چاپ

ایرانیان جهان - محمد امامی کورنده، کارشناس حوزه امنیت غذایی در گفت‌وگو با پانا اظهار کرد: «مجموعه‌ای از دسترسی‌های آزاد و امن مردم در همه‌ زمان‌ها و مکان‌ها به غذای لازم، سالم، کافی و مغذی با توجه به نیاز همان افراد بر مبنای میزان بودجه و درآمد مکفی آنان در تهیه و خرید آسان و راحت را امنیت غذایی می‌گویند.»
وی ادامه داد: «رفع این نیاز مهم، ضروری و اساسی به این معناست که هر شهروند در هر حال و شرایطی باید با توجه به درآمد خود دسترسی‌های آزاد و امن به مواد غذایی را داشته باشد که این دسترسی از نوع اقتصادی و فیزیکی و ملموس است.
»
وی ادامه داد: «امنیت غذایی باید پایدار باشد یعنی در همه شرایط و در همه اوضاع و احوال اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، کشورها آن را برقرار کنند. امنیت‌غذایی پایدار چند اصول دارد؛ ابتدا باید این امنیت برای همه و به یک میزان برقرار باشد.»
امامی کورنده گفت: «همچنین امنیت‌ غذایی باید برای همه مردم و به یک میزان مشخص در دسترس باشد، یعنی نوع و نحوه استفاده از آن باید برای همه به یک میزان معین تعیین شود و برای همه شهروندان با یک بهای مشخص در هر مکان مشخص و به صورت استاندارد و سالم و امن قابل دسترس باشد.»
این کارشناس بیان کرد: «در دوران کرونا در بسیاری از کشورهای جهان مشکلاتی در زمینه امنیت غذایی به وجود آمد و از همه مهم‌تر مردمی که بالاتر از بهداشت و سلامت نیاز به غذای سالم داشتند، برای حفظ سلامت و بقای خود و طبیعتا به طور کامل به آن دسترسی پیدا نمی‌کردند. قبل از کرونا هم یک جمعیت کثیری از مردم در پوشش امنیت غذایی نبودند اما بعد از کرونا وضعیت بدتر شد.»
وی ادامه داد: «طی یک دهه اخیر و مخصوصا سه سال گذشته در جهان شاهد رشد تغییرات اقلیمی آب و هوایی بودیم که در نتیجه این تغییرات اقلیمی، همواره حوادثی مانند سیل و طوفان و یا بلایای طبیعی و در حقیقت رفتار متقابل از سوی طبیعت به وقوع می‌پیوندد. اولین اتفاق در پی این حوادث، وارد شدن آسیب مستقیم به محصولات کشاورزی و غذایی کشورها است، در واقع امنیت‌غذایی در کشورها به خطر می‌افتد.»
امامی کورنده افزود: «یکی از موارد تاثیرگذار دیگر برخورد مردم با محیط ‌زیست و طبیعت است. سالانه آمارهای زیادی از کشورهایی داریم که در حفظ محیط‌زیست فعال نبوده‌اند و درخت‌ها و منابع اکسیژن و فضای سبز را نابود کرده‌اند. در پی از بین‌ رفتن این منابع عظیم محیط زیستی، بی‌توجهی به کشاورزی‌های محلی از سوی مسئولان و همچنین رشد لجام گسیخته تغییر کاربری‌های متعدد در زمین‌های کشاورزی، آسیب‌های بسیار فراوانی به امنیت غذای کشورها وارد می‌کند.»
در سال گذشته بین 17 تا 35 درصد از زمین‌های کشاورزی در کشور ما تغییرکاربری داشته‌اند
وی ادامه داد: «کشاورز هنگامی که بداند بهای زمین‌های کنار دستی به دلیل تغییر کاربری چندین برابر شده است، دیگر رغبتی به ادامه کشاورزی ندارد و به سمت‌ و سوی فروش زمین و تغییر کاربری می‌رود به هر قیمتی حتی به صورت غیرقانونی این کار را انجام می‌دهد، در این صورت بخش عظیمی از زمین‌های کشاورزی ما از بین می‌رود.»
امامی کورنده گفت: «در سال گذشته بین 17 درصد تا 35 درصد از زمین‌های کشاورزی ما تغییرکاربری داشته‌اند و در یک دهه گذشته روزانه حدود 8 هکتار از زمین‌های ارزشمند کشاورزی سطح کشور به‌ صورت غیرمجاز، تغییر کاربری داده شده است.»
وی ادامه داد: «از طرفی تکیه و امید بسیاری از مسئولان در دهه‌های اخیر به واردات محصولات کشاورزی از خارج بوده است و باید بپذیریم که با تکیه بر واردات محصولات خارجی، حمایت از محصولات کشاورزی داخل رفته رفته کاهش پیدا کرده و کشاورزان هر روز نا امید‌تر از دیروز به فکر تغییر کاربری اراضی خود هستند و در نهایت و در سطح کلان جامعه شاهد تهدید امنیت غذایی در کشور خواهیم بود.»
