چاپ

ایرانیان جهان - مجتبی دیبا، کارشناس بازارهای مالی و سرمایه‌ای: تنش‌هایی که در چند شب گذشته در منطقه به‌وجود آمد، بازار ارز را متلاطم کرد. البته این تنش‌ها، سابقه‌ای تقریبا یکی دو ماهه داشتند و در شبی که تحرکات نظامی در منطقه شدت گرفت، در اوج خود قرار گرفتند. بازار دلار که یک متغیر مهم و تاثیرگذار بر بازار طلاست، در لحظاتی رشد زیادی را تجربه کرد و مناطق جدیدی را نسبت به مدت اخیر و یک‌ماهه گذشته دید.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
اما دوباره شاهد بازگشت قیمتی آن بودیم.
با این حال در مجموع، باتوجه به اینکه هنوز امکان تداوم تنش‌ها در منطقه وجود دارد، می‌توان فضای حرکتی دلار را در این مدت، بین منطقه کانال دوم تا نیمه کریدور ششم بررسی کرد. اگر تنش‌ها به اوج خود برسد، کریدور هفتم نیز قابل‌رویت خواهد بود.
طلا و سکه در آغاز روز گذشته، روندی کاهشی به خود گرفت، اما در ادامه و با انتشار خبر ترور سیدحسن‌نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، دچار شوک شدند. براساس آنچه سایت اتحادیه طلا و جواهر تهران اعلام کرده، طلای 18عیار، 8مهر 1403 با افزایش 68هزار تومانی نسبت به روز گذشته، همراه شده و با نرخ 4 میلیون و 31 هزار و 600 تومان در بازار کشور عرضه می‌شود.
طلای 24عیار هم، 90 هزار تومان گران شد و به نرخ 5 میلیون و 374 هزار تومان رسید. اگر جریان حرکتی در دامنه این تنش ادامه‌دار باشد، احتمال نوسان بیشتر سکه وجود دارد. اما در طلا که پیش از تنش‌ها در حال رشد بود، اکنون انتظار افزایش نرخ بالا می‌رود.
البته اگر تنش‌های منطقه به‌صورت قابل‌توجهی کاهش یابد، امکان آرام گرفتن بازار طلا و سکه داخلی وجود دارد، چراکه بازارهای جهانی شاهد اصلاح نرخ طلا هستند.
تغییر رفتار اقتصادی در بازار ارز مشهود است
حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازارهای مالی: نکته مهم این است که معمولا باتوجه به ریسک‌های سیستماتیکی که در یک نظام اقتصادی ایجاد می‌شود، فعالان اقتصادی احساس خطر می‌کنند و سراغ دارایی‌هایی که قابلیت جابه‌جایی، ترید یا تجارت دارند، می‌روند. در کشور ما به‌شکل سنتی همیشه به‌سمت بازار طلا و دلار می‌رفتند. در حدود بیش از یک سال اخیر با ریسک‌های سیستماتیک و ژئوپلتیک منطقه‌ای به‌ویژه امنیتی و نظامی مواجه بودیم، اما بانک مرکزی به‌طورخاص تدابیری داشته که توانسته است نرخ دلار را در کانال 60 تا 61 تومان مدیریت کند. در چند روز گذشته هم، بعد از یک نوسان هیجانی، نرخ ارز به نرخ قبلی بازگشت و همین اتفاق باعث شد، در درجه اول فعالان اقتصادی و در درجه دوم، مردم که همیشه به حالت هیجانی وارد بازار می‌شدند، دریابند بازار ارز نه‌تنها مانند گذشته بازدهی آنچنانی ندارد، بلکه گاهی از بازارهای دیگر مانند سود سپرده بانکی هم عقب می‌افتد. این تغییر نگاه رفتاری به هیجانات در بازار دلار، رفتارهای غلط اقتصادی را تصحیح می‌کند. از طرفی مردم به این نتیجه رسیده‌اند که بازار ارز جایی برای نوسان‌‎گیری‌های موقعیتی نیست و وارد این بازار نمی‌شوند و از این‌رو بازار بیشتر با مولفه‌های فاندمنتالی و بنیادی خودش حرکت می‌کند. در 3،2سال اخیر بازار ارز از انتظارات تورمی تصفیه شده و دیگر بازار جذابی برای سرمایه‌گذاری نیست. در کنار این تصحیح رفتار اقتصادی، تامین ارز و مذاکرات دیپلماتیک منجر به مدیریت نرخ ارز در 2 سال اخیر شده است. در یک سال اخیر، نرخ ارز در بازار کمتر از 15درصد رشد داشته است. یعنی ابتدای سال گذشته، دلار حدود 53 تومان بوده و امسال به حدود 63 هزار تومان رسیده است. این موضوع می‌تواند هم برای فعالان اقتصادی خیال‌راحتی ایجاد کند و از طرفی، قابلیت برنامه‌ریزی برای واردات و صادرات کالاها و برنامه‌ریزی برای تولید هم، راحت‌تر انجام شود. باید پذیرفت تنها فاکتور مهم اختلال در بازار ارز، تنش‌های سیاسی و نظامی است که بازار ارز را متشنج می‌کند. پیش‌بینی این است که دلار در حالت مقطعی به کانال 60 هزار تومانی وارد شود. اما سیاست‌گذاری دولت جدید، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز در شش‌ماهه دوم سال، بسیار تعیین‌کننده خواهد بود.
