چاپ

ایرانیان جهان - عکس: اکوایران/ دانیال شایگان
به گزارش اقتصادنیوز، وقتی ساکن خاورمیانه باشی، باید ذهنت را برای اتفاقات عجیب‌وغریب آماده کنی. هر روز که از خواب بیدار می‌شوی، اتفاق جدیدی رخ داده که می‌تواند زندگی‌ات را از اساس دگرگون کند. فردی که در عراق زندگی می‌کند هیچ تصوری از آینده ندارد و نمی‌تواند برای کسب‌وکار و زندگی‌اش برنامه‌ریزی کند.
فردی که در مصر زندگی می‌کند، وضعیت بهتری ندارد و حتی شهروندان ترکیه هم انتظار اتفاق‌های عجیب‌وغریب را دارند. این وضعیت درباره جامعه ایران بدتر هم هست. به این معنی که اگر در دیگر کشورهای منطقه، امنیت روانی درباره مسائل سیاسی و بین‌المللی کم است، در کشور ما، ناامنی روانی درباره مسائل اجتماعی و اقتصادی هم وجود دارد. در شش ماه گذشته برای مردم ایران اتفاقات بزرگی رقم خورده که بار روانی سنگینی به دنبال داشته است. مردم خیلی از کشورها شاهد اتفاقات بزرگ و کوچک هستند اما این‌که در مدت‌زمانی کوتاه رئیس‌جمهور یک کشور و همراهانش در حادثه‌ای جان خود را از دست بدهند، بعد در آن کشور انتخابات برگزار شود و بعد یکی از مهمانان رسمی مراسم تحلیف در تهران ترور شود و بعد… در کمتر کشوری رخ داده است. این وضعیت باعث شده که شهروندان ایرانی احساس امنیت روانی نداشته باشند. در این گزارش با مشورت خانم شیدا خوشه‌مهری،‌ روان‌شناس به این پرسش پاسخ می‌دهیم که امنیت روانی ما را چه چیزهایی تهدید می‌کند؟
اهمیت امنیت امنیت به معنی اعتماد و آرامش نسبت به خود و محیط اطراف است. طبق هرم آبراهام مازلو یکی از مهم‌ترین نیازهای انسان بعد از غذا و آب، احساس امنیت است. این مسئله نه‌تنها برای انسان، بلکه برای حیوانات هم بسیار مهم و اساسی شمرده می‌شود؛ به این شکل که یکی از دغدغه‌های مهم جانداران در کنار به دست آوردن آب و غذا، داشتن امنیت جسمی، فیزیکی و روانی است.
به گزارش تجارت فردا، یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید وقتی به گوسفندی خوب آب و غذا می‌دادند، ولی هر چند روز یک‌بار گرگی را به او نشان می‌دادند، این گوسفند به جایی از زندگی‌اش رسید که هر روز لاغر و لاغرتر شد و با اینکه آب و غذا به اندازه کافی به او می‌رسید، ولی با از دست دادن امنیت روانی نتوانست به مسیر طبیعی زندگی‌اش ادامه دهد. طبعاً در مورد انسان نیز همین رویه صادق است به گونه‌ای که برخی معتقدند امنیت روانی اهمیتی به اندازه امنیت غذایی دارد. چراکه انسان عقل دارد و تفکرش باعث می‌شود آینده‌نگر باشد و اگر احساس کند زندگی‌اش به مخاطره می‌افتد، بسیاری اوقات ترجیح می‌دهد روزهای زیادی گرسنه بماند ولی برای به دست آوردن امنیت روانی تلاش کند؛ امنیتی که بتواند به لحاظ جسمی و روحی او را تامین و خیالش را راحت کند.
نتایج پایش‌های سه دهه اخیر درباره وضعیت سلامت روان در کشور نشان می‌دهد که شیوع اختلالات روانی در ایران از پایان دهه 1370 رو به افزایش است و از حدود 21 درصد (طبق نتایج پایش کشوری سال 1378) به بیش از 29 درصد (در سال 1398) رسیده است. این اعداد البته یک نمای کلی از روند وخیم‌تر شدن سلامت روان مردم ایران است چون در دل این اعداد، عددهای دیگری شیوع انواع اختلالات روان را به تفکیک نشان می‌دهد یا عوامل موثر بر ابتلای جمعیت عمومی به اختلالات روانی را سرشماری می‌کند.
نگرش کلی متخصصان علوم اجتماعی این است که در طول دو دهه اخیر، شاید اتفاقاتی رخ داده که تلقی ظاهری از پیامد این اتفاقات، بهبود سلامت روان مردم بوده اما به دلیل عوارض ماندگارتر رخدادهای مخربی که در همین ایام، حال مردم را بدتر کرده، آن اتفاقات به ظاهر مثبت هم کارکرد خود را از دست داده‌اند. آنچنان که متخصصان سلامت اجتماعی در نظرسنجی سال 1398 اشاره کرده‌اند، بیکاری، اولین و مهم‌ترین عاملی است که سلامت اجتماعی فرد یا جامعه را در معرض خطر قرار می‌دهد.