بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - در اواخر فروردین 1359 چند روز پس از قطع‌ رابطه دیپلماتیک ایران و آمریکا که ابتدا از سوی آمریکا (در واکنش به تصمیم امام خمینی مبنی بر باقی ماندن گروگان‌ها در دست دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و مخالفت ایشان با انتقال آنان به شورای انقلاب) انجام شد، همچنین در میان اخبار ضد و نقیضی که درباره کشته شدن آیت‌الله سید محمدباقر صدر و خواهرشان در زندان‌‌های عراق به ایران می‌رسید (آیت‌الله صدر خواهرشان بنت‌الهدی روز 19 فروردین بر اثر شکنجه در زندان رژیم بعث به شهادت رسیدند) آیت‌الله دکتر محمد بهشتی رئیس دیوان عالی کشور و عضو شورای انقلاب در کنفرانسی مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی به پرسش‌های خبرنگاران در این موارد پاسخ دادند.
بخش‌هایی از این پرسش و پاسخ را که متن کامل آن روز یکم اردیبهشت در صفحه یازده روزنامه کیهان منتشر شد، برگزیده‌ایم: در مورد استرداد شاه مخلوع به ایران آیا شورای انقلاب اقدامات گذشته را پی‌گیری می‌نماید یا خیر؟ کم و بیش تلاش‌ها تعقیب می‌شود. البته با توجه به اولویت‌های گوناگونی که در سیاست و اداره کشورمان هست شورای انقلاب وظیفه دارد این مسئله را به عنوان یک مسئله مهم سیاسی مورد توجه قرار دهد. نظرتان در مورد قطع رابطه آمریکا با ایران و اخراج دانشجویان بخصوص دانشجویانی که دوره نظامی می‌دیدند و درس‌شان نیمه‌کاره مانده، چیست؟ برای ما و ملت ما قطع کامل رابطه‌ها با آمریکا از هر جهت همیشه به عنوان یک مسئله اصلی و مهم مطرح بوده ولی شورای انقلاب در رسیدگی به این قطع رابطه‌ها با توجه به آثار و زیان‌هایی که احیانا برای ملت ما که ممکن بوده به بار بیاورد اولویت را به مسائل خیلی کلی‌تر داده بود. باید توجه داشت که قطع برخی از قراردادها و رابطه‌ها گاهی همراه با قبول خسارت‌های زیادی برای ایران است مثلا باید رسیدگی می‌شد که همین کسانی که در آن‌جا تعلیمات نظامی می‌دیدند (البته کیفیت این آموزش با وزارت دفاع است) آیا این تعلیمات کمکی بود به این‌که ما بهتر بتوانیم از سلاح‌هایی که میلیاردها دلار پولش را به آمریکا داده‌ایم و امروز در ایران هست استفاده بکنیم یا نه. ما نمی‌توانستیم بدون این محاسبه تصمیم بگیریم. برای این‌که بتوانیم با آمریکا قطع رابطه کنیم یکی از راه‌هایش این است که اگر چیزهایی در ایران داریم کارشناس می‌خواهد، کارشناس از خود ایران باشد. این بود که باید رسیدگی می‌شد که اگر آن‌ها دوره‌شان را تمام می‌کردند کمکی بود به قطع رابطه یا اگر دوره‌شان را تمام نمی‌کردند و برمی‌گشتند زمینه‌ای بود برای این‌که عملا بخش عظیمی از وسایلی که قبلا خریده‌ایم بلااستفاده بماند و این باید بررسی می‌شد. در مورد توطئه شهادت آیت‌الله صدر [نظرتان چیست]؟ البته همه‌چیز در عراق می‌تواند توطئه باشد و ما این دوره را هم تجربه کرده‌ایم. یادم می‌آید مرحوم آیت‌الله سعیدی در همان اوایل گرفتار شدن‌شان درست در یک همچین شرایطی بودند. برادر عزیزمان را گرفته بودند و ما اخباری می‌شنیدیم درباره این‌که دچار سخت‌گیری‌ها، فشارها و شکنجه‌های کشنده ساواک جهنمی شاه مخلوع بودند و برای ما امکان تحقیق در کشور خودمان هم در آن موقع میسر نبود. این خصلت و طبیعت عمومی این‌گونه رژیم‌ها است. صدام و شاه مخلوع یک نوع رژیم هستند. یادم می‌آید برادر عزیزمان هاشمی رفسنجانی در نوبت دومی که ایشان را گرفته بودند به ما اخباری می‌رسید درباره شکنجه‌ها و ناراحتی‌های ایشان و این‌که احیانا این شکنجه‌ها به مرگ ایشان منتهی شده. برای ما تحقیق دشوار بود. با کمال تاسف آن‌چه شنیده بودیم در مورد آقای سعیدی همان‌طور از آب درآمد ولی در مورد آقای رفسنجانی خلاف از آب درآمد. یادم می‌آید درباره آیت‌الله منتظری باز مسئله همین‌طور یکی و دو بار به ما اطلاع دادند که ایشان در زیر فشار و ناراحتی‌های رژیم جان‌شان در معرض خطر قرار گرفته و احیانا به مرگ ایشان منتهی شده و برای ما تحقیق دشوار بود. اگر مسئله گروگان‌ها حل شود، آیا مایل هستید با آمریکا روابط سیاسی برقرار کنید؟ اگر این اقدام به نفع مردم ایران و سایر مستضعفین جهان باشد این کار را انجام خواهیم داد، در غیر این صورت خیر. در مورد حل مسئله گروگان‌گیری ما خواستار آن هستیم که مسئله اول در زمینه سیاسی حل شود و ما خواستار آن بودیم که گروگان‌ها را در ایران محاکمه کنیم و از این طریق سیاست ایالات متحده و ظلم‌هایی که این ابرقدرت به ما و دیگر کشورها کرده است برای تمام مردم جهان آشکار شود و بدین طریق سیاست یک ابرقدرت برای مردم جهان روشن شود. ما می‌خواهیم همین کار را با محاکمه شاه مخلوع انجام دهیم. اگر این مسئله حل شود دیگر مسائل به‌راحتی حل خواهد شد. آیا کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد که برای تحقیق در مورد جنایات شاه مخلوع به ایران آمد اسناد و مدارکی جمع‌آوری کرد و آیا این می‌تواند به عنوان زمینه‌ای که شما از آن یاد می‌کنید تلقی شود؟ ممکن است این کمیسیون به آن هدف ما کمک کند و در مورد حل مسئله گروگان‌ها راه سومی وجود ندارد مگر آن‌که در آینده اتفاق تازه‌ای بیفتد. ... در مورد اوضاع عراق و سرنوشت آیت‌الله دکتر محمدباقر صدر رهبر شیعیان عراق [اطلاعی دارید؟] صدام حسین ادعا می‌کند که در عراق آزادی کامل و دمکراسی وجود دارد ولی آیت‌الله محمدباقر صدر این رهبر مذهبی نمی‌تواند نظریات و مطالب خودش را اعلام کند. ما حداکثر کوشش خود را برای دریافت خبرهایی دقیق از سرنوشت آیت‌الله محمدباقر صدر انجام داده و می‌دهیم تا بتوانیم گزارش مطمئنی در این زمینه دریافت کنیم.