چاپ

ایرانیان جهان - تجارت نیوز / برخی مهاجران افغانستانی مدعی شده‌اند وقتی آنها را به مراکزی که برای اتباع غیرمجاز در نظر گرفته شده می‌برند تا از آنجا به کشور خود فرستاده شوند حتی کارت اقامت اتباع مجاز را هم از آنها می گیرند و می‌سوزانند تا این افراد هم مجبور به ترک ایران شوند.
مسئله مهاجران افغانستانی هم این روزها در کنار دیگر چالش‌های اجتماعی، سیاسی و دیپلماسی موجود در کشور به یکی از مسائلی تبدیل شده که مسئولان با آن مواجه‌اند.
واقعیت این است که بسیاری از این افراد به طور غیرقانونی وارد کشور شده‌اند اما از سوی دیگر در تمام این سال‌ها هیچ نظارتی بر حضور آنها صورت نگرفته است.
بسیاری از این مهاجران طی این سال‌ها در ایران برای خود خانه و خانواده تشکیل داده‌اند. در بسیاری از مشاغلی که اغلب افراد ایرانی حاضر به انجام آن نبوده‌اند حاضر شده و با اندک دستمزدی کار کرده و هم چرخ این مشاغل را به حرکت درآورده‌اند و هم معیشت خود را تامین کرده اند. اما حالا به یکباره جریانی به راه افتاده که باعث شده در بسیاری از مواقع این افراد حتی مورد اهانت و آزار شهروندان قرار گرفته و به عنوان مهاجرانی که شرایط اقتصادی و اشتغال کشور را برای مالکان واقعی این سرزمین سخت کرده‌اند، دیده شوند. این هم هیاهو و تعیین مهلت برای خروج مهاجران مسئله‌ای است که باید از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار بگیرد.
اخبار غیررسمی از سوزاندن کارت اقامت اتباع افغانستانی
مسئله مهم دیگر نوع برخوردهایی است که از سوی ماموران جمع‌آوری این افراد با آنها صورت می‌گیرد. در بسیاری از مواقع رفتارهای خشونت بار و خارج از چارچوب باعث می‌شود تا اعتراض‌هایی در این زمینه به گوش برسد.
از سوی دیگر، برخی مهاجران افغانستانی مدعی شده‌اند وقتی آنها را به مراکزی که برای اتباع غیرمجاز در نظر گرفته شده می‌برند تا از آنجا به کشور خود فرستاده شوند، حتی کارت اقامت اتباع مجاز را هم از آنها می‌گیرند و می‌سوزانند تا این افراد هم مجبور به ترک ایران شوند.
مسائل اقتصادی و اشتغال مهاجران بهانه است
بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصادی و اجتماعی بر این باورند که به دلیل بروز شرایط بد اقتصادی در کشور و بالا رفتن آمار بیکاری حضور این اتباع دیگر کشورها و به دست گرفتن مشاغل برای مردم اینجاد نارضایتی کرده چرا که متقدند در این شرایط با وجود اینکه جوانان خودمان بیکار هستند نباید مشاغل به اتباع بیگانه داده شود. اما ...

حاکمیت در برابر سرنوشت مهاجران مسوولیت دارد
«علی مزیکی»، استاد اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، در پاسخ به این پرسش که آیا مسائل و فشارهای اقتصادی امروز باعث اخراج اتباع افغانستانی از کشور است به تجارت‌نیوز می‌گوید: متاسفانه چنین گذاره‌ای درست نیست. اول از همه باید به این موضوع توجه کنیم که دلیل مهاجرت افراد متفاوت است. در مورد اتباع افغانستان سال‌ها جنگ و البته شرایط اقتصادی ناپایدار یکی از عوامل مهم مهاجرت آنها به کشور ما بوده است.
او می‌افزاید: حاکمیت هر کشوری به صورت اتوماتیک در برابر سرنوشت فردی که وارد مرزهای کشور شده است، مسئولیت دارد و نمی‌تواند از بار این مسئولیت شانه خالی کند. می‌توانند پس از بررسی و ارزیابی مسئله به عنوان کشوری مستقل تصمیم بگیرند که از ورود مهاجران را جلوگیری کنند یا مرزها را باز بگذارند. ممکن است برخی اشخاص از این گزاره خوششان نیاید، اما اگر افراد موفق شدند وارد مرزهای منطقه‌ای شوند، حاکمیت به‌سبب مسئولیتی که دارد، باید برنامه‌ریزی کند.
جرم‌انگاری حضور مهاجران غیرقانونی اصلاح شرایط را مختل می‌کند
این اقتصاددان در ادامه به مساله اشتغال اشاره کرده و می‌گوید: بخش قابل‌توجهی از بی‌کاران در کشور تحصیل‌کرده‌اند و مهارت‌هایی دارند و نیاز ایران نوع نیروی کار کم‌مهارت است و مهاجران افغانستانی هم معمولاً در این موقعیت‌های شغلی قرار می‌گیرند.
