چاپ

ایرانیان جهان - «نزدیک به سه سال پس از حمله روسیه به اوکراین که توسط کشورهای جهان محکوم شد، ولادیمیر پوتین رهبر این کشور نشستی را با بیش از ده‌ها رهبر جهان برگزار می‌کند. برگزاری این نشست یک سیگنال واضح به غرب است که روسیه و شخص پوتین تنها نیستند و ائتلافی از کشورها در حال ظهور پشت سر آن ایستاده‌اند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
»
سی ان ان با این مقدمه نوشت: اجلاس سه روزه بریکس که از روز سه شنبه در شهر کازان در جنوب غربی روسیه آغاز شد، اولین نشست گروه اقتصادهای نوظهور بزرگ برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی از زمانی است که در اوایل سال جاری تعداد اعضا گسترش یافت و شامل مصر، امارات، اتیوپی و ایران شد.
پوتین روز سه‌شنبه با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در این اجلاس دیدار کرد و پس از آن مدعی شد که همکاری این دو کشور با هم «الگویی از چگونگی ایجاد روابط بین دولت‌ها» است. دیگر رهبران حاضر شامل نارندرا مودی از هند، مسعود پزشکیان از ایران، سیریل رامافوزا از آفریقای جنوبی هستند. برخی از خارج از باشگاه مانند رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز به این نشست آمدند. لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل به دلیل مصدومیت در خانه، برنامه‌های خود را برای حضور در این مراسم لغو کرد.
گردهمایی بریکس و سایر کشورها که قرار است بزرگترین گردهمایی بین‌المللی باشد که رئیس‌جمهور روسیه از زمان آغاز جنگ در فوریه 2022 میزبانی کرده است. برخی از کشورهای حاضر در جمع بریکس مانند مسکو، پکن و تهران مستقیماً با غرب تحت رهبری ایالات متحده مقابله می کنند.
سی ان ان در ادامه می نویسد: شاید یکی از پیام های این نشست این باشد که: این غرب است که با تحریم ها و اتحادهای خود در جهان منزوی شده است، در حالی که «اکثریت جهانی» کشورها از روسیه حمایت می کنند و برای به چالش کشیدن رهبری جهانی امریکا با هم متحد هستند.
پوتین روز جمعه در سخنانی در جمع خبرنگاران از نفوذ اقتصادی و سیاسی رو به رشد کشورهای بریکس به عنوان یک واقعیت غیرقابل انکار استقبال کرد و گفت که اگر بریکس و کشورهای ذینفع با هم همکاری کنند، عنصر اساسی نظم نوین جهانی خواهند بود. او این ادعا را که بریکس یک گروه و یا اتحاد ضدغربی است، رد کرد.
نشست بریکس در حالی برگزار می شود که تنها چند روز تا برگزاری انتخابات ایالات متحده باقی مانده است؛ جایی که پیروزی بالقوه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا می‌تواند منجر به تغییر حمایت قاطعانه آمریکا از اوکراین شود و روابط واشنگتن با متحدان سنتی‌اش را بیشتر تحت فشار قرار دهد.
الکس گابویف، مدیر مرکز اوراسیا کارنگی روسیه در برلین گفت: «این نشست بریکس واقعا یک هدیه (برای پوتین) است. پیام این خواهد بود: چگونه می‌توانید در مورد انزوای جهانی روسیه صحبت کنید، وقتی رهبران همه به کازان می‌آیند؟! روسیه می خواهد بریکس را به عنوان سازمان جدیدی که همه ما را به عنوان یک جامعه جهانی به یک نظم عادلانه تر هدایت می کند، نشان دهد.»
اما علیرغم شعارهای گسترده روسیه، رهبرانی که در کازان ملاقات می کنند طیف گسترده ای از دیدگاه ها و منافع دارند؛ واقعیتی درباره بریکس که ناظران می گویند توانایی آنها را برای ارسال یک پیام یکپارچه محدود می کند. این گردهمایی به میزبانی روسیه تضاد شدیدی با اجلاس سال گذشته بریکس در ژوهانسبورگ دارد؛ زمانی که پوتین به دلیل حکم بازداشت دادگاه کیفری بین‌المللی به دلیل جنایات جنگی ادعایی در مورد اوکراین، قادر به حضور نبود و به شکل غیرحضوری در آن شرکت کرد.
امسال، رئیس جمهور روسیه در رأس اولین اجلاس سران از زمانی است که اعضای جدیدی را پذیرفته، ایستاده است. در حالی که بریکس اساساً به سمت همکاری اقتصادی است، نشست آن در سال گذشته در سایه جنگ در اوکراین برگزار شد. اکنون، حتی در حالی که این جنگ ادامه دارد، درگیری رو به گسترش در خاورمیانه، جایی که اسرائیل در حال مبارزه با(گروه های فلسطینی است)، در جریان است و این موضوع هم می تواند یکی از محورهای اصلی در رایزنی های جاری باشد. ناظران می گویند که رهبر روسیه و مقامات او احتمالاً از مناقشه و خشم در سراسر جهان جنوب نسبت به ایالات متحده و حمایت آن از اسرائیل استفاده خواهند کرد تا استدلال خود را برای نظم نوین جهانی بدون رهبری ایالات متحده به کرسی بنشانند.