برنامه‌ریزی دقیق ضرورت ثبات نرخ ارز
مهدی صفایی، کارآفرین و فعال تجاری: از زمانی که سیف وزیر اقتصاد بود، با چالش‌های سیاست‌های نرخ ارز مواجه بودیم. در زمان دولت سیزدهم هم، معاون اقتصادی مجلس بارها با فرزین درباره چندنرخی بودن ارز جلسه داشتند. مواقعی در وضعیت بازار ارز وجود داشت که 7 نوع نرخ ارز در معاملات کشور وجود داشت. زمانی که برای چند کالای خاص ارز نیمایی در نظر می‌گیرید، در همان حوزه و درباره همان چند قلم کالا به‌طورقطع ایجاد رانت خواهد شد. زمانی که بدون تفکر و بدون ارزیابی بازار داخلی، برای نرخ ارز تصمیم‌گیری می‌شود، مسلم است که بخش صادرات به‌طورکامل مختل می‌شود و واردات اتفاق می‌افتد و زمانی که واردات اتفاق می‌افتد، در اختیار و در دست گروهی خاص خواهد بود، چون آن ارز مشخص به همه افراد داده نمی‌شود، بلکه به گروه خاصی تعلق می‌گیرد. این اتفاق دقیقا مانند گرفتن وام است که برای عده‌ای یک وام کوچک نیاز به 2 ضامن و ماندن در نوبت دارد، اما عده‌ای وام میلیاردی در اختیارشان قرار می‌گیرد. در حال‌ حاضر ارز نیمایی دارو 4 هزار و 200 تومان است، اما دارو را با نرخ آزاد از داروخانه می‌خریم. باید مسئولان با مردم روراست‌تر باشند. به‌عنوان‌مثال بگویند می‌خواهیم نرخ ارز یا بنزین را تا یک نرخ فرضی افزایش دهیم، اما به‌جای آن تا چند سال نرخ ارز و بنزین ثابت می‌ماند و افزایش نخواهد داشت. اگر یک نرخ ثابت داشته باشیم، می‌توانیم روی آن برنامه‌ریزی کنیم. این اتفاق نیاز به یک جراحی بزرگ دارد.
به‌طورقطع نرخ ارز در مدت 6 ماه آینده، در کمترین حالت به 70 هزار تومان می‌رسد، چراکه نمی‌دانیم چطور نرخ ارز بالا رفته، نمی‌دانیم چطور می‌خواهیم آن را روی همین نرخ فعلی نگه داریم و نمی‌دانیم چطور می‌خواهیم آن نرخ را پایین بیاوریم. برآوردم این است که نتیجه چندانی روی نرخ ارز نمی‌توانیم بگیریم، همان‌طور که تا الان چنین اتفاقی رخ نداده است.
سخن پایانی
نرخ دلار باوجود بحران‌های سیاسی و تشدید تنش در منطقه خاورمیانه، هفته دوم مهر را با کمترین مقدار رشد موردانتظار به‌پایان رساند. دلار در مدت یادشده، 3هزار و 250 تومان گران شد، در حالی که کارشناسان اقتصادی معتقد بودند، اخبار نامساعد به‌راحتی این اسکناس را در کریدور هفتم خواهد نشاند. با این حال اما ارزپاشی سیاست‌گذار جواب داد و از شتاب رشد نرخ دلار کاسته شد. باتوجه به بیانات رهبر معظم انقلاب و دستور رئیس‌جمهوری برای کنترل بازارها، به‌نظر می‌رسد نرخ دلار معاملات را در مسیر معتدل‌تری رقم بزند. عبدالناصرهمتی، وزیر اقتصاد و محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، مسئولیت مستقیم مراقبت از بازارها و ورود به آن را برعهده گرفته‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که بانک مرکزی در حال آماده‌سازی برای یک مداخله گسترده در بازار ارز است و به‌نظر می‌رسد سیاست‌گذار قصد دارد علاوه بر ارزپاشی، با خبردرمانی نیز به مدیریت بازار ارز بپردازد و در زمینه ممانعت از رشد نرخ دلار اقدام کند. گفته می‌شود، بانک مرکزی هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی یک مداخله بزرگ است و 100 میلیون درهم نیز برای این منظور بناست در روزهای آتی وارد بازار شود.