بزرگنمايي:
ایرانیان جهان - ایسنا / در حالی که تنش‌ها میان هند و پاکستان پس از حمله مرگبار در کشمیر شدت گرفته، تحلیلگران می‌گویند ارتش هند با وجود سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی در نوسازی، همچنان با چالش‌های ساختاری مواجه است؛ مسأله‌ای که می‌تواند موانعی در مسیر دهلی‌نو به وجود آورد.
آخرین باری که تنش‌های همیشگی میان هند و پاکستان به رویارویی مستقیم کشیده شد، مقامات هندی ناچار شدند با یک واقعیت ناخوشایند روبرو شوند: ارتش عظیم این کشور، فرسوده و برای تهدیدات فوری در مرزهایش آماده نبود.
سقوط یک جنگنده هندی به دست پاکستان در سال 2019، به تلاش‌های هند برای نوسازی ارتش خود فوریتی تازه بخشید. «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند میلیاردها دلار به ارتش تزریق کرد، به دنبال یافتن شرکای جدید بین‌المللی برای خرید تسلیحات رفت و بر گسترش ظرفیت تولید دفاعی داخلی فشار آورد.
به گزارش رسانه آمریکایی نیویورک‌تایمز، اینکه این تلاش‌ها تا چه حد مؤثر بوده‌اند، ممکن است به‌زودی محک زده شود. هند و پاکستان در آستانه درگیری نظامی دیگری به نظر می‌رسند؛ در حالی که هند وعده داده به خاطر حمله تروریستی مرگباری که در کشمیر رخ داده و آن را به پاکستان نسبت داده، تلافی کند. تنش‌ها به حدی افزایش یافته که هند تهدید کرده جریان آب رود سند به سوی پاکستان را مختل کند؛ اقدامی که حتی در طول جنگ‌های چند دهه گذشته میان 2 کشور سابقه نداشته است.
پاکستان که دست داشتن در حمله کشمیر را انکار کرده، تصمیم هند درباره آب‌های سند را «اقدام جنگی» خوانده است. کشتار 26 گردشگر در منطقه کشمیر در روز سه‌شنبه شوک بزرگی به افکار عمومی هند وارد کرد و فشار داخلی شدیدی بر مودی وارد آورده تا علیه پاکستان واکنش نشان دهد. تحلیلگران هشدار می‌دهند که احتمال وقوع یک رویارویی طولانی و خطرناک وجود دارد؛ به‌ویژه که کانال‌های دیپلماتیک میان این 2 کشور هسته‌ای از سال‌ها قبل از بین رفته و قدرت‌های جهانی نیز اکنون درگیر بحران‌های دیگری هستند.
با این حال، تحلیلگران می‌گویند که ممکن است هند به دلیل خطر افشای نارسایی‌های ارتشی که همچنان در حال تغییر و تحول است، در اقدامات خود محتاط باشد. در سال 2018، یک گزارش پارلمانی 68 درصد از تجهیزات ارتش هند را «قدیمی»، 24 درصد را «در حال حاضر قابل استفاده» و تنها 8 درصد را «مدرن و پیشرفته» طبقه‌بندی کرد. پنج سال بعد، در گزارشی جدید، مقامات ارتش اذعان کردند که به‌رغم تلاش‌ها، تغییر چشمگیری صورت نگرفته است، چرا که مقیاس این چالش بسیار بزرگ است.
اگرچه طبق شهادت مقامات هندی در سال 2023، سهم تجهیزات پیشرفته ارتش تقریباً 2 برابر شده بود، اما همچنان بسیار کمتر از میزان مورد نیاز یک ارتش مدرن باقی مانده بود. بیش از نیمی از تجهیزات همچنان قدیمی بودند.
کارشناسان می‌گویند این محدودیت‌ها ممکن است مودی را به انتخاب گزینه‌ای محدودتر و دقیق‌تر مانند انجام حملات هوایی محدود یا عملیات نیروهای ویژه در نزدیکی مرز با پاکستان سوق دهد تا خشم عمومی را آرام کند، خطر خطاهای تحقیرآمیز را کاهش دهد و از تشدید درگیری جلوگیری کند. دولت پاکستان وعده داده که به هر حمله‌ای از سوی هند به همان شکل پاسخ خواهد داد.
حضور ارتش هند در پی عملیات تروریستی سه‌شنبه
به گزارش نیویورک‌تایمز، گرچه ممکن است احساسات عمومی مودی را به انجام حمله سوق دهد، اما دموکراسی هند نیز می‌تواند فشاری بر او وارد کند تا مراقب باشد که اوضاع از کنترل خارج نشود. در مقابل، در پاکستان که نهاد نظامی سال‌هاست هدایت این کشور را بر عهده دارد، مسئولان ممکن است آزادی عمل بیشتری داشته باشد و از گسترش درگیری، منافع داخلی بیشتری کسب کنند.
هند با اعتمادبه‌نفس ادعا می‌کند که می‌تواند به راحتی ارتش پاکستان را مهار کند. اگر این ادعا در میدان آزمایش شود، یک همسایه دیگر هند هم از نزدیک نظاره‌گر شرایط خواهد بود: چین. در سال‌های اخیر، هند چین را تهدید مرزی فوری‌تری نسبت به پاکستان تلقی کرده است؛ به‌ویژه پس از درگیری مرگبار میان نیروهای 2 کشور در ارتفاعات هیمالیا در سال 2020 و نفوذهای مکرر چین به خاک هند. رهبران نظامی هند مجبور شده‌اند خود را برای احتمال یک جنگ در 2 جبهه آماده کنند؛ کاری که منابع هند را به شدت تحت فشار قرار داده است.