این کارشناس خاطر نشان کرد: «نبود نگاه ویژه به اراضی حاصل‌خیز به‌منظور تبدیل آن‌ها به مناطق ویژه خودکفایی در محصولات راهبردی و مستثنی‌شدن اراضی کشاورزی داخل محدوده روستاها از شمول ضوابط قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها واز همه مهمتر نبود سازوکار موثر و مطلوب برای جبران عدم‌النفع کشاورزان از جمله مهمترین عوامل تغییر کاربری‌های کشاورزی و به تبع آن تهدید امنیت‌غذایی است که جمیع این موارد مهم وجوانب و تاثیرات سوء آنها در به خطر افتادن امنیت غذایی کشور را بارها و بارها از کلام و بیانات ارزشمند رهبر معظم انقلاب در دیدارهای مختلف با مسئولان امر و مخصوصا وزرا و مسئولان حوزه تخصصی کشاورزی و امنیت غذایی دیده و شنیده‌ایم.»
وی با اشاره به بیانات و تاکیدات رهبر معظم انقلاب دراین خصوص که بارها بر لزوم و ضرورت خودکفایی در تامین کالاهای اساسی و وابستگی نداشتن به بیرون مرزها تاکید کرده‌اند، گفت: «یکی دیگر از دلایل به خطرافتادن امنیت‌غذایی می‌تواند مشکلات اقتصادی باشد. به موازات رشد تورم، امنیت‌غذایی با تهدید جدی روبرو شده است و با بالا رفتن بهای تمامی مواد خوراکی، دامی، لبنی و پروتئینی به یکباره امنیت‌غذایی نیز به خطر می‌افتد و موجب کوچک‌‌شدن و حتی بسته‌شدن سفره‌های مردم می‌شود.»
امامی‌ کورنده گفت: «از طرفی عدم دسترسی عادلانه همه مردم به منابع کافی بودجه‌ای و عدم توازن درآمدی باعث شده اکثریت قابل توجه جمعیت و مردم از خرید اقلام و مواد غذایی سالم، مهم و لازم به نوعی صرف‌نظر کنند و صرفا به دلیل گرانی و تورم بالا لیست بلند بالای بسیاری از مواد خوراکی لازم برای خانوار را صرفا به چند مورد کوتاه و خلاصه در خریدشان تبدیل کنند.»
این کارشناس ادامه داد: «متاسفانه در پی این اتفاق، سوتغذیه به خصوص در کودکان در سنین رشد رخ داده و باعث مشکلاتی در رشد آن‌ها همچون کم‌وزنی و کوتاه قدی و حتی تشدید بیماری‌های زمینه‌ای در بدن آنان می‌شود.»
وی در خصوص وضعیت امنیت‌غذایی در ایران گفت: «یک شاخص برای تشخیص امنیت‌غذایی وجود دارد که به شاخص جی اچ آی معروف شده و مشخص می‌کند کشورها تا چه میزان امنیت‌غذایی دارند. کشورهایی که دارای امنیت غذایی بالا و مطلوبی هستند با رنگ سبز و کشورهایی که امنیت‌غذایی پایین‌تری دارند رنگ‌های دیگر زرد، نارنجی و در نهایت قرمز استفاده می‌شود.»
امامی کورنده گفت: «خوشبختانه این شاخص در کشورمان ایران با رنگ سبز نشان داده می‌شود اما نباید به این موضوع بسنده کرد زیرا در ایران مشکلات اقتصادی و معیشتی طی یک دهه اخیر باعث تهدید و تضعیف امنیت‌ غذایی شده است و در حقیقت روند مطلوب امنیت غذایی را در معرض خطر قرار داده است.»
هزینه‌های جاری زندگی یکی از عوامل تاثیرگذار در تعیین میزان امنیت‌غذایی هستند
امامی کورنده افزود: «هزینه‌های جاری زندگی یکی از عوامل تاثیرگذار در تعیین میزان امنیت‌غذایی هستند. هنگامی که اکثریت جمعیت و افراد در تامین حداقل‌های هزینه جاری زندگی خود و خانواده خودشان ناتوان هستند به ناچار سبد غذایی خانوار را کوچک می‌کنند. لذا بنا بر اصل تعریف امنیت غذایی و شاخص گرسنگی می‌توانیم بگوییم تنها دو تا پنج درصد از جمعیت کشور ما سیر بلامنازع و بی‌دغدغه هستند و به عبارتی دقیق‌تر و بر مبنای همین شاخص ها بیش از 90 درصد جمعیت در ردیف افراد گرسنه قرار دارند.»
وی اظهار کرد: «البته بازتعریف مثبت انگارانه این است که بیش از 90 درصد جمعیت کشور نیازمند تکمیل چرخه‌غذایی امن و سالم و مغذی هستند و با تقویت بنیه مادی در تهیه خوراک سالم و امن، می‌توانند در امنیت غذایی کامل قرار بگیرند. با این تعاریف در حال حاضر در ایران بین 20 تا 35 درصد گرسنه واقعی داریم؛ البته که این آمارها هرگز به صورت واقعی قابل استخراج نیستند و چه بسا آمار حقیقی بالاتر هم باشند.»
این کارشناس افزود: «مجموعه افرادی که در طول یک ماه از زندگی خود بر مبنای منابع و بودجه درآمدی به دست آمده نمی‌توانند به میزان یکسان و برابر با سایر افراد جامعه از دسترسی و تهیه آزاد و امن به غذاهای لازم و سالم و خوراک اصلی زندگی خود برخوردار باشند، نمی‌توانند به سیری کامل و بلامنازع برسند.»