مورد چیزهای مشخصی کرده‌اند و من قصد دو مذاکره‌کننده را برای حرکت به جلو دیده‌ام. من هم با آمریکایی‌ها و هم با ایرانی‌ها صحبت می‌کنم، دیدگاه فنی خود را به آنها ارائه می‌دهم که امری ضروری است، زیرا بدون امکان راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در میدان، امکان دستیابی به توافقات در مورد موضوع هسته‌ای وجود ندارد.»
کد خبر 859468