چاپ

ایرانیان جهان - به گزارش جماران؛ جورج فریدمن؛ ژئوپلیتیسین معروف آمریکایی در وبلاگ شخصی خود نوشت: ما معمولا تمایل داریم که نا آرامی‌ها را یک رویداد داخلی بدانیم که معمولا در یک کشور یا منطقه خاص وجود دارد. اما گاهی اوقات مواردی وجود دارد که در آن نا آرامی‌ها از طریق ترس یا نگرانی به خارج از مرزهای یک ملت گسترش می‌یابد و در نتیجه منطقه و حتی جهان فراتر از آن را تغییر می دهد.
این موضوع در مورد خاورمیانه صدق می‌کند.
وی افزود: در این منطقه، ناآرامی‌های داخلی در یک کشور باعث ایجاد ترس در کشور دیگر می‌شود که نا آرامی‌ها به آنجا گسترش یابد. پس نگرانی از گسترش نا نا آرامی‌ها است که منجر به اقدام نظامی در کشور دیگر شود. ترس و امید پایه و موتور جنگ است و نا آرامی مولد است.
این استاد ژئوپلیتیک خاطرنشان کرد: معمولا گفته می‌شود که جنگ در این منطقه بعید است؛ چراکه ملت‌های آن ضعیف هستند. اما قوت و ضعف، موضوعی نسبی است و این کشورها نباید با کشورهای نقاط دیگر جهان مقایسه کرد، بلکه باید با کشورهای همان منطقه مقایسه شود. اینکه یک ملت نسبت به دیگری چقدر قوی است، نتیجه را تعیین می‌کند. زمین و جغرافیا ثابت هستند، اما ترس، توانایی تاریخی قابل توجهی برای غلبه بر آنها دارد و جنگ را اجتناب ناپذیر نمی‌کند. جنگ‌ها ممکن‌ترین موضوع انسانی هستند.
به گفته فریدمن؛ ایران در میانه منطقه خاورمیانه قرار دارد، منطقه‌ای پر از بحران و ایران کشوری است که از راه دور با آمریکا و اسرائیل در تقابل است. ایران دارای بزرگ‌ترین ارتش در خاورمیانه، نیروی زرهی قابل توجه و زرادخانه موشکی قابل توجهی است.
فریدمن معتقد است: از سوی برخی، استدلال شده است که ایران به دلیل سرزمین‌های اطراف، فاصله با دشمنان و ناتوانی در تامین سوخت به میدان نبرد، توانایی انتقال نیروهای زرهی خود به نبرد را ندارد. ( من شک دارم؛ ایران یک تولیدکننده بزرگ نفت است و من انتظار دارم که توانایی‌های پالایشی کافی برای رساندن سوخت به نقطه‌ای که نیاز دارد را داشته باشد .)
این نظریه پرداز هشدار داد: با نگاهی به قلمروها و دسترسی جاده‌ای ایران با کشورهای همسایه، فکر می‌کنم نتیجه آشکار این است که ایران توانایی انجام این کار را دارد. در واقع ایران، توانایی قدرت نمایی در منطقه و ضربه زدن موثر با موشک را به دشمنان خود دارد و برنامه‌ریزان باید بدانند که ارتش و نیروهای نظامی ایران می‌توانند از فاصله دور عمل کنند .
یادداشت فریدمن خطاب به چه کسی است؟
یادداشت کوتاه و گفته‌های فریدمن در رابطه با ایران، همزمان با روی کار آمدن ترامپ بر کرسی ریاست کاخ سفید، بی شک اگر خطاب به ترامپ نباشد، هشداری به اطرافیان و حلقه نزدیکان ترامپ در حوزه سیاست خارجی خواهد بود.
امروز دیگر کسانی مانند کیسینجر و برژینسکی در جایگاه مشاور امنیت ملی دولت‌های آمریکا دیده نمی‌شوند. گویا دوران مردان با نفوذ سیاست خارجی آمریکا به پایان رسیده و در حال حاضر نیز، دونالد ترامپ، نیروهای جریان ساز قوی در اطراف خود ندارد.
البته تجربه ترامپ در دوران ریاست جمهوری پیشین وی نشان داد که این فرد تا حدی خود محور است که نمی‌تواند متفکران و نظریه پردازان اثرگذاری را به خود جذب کند. جان بولتون؛ مشاور امنیت ملی جنجالی دولت سابق ترامپ که نتوانست حتی دوسال با ترامپ همکاری کند در رابطه با او و جایگاه مشاور امنیت ملی در دولت آمریکا، گفت: «شورای امنیت ملی، سازوکاری بود برای هماهنگی‌های اساسی در سطح ملی و فرا ملی».
بولتون که دیدگاهی به شدت ضد ایرانی داشت، نیامده رفت؛ چراکه نتوانست سازوکاری برای هماهنگی‌های اساسی در سطح ملی در دولت آمریکا ایجاد کند.
گفته‌های واضح فریدمن درباره ایران، نقش واقعیت‌های ژئوپلیتیکی ایران و منطقه را به ترامپ گوشزد می‌کند و به نظر می‌رسد که هشداری سربسته به دولت‌مردان آینده آمریکا در رابطه با ایران باشد تا اسیر جنگی با دامنه گسترش بالا در منطقه نشوند؛ چراکه شبکه امنیتی ایران در منطقه جنوب غربی آسیا و به اصطلاح غربی آن خاورمیانه، گسترده‌تر از آن است که به مرزهای جغرافیایی ایران محدود باشد.
نتیجه
چالش‌های منطقه خاورمیانه هرچه باشد، جغرافیای سیاسی و موقعیت ممتاز ژئوپلیتیکی ایران، منحصر به فرد‌تر از آن است که بسیاری تصور می‌کنند.
در سه دهه گذشته، جنگ‌های منطقه‌ و چالش‌های امنیتی به استثناء چند کشور، سرتاسر خاورمیانه را فرار گرفت اما پتانسیل‌های ژئوپلیتیکی و توان اثرگذاری ایران بر ژئوپلیتیک منطقه، ثابت کرد که ایران به خوبی هم از توانایی مدیریت بحران‌های منطقه‌ای برخوردار است و هم بازیگر بسیار هوشیار و اثر گذاری است.
ظهور داعش و گسترش فعالیت القاعده همزمان با بحران سوریه و عراق، اشغال عراق توسط ناتو به رهبری آمریکا، جنگ بیست ساله در افغانستان و خروج ناگهانی آمریکا از افغانستان، موضوع بحران قره‌باغ و در نمونه اخیر، گسترش جنگ غزه به لبنان و درگیری‌های ایران و اسرائیل، همگی نشان داد که ایران مهم‌ترین بازیگر ژئوپلیتیکی در منطقه است که از توانایی مدیریت همزمان چندین بحران امنیتی و ژئوپلیتیکی، برخوردار است.