چاپ

ایرانیان جهان - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
البته مواضع رئیس‌جمهور در دومین گفت‌وگوی تلویزیونی‌اش با واکنش‌هایی هم همراه بود. کما‌اینکه محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «پزشکیان در گفت‌وگوی تلویزیونی باز هم خودش بود با همان صافی و زلالی همیشگی‌اش. حمایت از وفاق و در سمت مردم بودن از یک سو و پیداکردن راه تعامل با افراطی‌های قدرتمند در سوی دیگر. کار سختی پیش‌رو دارد. ناامید نکرد، فقط سنگلاخ‌بودن راه را هویدا کرد. تازه سبک گستاخ جدید مجری‌ها هم بود». البته ابطحی روز دوشنبه و پیش از انجام دومین گفت‌وگوی تلویزیونی پزشکیان، لحنی متفاوت داشت و نوشته بود:‌ «آقای رئیس‌جمهور، می‌خواهید با مردم حرف بزنید، چه عالی. لطفا بگید چرا نمی‌خواهند جامعه آرامش داشته باشد. لایحه حجاب که هم به آرامش و هم به دین مردم ضربه می‌زند، چرا مطرح می‌شود. دولت چه می‌خواهد بکند. لطفا بگویید مردم در زیر بار سختی معیشت نمی‌توانند دوام بیاورند. راه برون‌رفت هم سیاست خارجی است. می‌شود با مذاکره تحریم‌ها را برداشت. اگر نه چرا؟ باور کنید فیلترینگ برای مردم مسئله مهمی است. روزی میلیون‌ها بار که ملت فیلترشکن را فعال می‌کنند، یاد شما و قول‌هایتان می‌افتند». غلامحسین کرباسچی نیز درباره گفت‌وگوی تلویزیونی دوشنبه‌شب پزشکیان در روزنامه ایران نوشت: «آنچه‌ از رئیس‌جمهور دیدیم، همان صداقت و شفافیت همیشگی بود، اما در مقابل، شیطنت‌های صداوسیما را شاهد بوده‌ایم؛ به‌گونه‌ای که تلاش داشتند با سؤال‌های متعدد و پریدن در میان کلام رئیس‌جمهور، به این پاسخ برسند که دولت می‌خواهد همه چیز را گران کند و با پیش‌کشاندن بحث مهم بالا‌رفتن نرخ بنزین، اجازه ندهند کلام ایشان به درستی منعقد شود». دبیرکل سابق حزب کارگزاران در نوشته خود به رئیس‌جمهور توصیه کرد:‌ «آقای پزشکیان باید روال صداوسیما را به هم بزند. ضرورتی ندارد که ایشان بیش از یک ساعت در مقابل دوربین صداوسیما بنشیند و حرف بزند. ایشان می‌تواند هر وقت که تمایل داشت رسانه‌ها را دعوت کند و تنها دو جمله بگوید که برای مردم قابل قبول باشد. وگرنه حضور در برنامه‌هایی که از قبل معلوم است که در آن چه گفته خواهد شد، فایده‌ای ندارد». در ادامه واکنش‌ها به دومین گفت‌وگوی تلویزیونی پزشکیان، برخی چهره‌های سیاسی و رسانه‌ای به متن و گفته‌های پزشکیان اشاره داشتند و برخی هم ساختارشکنی در نحوه انجام مصاحبه‌ها‌ با رئیس‌جمهور را برجسته کردند. کما‌اینکه به نوشته جماران، علیرضا خامسیان، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر معاون رئیس‌جمهور، ‌گفت‌وگوی دوشنبه‌شب رئیس‌جمهور با مردم را که توسط صداوسیما و مجریان آن انجام شد، «یک گفت‌وگوی چالشی و به دور از کلیشه‌های مرسوم دانست»؛ چرا‌که از منظر او، «تاکنون سابقه نداشته این‌گونه از رئیس‌جمهور کشور سؤالات صریح و چالشی پرسیده شود. شخص دکتر پزشکیان پیشگام این‌گونه گفت‌وگوهاست». ‌محمد مبین هم به‌عنوان روزنامه‌نگار در واکنش خود به مجریان