چاپ

ایرانیان جهان - در ابتدای این نشست رئیس اتاق بازرگانی ضمن خوشامدگویی به حاضران به بیان دیدگاه‌ها و دغدغه‌های اتاق در ارتباط با بورس پرداخت و در ادامه ضمن توصیف شرایط کلی بورس، تاکید کرد: امروزه به‌دلیل بی‌اعتمادی به برنامه‌های دولت، پول‌های خرد بدون استفاده در خانه‌ها و صندوق‌ها منجمد شده است. این در حالی است که بورس باید بتواند بدون دخالت سایر دستگاه‌ها، سرمایه‌های مردم را در مسیر توسعه به کار بگیرد و ارزش‌افزوده‌ای را برای این سرمایه‌ها ایجاد کند.
به گزارش صمت در ادامه این نشست رئیس سازمان بورس شرایط کلی اقتصاد و بازار سرمایه را تشریح کرد و بعد از شنیدن دیدگاه‌ها و درخواست‌های اعضای اتاق، توضیحاتی را درباره دغدغه‌های مطرح‌شده ازسوی آنها ارائه داد.
بورس به دلیل عدم اعتماد مردم و فعالان اقتصادی به سیاست‌های اقتصادی، جایگاه خود را در اقتصاد از دست داده است
امروز حدود 87 تا 88 درصد از اوراق بدهی دولتی و تنها 12 تا 13 درصد متعلق به بخش خصوصی است
سهم 13 درصدی بخش خصوصی از اوراق بدهی حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه ما همیشه تلقی مطلوبی از اتاق ایران داشته‌ایم، اظهار کرد: معتقدیم بخش واقعی اقتصاد کشور را می‌توان در اتاق و اعضای اتاق ایران مشاهده کرد و اقتصاد کشورها را همین اعضا تشکیل می‌دهند. همچنین، بازارهای مالی براساس بخش حقیقی و تولیدی است که امکان توسعه و تشکیل سرمایه را فراهم می‌کنند. اگر کشورها به تولید ناخالص داخلی بالایی رسیده‌اند برپایه تولید بوده و علاوه بر آن خدمات نیز در چرخه تولید جای می‌گیرند و بدون این واحدها بازارهای مالی هیچ معنایی ندارد.
فشارهای اقتصادی نرخ رشد و بهره‌وری را کاهش داده است رئیس سازمان بورس خاطرنشان کرد: امروز در حوزه‌های اقتصادی فشارهای بسیاری در حال تحمل است که بخشی از آن مربوط به تحریم‌ها و بخشی دیگر مربوط به حکمرانی شرکتی است و ما تصور می‌کنیم همین دو موضوع اصلی، نرخ بهره‌وری و رشد اقتصادی کشور را کاهش داده‌اند. قرار بود ما در سال 1404 به رتبه اول اقتصادی منطقه برسیم که امروز برمبنای ارزش اسمی در جایگاه چهارم هستیم و از نظر شاخص برابری قدرت خرید نیز در جایگاه سوم قرار داریم. علاوه بر رتبه فعلی فاصله ما با رتبه‌های بالاتر از خود بسیار زیاد است. ما در اوایل دهه 80 در رتبه بهتر و با فاصله کمتر از کشورهای بالاتر از خود قرار داشتیم، اما امروز فاصله تولید ناخالص داخلی ما با کشورهای بالاتر در منطقه بسیار بالا است و همخوانی ندارد.وی اظهار کرد: در چند سال اخیر، نرخ تشکیل سرمایه نیز کاهش یافته و کفاف بهره‌وری را نمی‌دهد که این موضوعی نگران‌کننده است؛ بنابراین دغدغه اصلی امروز رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه است. امروز بازار سرمایه در تشکیل سرمایه نقش کمی دارد و تقریبا یک‌پنجم تشکیل سرمایه ازسوی بازار سرمایه انجام می‌شود و چهارپنجم آن در بازار پول؛ این در حالی است که در اکثر کشورها این نسبت به‌صورت تقریبا مساوی است.
وظیفه بورس تامین مالی بلندمدت است رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: ما باید تامین مالی کوتاه‌مدت را به نظام بانکی و بلندمدت را به بازار سرمایه بسپاریم و این ماموریت برعهده سازمان بورس است. این نهادهای مالی و ناشران و شرکت‌های بورسی هستند که باید این امر را محقق سازند، اما امروز به‌علت نااطمینانی‌های موجود با مشکلاتی روبه‌رو شده‌ایم. همچنین، عامل دیگر که باعث افزایش نااطمینانی شده، تصمیمات خلق‌الساعه بوده که سرمایه‌گذاران را نگران می‌کند و این رفتارها باعث شده نااطمینانی افزایش یابد و طبیعی است که قیمت اوراق در بازار سرمایه در نوسان باشد و سرمایه‌گذاران را در زمینه سرمایه‌گذاری بلندمدت نگران ‌کند.