درگیری سال 2020 کمی بیش از یک سال پس از ساقط شدن جنگنده هندی توسط پاکستان و اسارت خلبان آن رخ داد. «دوشیانت سینگ»، ژنرال بازنشسته ارتش هند و رئیس اندیشکده مرکز مطالعات جنگ زمینی در دهلی‌نو، گفت که حادثه سرنگونی جنگنده زنگ خطری برای ارتش هند بود.
از آن زمان، به گفته «دوشیانت سینگ»، هند مسیرهای متعددی را برای ترمیم خلأهای نظامی خود جستجو کرده است. این کشور علی‌رغم مخالفت‌های آمریکا، سامانه‌های دفاع موشکی جدیدی را که از روسیه خریداری کرده بود، مستقر کرده و همچنین ده‌ها جنگنده از فرانسه دریافت کرده است؛ در کنار ده‌ها فروند پهپاد، بالگرد و موشک از ایالات متحده.
علاوه بر این، با توجه به غیرقابل اعتماد شدن زنجیره‌های تأمین جهانی، هند به شدت در تولید داخلی تجهیزات نظامی سرمایه‌گذاری کرده و صنایع دفاعی‌ای ایجاد کرده است که هرچند اکنون کند عمل می‌کنند، اما در بلندمدت موقعیت ارتش این کشور را بهبود خواهند داد.
سینگ درباره تلاش‌های نوسازی ارتش هند می‌گوید: «توان جنگی ما باید به گونه‌ای باشد که از ظرفیت‌های فعلی‌مان فراتر برود. این‌ها نتایج فوری به همراه نخواهد داشت. زمان می‌برد.»
تحلیلگران می‌گویند چالش‌های نوسازی ارتش هند متعدد است: مشکلات بروکراتیک، مالی و همچنین ژئوپلیتیکی.
جنگنده در هند مودی در تلاش بوده تا فرآیند خرید تجهیزات دفاعی را ساده‌تر کرده و هماهنگی میان شاخه‌های مختلف نیروهای مسلح را بهبود بخشد؛ تلاشی که با توجه به اختلافات درون‌سازمانی، دشوار بوده است. همچنین، مرگ یکی از ژنرال‌های کلیدی که مودی او را مأمور هماهنگی این اصلاحات کرده بود، در سانحه سقوط بالگرد در سال 2021، این روند را با مشکل مواجه کرد.
اقتصاد هند اکنون پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است و حدود 10 برابر بزرگ‌تر از اقتصاد پاکستان. این موضوع منابع بیشتری برای ارتش فراهم می‌کند. با این حال، هزینه‌های نظامی هند همچنان کمتر از 2 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است؛ رقمی که به گفته کارشناسان نظامی کافی نیست، چرا که دولت همچنان بر پاسخگویی به نیازهای گسترده جمعیت عظیم کشور متمرکز است.
از سوی دیگر، پس از درگیری سال 2020، تلاش‌های نوسازی ارتش هند با استقرار پرهزینه ده‌ها هزار سرباز در مرز با چین دچار عقبگرد شد. یکی دیگر از موانع بزرگ، جنگ اوکراین بوده که تحویل تسلیحات از سوی روسیه را تحت‌تأثیر قرار داده است؛ کشوری که بزرگ‌ترین تأمین‌کننده سلاح هند است.
تحلیلگران می‌گویند که دولت هند در مواجهه با محدودیت‌های گوناگون، تلاش کرده تا پر کردن بزرگ‌ترین شکاف‌های نظامی را در اولویت قرار دهد. هند طی پنج سال گذشته جایگاه دومین واردکننده بزرگ تجهیزات نظامی جهان را پس از اوکراین، حفظ کرده است. پاکستان پنجمین واردکننده بزرگ بوده است.
با وجود اینکه روسیه همچنان بزرگ‌ترین منبع تسلیحات برای هند است، خریدهای هند از روسیه در پنج سال گذشته نزدیک به 20 درصد کاهش یافته است. در عوض، هند به طور فزاینده‌ای به فرانسه، ایالات متحده و رژیم صهیونیستی روی آورده است.
مقامات هندی گفته‌اند که سه سامانه از پنج سامانه دفاع موشکی «اس-400» خریداری‌شده از روسیه در حال حاضر مستقر شده‌اند. تمامی 36 فروند جنگنده «رافال» خریداری‌شده از فرانسه نیز وارد خدمت شده‌اند و هند قصد دارد 26 فروند دیگر سفارش دهد. همچنین تعداد زیادی از ناوهای جنگی ساخت داخل به خدمت گرفته شده‌اند.
«آجای شوکلا» تحلیلگر دفاعی در دهلی‌نو می‌گوید: «بزرگ‌ترین تفاوت، ورود جنگنده‌های رافال است که توانمندی نیروی هوایی هند را تقویت کرده است.» او همچنین باور دارد که چالش اصلی، به‌کارگیری این سامانه‌های جدید به نحوی است که بازدارندگی واقعی در برابر دشمنان ایجاد کند.