چین و روسیه هر دو خواستار آتش‌بس در جنگ غزه شده‌اند و از اقدامات اسرائیل انتقاد کرده‌اند؛ در حالی که ایالات متحده حق اسرائیل برای انتقام‌جویی علیه گروه‌های شبه‌نظامی حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان را تائید کرده است. جاناتان فولتون، یکی از اعضای ارشد غیر مقیم شورای آتلانتیک در ابوظبی گفت: بسیاری از شرکت کنندگان در این اجلاس، درگیری در خاورمیانه را «نمونه بارز این موضوع می دانند که چرا این گروه خاص از کشورها باید نفوذ بیشتری داشته باشند». با این حال، این کشورها از آن بیشتر به عنوان یک نقطه لفاظی برای انتقاد از چیزهایی که دوست ندارند استفاده می کنند، نه اینکه علاقه مند به رهبری حل آن باشند.
باید دید که آیا چین و برزیل از این گردهمایی به عنوان سکویی برای اجرای پیشنهاد صلح شش ماده ای مشترک خود در مورد جنگ در اوکراین استفاده می کنند؟! همانطور که در نشست ماه گذشته مجمع عمومی سازمان ملل متحد انجام دادند. ولودیمیر زلنسکی، رهبر اوکراین، این تلاش را به شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت که چنین طرح‌هایی به مسکو کمک می‌کند، در حالی که به پکن و برازیلیا هشدار داد: «شما قدرت خود را به هزینه اوکراین تقویت نخواهید کرد.»
به گفته گابویف، چالش‌های زلنسکی در ارائه «طرح پیروزی» خود برای پایان دادن به جنگ و انتخابات قریب‌الوقوع آمریکا به این معناست که چین اکنون «فرصتی فوق‌العاده برای به کرسی نشاندن نظرات خود درباره چگونگی پایان جنگ در اوکراین دارد.»
گردهمایی در کازان همچنین به پوتین فرصت کافی را می دهد تا با رهبران بریکس و دیگر مقامات دوستش که در آن حضور دارند، رودررو گفت و گو کند.
قرار گرفتن ایران-که سی‌ان‌ان گزارش داده صدها پهپاد و همچنین موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را در اختیار روسیه قرار داده- در جمع بریکس، یک شریک نزدیک روسیه را حتی بیشتر به دامان مسکو می‌آورد.
چین هم توسط ایالات متحده و متحدانش متهم شده که تلاش‌های جنگی روسیه را از طریق ارائه کالاهای با کاربرد دوگانه مانند ماشین ابزار و میکروالکترونیک تقویت می‌کند؛ نقشی که پکن نیز با دفاع از «تجارت عادی» خود با روسیه و «بی‌طرفی» در جنگ آن را رد می‌کند.
انتظار می‌رود رهبران در چند روز آینده درباره چگونگی پیشبرد تلاش‌های جاری برای تسویه پرداخت‌های خارج از سیستم دلار آمریکا با استفاده از ارزهای بریکس و شبکه‌های بانکی بحث کنند؛ سیستمی که می‌تواند مزایای اقتصادی داشته باشد، اما به کشورهای عضوی مانند روسیه کمک می‌کند تا تحریم های غرب را دور بزند. این کشورها همچنین احتمالاً به دنبال راه‌هایی برای تقویت همکاری‌های اقتصادی، فناوری و مالی در طیف وسیعی از حوزه‌ها از انرژی گرفته تا اشتراک داده‌های ماهواره‌ای هستند.
با این حال، در همان زمان، آنها با تقسیم‌بندی‌ها و برنامه‌های متفاوت بین کشورهای درون گروه دست و پنجه نرم می‌کنند که ناظران می‌گویند میزان دستاوردهای عضویت در بریکس را محدود می کند.
این چیز جدیدی برای این گروه نیست، که اولین اجلاس سران خود را با حضور برزیل، روسیه، هند و چین در سال 2009 به عنوان همگرایی بازارهای نوظهور کلیدی قبل از گسترش سال بعد به آفریقای جنوبی برگزار کرد. در سال 2015، بریکس بانک توسعه جدید خود را راه اندازی کرد که به عنوان جایگزین یا مکملی برای بانک جهانی و صندوق بین المللی پول دیده می شود.
بریکس که به دلیل علاقه مشترک در اصلاح نظام بین‌الملل به منظور اطمینان از بازنمایی بهتر صدای آنها متحد شده، از همان ابتدا کشورهایی را با تفاوت‌های عمیق در نظام‌های سیاسی و اقتصادی و همچنین سایر اختلاف‌ها در خود جای داده است. به عنوان مثال، هند و چین درگیری مرزی طولانی مدت دارند، اما دو ستون کلیدی باشگاه را تشکیل می دهند. اختلافات آنها در سالهای اخیر حتی برجسته تر شده است، زیرا رابطه چین و ایالات متحده بیش از پیش پرتنش شده، در حالی که هند و ایالات متحده به شرکای نزدیک تر تبدیل شده اند.
حتی با وجود گسترش مجدد دامنه بریکس در یک سال اخیر، کرملین می گوید بیش از 30 کشور دیگر علاقه مند به پیوستن یا همکاری با آن هستند. مانوج کوالرامانی، سرپرست مطالعات هند و اقیانوسیه در شهر بنگلور هند می گوید: «(چین و روسیه) اساساً تلاش کرده‌اند تا برداشت از این گروه را به عنوان جمعی برای مقابله با تسلط غرب تلطیف کنند و همین مسأله بر جذابیت های این گروه برای اقتصادهای نوظهور افزوده است، چرا که اعضای جدید ممکن است مایل به انتخاب بین این دیدگاه یا غرب نباشند. آنها به دنبال رشد اقتصاد خود هستند و به صورت غیر ایدئولوژیک و عملی در این قبیل جمع ها و اتحادها مشارکت می کنند.