امروز حداقل 2 میلیون فعال بورسی داریم وی ادامه داد: متاسفانه امروز نیز برخی از تولیدکنندگان در حال سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت هستند. ما نیز اعتقاد داریم اعتماد به بورس کاهش یافته؛ با این حال ما امروز حداقل 2 میلیون نفر فعال بورسی داریم اما همین افراد نیز دائم از سبدی به سبد دیگر در حال تغییر سرمایه‌گذاری هستند. امروز سبد بورسی ما تقریبا 120 میلیارد دلار است که میزان بسیار کوچکی است و باید حتما افزایش پیدا کند.
صیدی افزود: در رابطه با استقلال بورس نیز باید گفت قانون بازار اوراق بهادار استقلال بورس را کاملا به رسمیت شناخته است؛ با این حال استقلال همیشه یک امر نسبی است و ما هیچ جا استقلال کاملا نداریم و شورای بورس نیز مجموعه‌ و ترکیبی از نهادها و سیاست‌گذاران اقتصادی است. البته بخشی از استقلال در بورس به تصمیمات اشخاص و مدیران بازمی‌گردد. بی‌شک وظیفه ما در سازمان بورس این است که منافع سهامداران خرد و کلان را حفظ و از آنها دفاع کنیم.
اوراق دولتی و برون‌رانی سرمایه رئیس سازمان بورس ادامه داد: امروز اوراق دولتی یک نوع برون‌رانی سرمایه ایجاد کرده است. در اوایل دولت آقای روحانی، تصمیمات خوبی گرفته شد؛ به‌طوری که وزارت اقتصاد اوراق بدهی دولتی را تعریف و این الزام را ایجاد کرد که اوراق بدهی سنددار باشد که دو تصمیم مناسب بود.
صیدی گفت: امروز حدود 87 تا 88 درصد اوراق بدهی دولتی است و تنها 12 تا 13 درصد اوراق بدهی مربوط به بخش خصوصی است و این میزان باید به سطح برابر برسد.
وی ادامه داد: ما وظیفه خود را برای حفظ استقلال سازمان بورس انجام می‌دهیم، اما نباید این استقلال به میزانی مطرح شود که به استقلال بورس لطمه وارد کند.
اصلاح حاکمیت شرکتی و تسهیل کار شرکت‌ها رئیس سازمان بورس خاطرنشان کرد: برای اینکه بورس و شرکت‌ها به ارزش واقعی خود برسند و از آنجایی که ارزش ذاتی آنها بسیار بالا است و بورس به حجم تولید ناخالص داخلی برسد باید ابتدا عملکرد شرکت‌ها را اصلاح و دوم شرایط را برای شرکت‌ها تسهیل کنیم، زیرا این بخش واقعی اقتصاد کشور بوده که در شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی توانسته اقتصاد کشور را سرپا نگه دارد.
به گزارش صمت، صیدی در ادامه در پاسخ به مباحث مطرح شده ازسوی اعضا و کمیسیون‌های اتاق بازرگانی تشریح کرد: در رابطه با موضوع حمایت از سهامداران خرد یکی از وظایف ما این است که فعالیت شرکت‌ها و عملکرد آنها را زیر نظر بگیریم؛ همچنین همان‌طور که اشاره شد بحث بیمه و پوشش ریسک سهامداران خرد را پیگیری ‌کنیم، زیرا این بخش کم‌قدرت‌ترین بخش سهامداران هستند و ما باید از آنها حمایت کنیم.
وی ادامه داد: در رابطه با موضوع نرخ سود و مباحث مربوط به آن از ریاست بانک مرکزی تشکر ویژه داری. همچنین پیگیری‌های اخیر کمیسیون اقتصادی و ریاست کمیسیون در موضوع نرخ سود و بهره و اثرات آن بر بازار سرمایه نتایج مثبتی را به همراه داشته، اما بحثی که در رابطه با نرخ سود مطرح می‌شود این بود که ما در جلسات مربوطه گفتیم تا کسری بودجه برطرف نشود، نمی‌توان نرخ سود را کاهش داد. در این راستا تلاش ما این است که بهای تمام‌شده نهاده‌ها برای تولیدکنندگان کمتر شود تا فشار به واحدهای تولیدی و اقتصادی نیز کاهش یابد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات اصلی که در حال پیگیری آن هستیم، مسئله حاکمیت شرکتی است که یکی از برنامه‌های 17گانه ما در سازمان بورس است.
ما در موضوع حاکمیت شرکتی کار سختی را در پیش داریم. به‌طور مثال ما در سازمان بورس نمی‌توانیم تکلیف کنیم که شرکت‌ها تغییراتی را انجام ندهند؛ با این حال در تایید صلاحیت‌ها باید سختگیری‌های لازم را داشته باشیم، اما این سختگیری به‌معنای آن نیست که مانعی در این راستا ایجاد شود.