وقتی مهاجران از سمت حاکمیت پذیرفته نشوند، باید غیرقانونی کار کنند و به همین دلیل شامل مالیات و بیمه نمی‌شوند و در ازای دریافت دستمزد کمتر کار می‌کنند و برای کارفرما مزیت بیشتری دارند. در واقع مزیت نیروی کار مهاجر، غیرقانونی بودن است. اول باید جرم‌زدایی انجام گیرد و حضورشان پذیرفته شود و آن‌وقت برای کارفرما مزیت دستمزدی نخواهند داشت. وقتی بیش‌ازاندازه جرم‌انگاری صورت بگیرد، اصلاح مد نظر صورت نمی‌گیرد؛ مشابه برخوردی که با الکل و ماهواره و… مشاهده می‌شود.
به خطر افتادن امنیت مهاجران با بیرون راندن آنها بر عهده حاکمیت است
او اظهار می‌دارد: در رابطه با حضور افغانستانی‌ها در ایران نیز هم رویه وجود دارد. حضورشان جرم تلقی می‌شود، اما کماکان بسیاری از کارفرماها از نیروی کار افغانستانی استفاده می‌کنند. جرم‌انگاری بدون توجه به اصلاح رویه، نتیجه‌ای در پی ندارد. هیچ کارشناسی حتی اگر مخالف افغا‌نستانی‌ها باشد نمی‌گوید که وقتی افغان وارد کشور شد می‌توان هر بلایی به سرش آورد. از لحظه‌ای که مهاجران از مرز می‌گذرند، مسئولیت حاکمیت در برابر این افراد آغاز می‌شود و بیرون کردنشان غیرقانونی‌ است. اگر مهاجران به آن طرف بازگردانده شوند و بلایی به سرشان بیاید، حاکمیت در این قضیه موثر است.
بدون مطالعه در مورد مهاجران نظر ندهیم
مزیکی می‌گوید: من نه موافقم و نه مخالف. بدون مطالعه و بدون مستندات نباید جملاتی نظیر «کشور ما به مهاجران نیاز ندارد» و «مشکل بی‌کاری در کشور ناشی از حضور مهاجران است» و … بیان شود. باید به یاد داشته باشیم، حاتم‌بخشی در قبال مهاجران صورت نمی‌گیرد؛ کار می‌کنند و دستمزد می‌گیرند. مسئله‌ حضور مهاجران در کشور ابعاد بسیاری دارد و بدون بررسی و مطالعه نمی‌توان در این مورد صحبت کرد. نکته این است که اگر وارد کشور شدند، برخوردها باید مسئولانه باشند و منعی اگر هست، تا پیش از ورود موضوعیت دارد. تصمیم درباره‌ مهاجران در آن سوی مرز و پیش از ورودشان صورت بگیرد.
بی توجهی به شرایط مهاجران در کشور اشتباه است
او در پاسخ به این سوال که برخی موافقان اخراج افغانستانی‌ها از ایران از استدلال ناتوانی کشور در تامین زندگی مهاجران استفاده می‌کنند. آیا این استدلال درست است؟ اظهار می دارد: باید دید مبنای این دسته از نظرات کجاست و چه مطالعاتی پشت چنین اظهاراتی هست؟ من متخصص این زمینه نیستم و اظهار نظر نمی‌کنم. به‌هرحال حاکمیت در برابر مهاجرانی که در کشور حضور دارند، مسئول است.
او می‌افزاید: طی مطالعه‌‌ مشترک با وزارت کشور در مورد میزان استفاده‌ی مهاجران از یارانه‌ها، ما هشدار دادیم که در پی افزایش قیمت ناشی از هدف‌مند شدن یارانه‌ها، این گروه آسیب‌پذیر می‌شوند. بیشتر مهاجران افغانستانی در دهک اول قرار دارند و یارانه‌ای که استفاده می‌کنند کم‌وبیش به‌اندازه‌ی یارانه‌ی پنهان است ( سال 1389).
علی مزیکی می‌گوید: بدون تامین هزینه‌ی بهداشت و درمان مهاجران، بیماری‌ها سرایت می‌کنند. اگر آموزش بچه‌های مهاجران تامین نشود، به‌گونه‌ای دیگر پرورش پیدا می‌کنند. چون در ایران زندگی می‌کنند، کشور در قبال همه‌ این موارد مسئول است. تورش قیمت‌ها و یارانه‌های پنهان و دیگر مشکلات اساسی از ایران سلب مسئولیت نمی‌کنند.