چاپ

ایرانیان جهان - ، «این گروه مسیر بعدی تاریخ را تعیین می‌کند»؛ این نظر «کاظم جلالی» سفیر ایران در مسکو درباره بریکس است- مجموعه‌ای از قدرت‌های نوظهور اقتصادی که قرار است با تکیه بر چندجانبه‌گرایی و با احترام به تفاوت‌های فرهنگی حاکم بر ساختار‌های سیاسی کشور‌های عضو، نظم کهنه جهانی را که حول اقتدارگرایی آمریکا می‌چرخد، به چالش بکشند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
پرهیز از ایدئولوژیک محور بودن شاید اصلی‌ترین دلیل محبوبیت بریکس برای 30 کشوری است که برای پیوستن یا همکاری با آن صف‌کشیده‌اند- امتیازی که حتی برای آنها که سابقه بازی در زمین آمریکا را دارند جذاب به نظر می‌رسد؛ همان‌هایی که مثل ترکیه و عربستان سعودی بازیگران میانی صحنه قدرت تلقی می‌شوند و می‌خواهند در درازمدت از عواقب اصطکاک اجتناب‌ناپذیر چین و آمریکا در امان بمانند.
عدم «تعهد تک‌محوری» امتیاز بریکس در مقایسه با اتحادیه اروپا است «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کاخ کرملین، همین عدم «تعهد تک‌محوری» را امتیاز بریکس در مقایسه با اتحادیه اروپا به‌عنوان بلوک مشابه عنوان می‌کند و می‌گوید: ما برخلاف آنها چیزی به اسم تعهد مشترک، معاهده‌های حقوقی و اسناد الزام‌آور نداریم، اما هدف و منافع مشترکی را دنبال می‌کنیم.
این اظهارات به معنای رد «برتری‌جویی» هر یک از اعضا و دیکته کردن قوانین درون‌سازمانی به ضرر تفاوت‌های اجتناب‌ناپذیری است که ریشه در آداب و فرهنگ‌هایی دارد که ساختار‌های سیاسی مختلف بر آن بنا شده‌اند.
نادیده گرفت تفاوت‌ها در حوزه حکمرانی گلایه‌ای است که چین همیشه در رابطه با آمریکا مطرح کرده است.
بریکس؛ نظم جدید جهانی
از این چشم‌انداز، بریکس به‌عنوان یک بستر مهم برای همکاری اقتصادی-سیاسی میان کشور‌های نوظهور، فرصت‌های زیادی را برای اعضا فراهم می‌آورد تا نفوذ غرب را به چالش بکشند و به‌دنبال ایجاد نظم جدیدی در جهان باشند.
به قول «عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران، (با توجه به مطالبه‌ای که وجود دارد) بریکس به‌تدریج به یک قطب جدید جهانی تبدیل می‌شود، مجموعه‌ای از کشور‌ها که برای مخالفت با نظم غربی حاکم بر جهان گرد هم آمده‌اند.
وی از تلاش این کشور‌ها برای تدوین و تنظیم سازوکار‌ها و شیوه‌هایی خبر می‌دهد که دنیا را از انحصار غرب نجات می‌دهند- سازوکار‌هایی که از حوزه‌ها اقتصای-مالی گرفته تا سیاسی-امنیتی بسط پیدا می‌کنند.
بریکس هسته‌ای می‌تواند به شکست انحصارگرایی آمریکا و غرب در این عرصه منجر شود و به رشد و ارتقای فناوری‌های کشور‌های عضو کمک کند همین حالا هم با همین تعداد اعضایی که دارد، بریکس مجموعاً 46 درصد از جمعیت جهان و بیش از 36 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در خود جای داده است.
بریکس هسته‌ای و همکاری در زمینه‌های علمی
در این میان، یکی از اهداف مهم بریکس، همکاری در زمینه‌های علمی، فناوری و نوآوری است. این گروه به دنبال تبادل دانش و تجربیات بین اعضا و همکاری در پروژه‌های تحقیقاتی مشترک است. هدف از این همکاری‌ها، تقویت توان علمی و فناوری کشور‌های عضو و کاهش وابستگی به کشور‌های پیشرفته غربی عنوان می‌شود.
در تاریخ 26 مهرماه، کارگزاران فعال صنعت هسته‌ای اعضای بریکس با حضور در نشستی به میزبانی مسکو، بیانیه‌ای را امضا و از تشکیل سکوی (پلتفرم) هسته‌ای بریکس حمایت کردند.
هدف اصلی این سکو، توسعه و اجرای بهترین شیوه‌ها و رویکرد‌های پیشرفته ازنظر کاربرد‌های انرژی و غیر انرژی فناوری‌های هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز در بازار‌های بریکس و بریکس پلاس و همچنین توسعه مکانیسم‌ها و مدل‌های تشویقی و اجرای پروژه در صنعت هسته‌ای کشور‌های عضو انجمن است.
این در حالی است که انتظار می‌رود تا سال 2050 کشور‌های بریکس حداقل نیمی از تولید و مصرف انرژی جهان را تأمین کنند و در این میان، انرژی هسته‌ای نقش مهمی در تأمین تقاضای فزاینده برای آن ایفا می‌کند.
کشور‌های مستقل اراده آن را دارند که اهرم‌های سنتی آمریکا مانند دلار و تحریم را ضعیف و بی‌اعتبار کنند ناگفته نماند که کشور‌های بریکس حدود 30 درصد از نیروگاه‌های هسته‌ای فعال جهان و حدود 70 درصد نیروگاه‌های در حال ساخت را در اختیار دارند.
بریکس هسته‌ای می‌تواند به شکست انحصارگرایی آمریکا و غرب در این عرصه منجر شود و به رشد و ارتقای فناوری‌های کشور‌های عضو کمک کند.
بریکس؛ عدالت‌محوری و گریز از نظام تک‌قطبی
در حالیکه جهان رویکرد دوگانه اتحادیه اروپا در قبال بحران‌های اوکراین و خاورمیانه را به چالش کشیده و مدیریت واشنگتن در حل‌وفصل مسائل بین‌المللی به‌شدت زیر سؤال رفته است، گسترش بریکس می‌تواند به‌منزله تأییدی آشکار بر روند شکل‌گیری یک نظم جهانی چندقطبی باشد که در آن، اتخاذ تصمیم‌های سیاسی مهم به مراکز جدید قدرت واگذار می‌شود که از میان کشور‌های جنوب و شرق جهانی سر برمی‌آورند.
گروه بریکس ظرفیت آن را دارد که هسته اولیه و پیشران اراده جمعی بین‌المللی برای ساختن جهانی مبتنی بر عدالت و تأمین منافع کشور‌های مستقل باشد. این کشور‌های مستقل اراده آن را دارند که با تعریف سازوکار‌های جدید، اهرم‌های سنتی مانند دلار و تحریم را که آمریکا از آنها برای اعمال فشار علیه سایرین استفاده می‌کند، ضعیف و بی‌اعتبار کنند.
از این منظر، نشست جاری سران گروه بریکس در شهر کازان جمهوری تاتارستان نشست بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای خواهد بود و انتظار می‌رود به نقطه عطفی در همکاری بین کشور‌های عضو تبدیل شود.
اجلاس کازان شانزدهمین اجلاس سران و اولین نشست با ترکیب اعضای جدید ازجمله ایران است که در یک بازه زمانی سه‌روزه و به لطف گفتگو‌های دیپلماتیک فشرده به افزایش سطح تعامل میان همفکران کمک خواهد کرد.
انتهای پیام/
مریم خرمائی