برای مثال تاکید ما این است که در یک کمیته حسابرسی حتما باید حسابرس مستقر باشد، این در حالی است که ما شاهدیم در برخی از شرکت‌ها رئیس یک کمیته خود نیز مدیرعامل شرکت است. یکی دیگر از وظایف ذاتی ما این است که ارزش ذاتی سهام را به ارزش بازار نزدیک کنیم.
وی افزود: در رابطه با مشکلات برق باید گفت مشکل ما در حوزه برق و صنایع بورسی این است که برق هنوز تبدیل به یک کالای اقتصادی نشده است؛ به‌عبارت دیگر هم در بحث تبدیل برق و هم در توزیع آن هنوز شاهد قیمتت‌گذاری‌های دستوری هستیم.
مشکل گردش نقدینگی است رئیس سازمان بورس اظهار کرد: در بحث فرآیند تامین مالی از بازار سرمایه ما در حال کار روی تسریع این فرآیند هستیم. برای مثال سازمان بورس شرکت‌ها را ملزم کرده که تاریخ درخواست و تاریخ تامین سرمایه را ذکر کنند تا فرآیند تامین سرمایه تسهیل شود.
صیدی در رابطه با مشکلات شرکت‌های کشاورزی فعال در بازار سرمایه گفت: یکی از مشکلات اصلی بخش کشاورزی و بورس مربوط به گردش نقدینگی است که علت آن در مسائل مربوط به حوزه کشاورزی
است. برای مثال فرآیند برداشت و فروش محصولات کشاورزی در شرکت‌های بورسی گردش نقدینگی را کند می‌کند.
رئیس سازمان بورس در نهایت با ارائه پیشنهاداتی به اتاق بازرگانی اظهار کرد: پیشنهاد می‌شود کمیته‌ای متشکل از سازمان بورس و اتاق بازرگانی تشکیل شود تا فرآیند تامین مالی تولید و بنگاه‌ها به‌ویژه بنگاه‌های بخش خصوصی در بورس تسهیل شود. همچنین فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بورس نیز تسهیل شود.
بر همین مبنا قرار شد کمیته‌ای متشکل از سازمان بورس و اتاق ایران بررسی‌های مربوط به پذیرش شرکت‌ها به بورس را به‌صورت جداگانه انجام دهند تا هر شرکتی که قصد ورود به بورس را دارد فرآیند پذیرش و درج شرکت‌ها در تابلو سهام در کمترین زمان صورت بگیرد.
بورس و جایگاه گمشده در اقتصاد ایران صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز در نشست با رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، گفت: بررسی مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد در شاخص وضعیت محیط کسب‌وکار در 4 ماه نخست سال جاری شرایط مناسبی نداشتیم و حدود 60 درصد ظرفیت بیشتر واحدهای اقتصادی به‌خاطر ناترازی برق و نامناسب بودن شرایط خالی بود. هم‌اکنون دچار رشد منفی تولید هستیم. در وضعیت اقتصادی فعلی توأم با نارسایی‌ها و موانعی که در این مسیر وجود دارد، به‌واسطه تحریم‌ها، محدودیت‌هایی برای اقتصاد ایجاد شده است؛ با این ‌حال باید بتوانیم با همکاری هم اقتصاد را روبه‌جلو هدایت کنیم.
اقتصاد ایران به سختی مدیریت می‌شود وی با بیان اینکه بورس در دنیا پایگاهی برای توسعه و رشد اقتصادی است، تصریح کرد: چندین سال است که اقتصاد ایران به‌سختی مدیریت می‌شود و متناسب با این وضعیت، بورس به‌دلیل عدم اعتماد مردم و فعالان اقتصادی به سیاست‌های اقتصادی، جایگاه خود را در اقتصاد از دست داده است.
بورس باید بتواند بدون دخالت سایر دستگاه‌ها، سرمایه‌های مردم را در مسیر توسعه به کار بگیرد و ارزش‌افزوده‌ای را برای این سرمایه‌ها ایجاد کند. بورس به‌عنوان محلی برای تامین سرمایه واحدهای تولیدی، نقش کلیدی در اقتصاد دارد.
وی ادامه داد: در بیشتر کشورها، فعالیت‌های بورس به‌گونه‌ای است که واحدهای اقتصادی را از سرمایه‌های بانکی و تسهیلات آن بی‌نیاز می‌کند، اما در ایران چنین روندی را شاهد نیستیم و فعالان اقتصادی به‌دلیل شرایط بورس، وابسته به بانک‌ها هستند و بانک‌ها هم به‌دلیل نبود منابع و لزوم توجه به تسهیلات تکلیفی، نمی‌توانند پاسخگوی نیاز واحدها باشند.
بورس باید در اختیار همه مردم قرار گیرد رئیس اتاق ایران با تاکید بر اینکه فعالان اقتصادی معتقدند بورس محلی برای تامین سرمایه است و می‌تواند در توسعه اقتصادی موثر باشد، افزود: امروزه به‌دلیل بی‌اعتمادی به برنامه‌های دولت، پول‌های خرد در خانه‌ها و صندوق‌ها بدون استفاده منجمد شده است.
برای برون‌رفت از این وضعیت باید اعتماد مردم را جلب و از این سرمایه‌ها به نفع اقتصاد استفاده کنیم. بورس باید در اختیار همه مردم قرار گیرد و برای پروژه‌های بزرگ منابع لازم را فراهم کند.
دغدغه‌های فعالان اقتصادی در بخشی از این نشست درخواست‌های فعالان اقتصادی از بورس مطرح شد که در ادامه این گزارش به گزیده‌ای از آنها اشاره خواهیم کرد.
پول‌های سرگردان را جمع کنید ابوالفضل روغنی گلپایگانی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: بورس سرمایه اجتماعی خود را از دست داده و خوشنامی لازم را ندارد و قادر به جذب سرمایه‌های خرد و کلان نیست؛ در حالی‌که بورس می‌تواند موتور محرک تولید و صنعت باشد. این بدنه سنگین باید در دولت چهاردهم فعالیت کند تا پول‌های سرگردان جامعه را جذب کند.
او با بیان اینکه سازمان بورس باید شفافیت کامل ایجاد کند تا بتوان نوسانات بازار را کنترل کرد، ادامه داد: شرکت‌های خصولتی و دولتی سهم بیشتری در مدیریت بورس کالا دارند. باید راهکاری پیدا کرد که شرکت‌های خصوصی نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشند.
همچنین یکی از نقش‌های مهم سازمان بورس برنامه‌ریزی برای آموزش مردم است تا بتوانند از محاسن آن استفاده کنند.
به بی‌اعتمادی دامن نزنید علی نقوی، رئیس کمیسیون احداث اتاق ایران با اشاره به عدم اعتماد به بورس، گفت: نظارت‌های فعلی در بورس بر عملکرد نهادهای مالی به‌منظور جلوگیری از تخلفات اصلا بازدارنده نیست و این به بی‌اعتمادی دامن می‌زند. شرکت‌هایی که در بازار پذیرش می‌شوند با برخی کارگزاری‌ها و سبدگردان‌ها تعاملاتی دارند و بر این اساس سهمی پروژه می‌شود و به قیمت غیرواقعی می‌رسد و باعث زیان مردم می‌شود.
چنین تخلفات بزرگ چندصد میلیارد تومانی در بازار بورس اتفاق می‌افتد و متاسفانه قوانین حاکم بر سازمان برخوردی نمی‌کند.
وی تاکید کرد: باید سازکاری فراهم شود تا با همراهی اتاق‌های سراسر کشور، شرکت‌های تامین سرمایه متمرکز در استان‌ها نیز تاسیس شود. مسئله دیگر اینکه چه اشکالی دارد شرکت‌هایی خارج از نهادهای مالی بازار سرمایه اجازه ارائه برخی خدمات مالی ازجمله مشاوره سرمایه‌گذاری را داشته باشند. این سازکار را فراهم کنید.
شرکت‌های بیمه حتی سهام خود را بیمه نمی‌کنند محمدصادق حمیدیان، رئیس اتاق شیراز با تاکید بر اهمیت حمایت از سهامداران خرد ازسوی سازمان بورس، گفت: اگر قانون‌گذار در قوانین بالادستی از جمله ماده 139 قانون مالیات معافیت قائل می‌شود، قاعده ارجحیت قانون بالادستی بر قانون بودجه باید رعایت شود، اما متاسفانه به این موضوع توجه نمی‌شود.
وی با اشاره به فرار سرمایه از بورس و زیان سرمایه‌گذاران، افزود: چرا پوشش ریسک سهامداران در بورس مطرح می‌شود، اما به‌جایی نمی‌رسد. شرکت‌های بیمه حتی سهام خود را بیمه نمی‌کنند.
حمیدیان با بیان اینکه اصول حاکمیت شرکتی موردتوجه ناظران بورس قرار نمی‌گیرد، افزود: ناظران باید به دستورالعمل‌های مربوط به حاکمیت شرکتی توجه کنند. سازمان بورس جدا از فشارهای سیاسی باید نسبت به پالایش نمادهایی که در بورس هستند اقدام کند. بسیاری از نمادها حتی یک وجب در تولید حرکتی نداشتند و سازمان نباید اجازه دهد سهامی که وجود خارجی ندارد و تولید ثروت نمی‌کند، فعال باشد.