صداوسیما اشاره داشت و معتقد بود «المیرا شریفی‌مقدم مصاحبه‌‌کننده بود و رئیس‌جمهور مصاحبه‌شونده، دم هر دو نفر گرم که به روال مصاحبه‌های فرمایشی پایان دادند. شریفی‌مقدم صریح پرسید، پزشکیان صریح جواب داد، یعنی یک کار رسانه‌ای تمیز». به باور محمدرضا مهاجری، فعال رسانه‌ای، هم «یکی از مزایای ریاست‌جمهوری پزشکیان این است که مجری مصاحبه می‌تواند در بین حرف او بپرد، سؤال صریح بپرسد، مخالفت کند و... . تا همین چند ماه پیش چنین وضعی وجود نداشت!». مهراوه خوارزمی، خبرنگار سیاسی، هم نوشت: «بشخصه از اینکه هر خبرنگاری بتواند بدون لکنت از مقامات پرسش کند، استقبال می‌کنم؛ اینکه قبلا المیرا شریفی‌مقدم در دولت قبل لکنت داشته، هم جای شماتت ندارد». البته بهنام صمدی، خبرنگار اقتصادی، به مواضع رئیس‌جمهور می‌پردازد و می‌نویسد: «آقای پزشکیان به خاطر موضع‌گیری‌ شفاف‌تان نسبت به قانون حجاب و عفاف و دفاع از حقوق عموم مردم از شما متشکرم بابت همین یک مورد خوشحالم که به شما رأی دادم. شما مجری قانون اساسی و مدافع حقوق ملت هستید. امیدوارم به‌زودی شاهد رفع فیلتر و آزادی اینترنت هم باشیم». محمد مهاجری هم به محتوای گفت‌وگوی تلویزیونی پزشکیان و مواضع رئیس‌جمهور پرداخت و نوشت: «پزشکیان در مصاحبه تلویزیونی به‌درستی اعلام‌ کرد که قانون حجاب قابلیت اجرا ندارد. این قانون نه‌تنها کسی را باحجاب نمی‌کند، بلکه در شرایط سخت کنونی، چالش‌های تازه‌ای می‌آفریند که عاقبتش نامعلوم است؛ چاره کار بازگشت به عقل است».
انتقادات جدی به مجریان دومین گفت‌وگوی تلویزیونی پزشکیان
علاه بر واکنش مثبت اهالی رسانه درباره بالا‌رفتن کیفیت دومین گفت‌وگوی تلویزیونی پزشکیان، بودند کسانی که نگاه انتقادی به استاندارد دوگانه صداوسیما در مصاحبه‌های تلویزیونی با رئیس‌جمهور داشتند. به دیگر سخن طیفی از فعالان رسانه‌ای، ادبیات مجریان و مشخصا نوع مواجهه المیرا شریفی‌مقدم با رئیس‌جمهور را به‌شدت مورد نقد قرار دادند، چرا‌که شریفی‌مقدم در تلاش بود با فاصله‌گیری از جایگاه مصاحبه‌کننده، نوعی فضای جدل، تنش و مناظره را با مسعود پزشکیان ایجاد کند. این انتقادات زمانی پررنگ‌تر می‌شود که در مصاحبه‌های پیشین شریفی‌مقدم، صراحت کلام، پرسش‌های چالش‌برانگیز یا حتی قطع کلام رئیس‌جمهور دیده نمی‌شد، بنابراین برخی کاربران فضای مجازی این تفاوت‌ها و رفتارهای صداوسیما را کمی مشکوک و بحث‌برانگیز می‌دانند. چنین اتفاقی هم موجی از واکنش‌ها را به همراه داشت که باعث شکل‌گیری دوقطبی بین اصلاح‌طلبان و جبهه مقابل آنها شد. پیرو همین انتقادات مهرداد خدیر در نوشته‌ای مفصل آورده «دقایقی بعد از اتمام گفت‌و‌گوی دیشب رئیس‌جمهور پزشکیان با دو مجری تلویزیونی (‌المیرا شریفی‌مقدم و علی ظهوریان)، فیلم نحوه مواجهه قبلی یکی از آنان با مرحوم رئیس‌جمهور سابق در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که در آن مصاحبه‌ها به‌به و چهچه می‌کردند‌. دیشب اما می‌خواستند مو را از ماست بیرون بکشند. چرا؟ چون رقیب همفکران مدیران‌شان در سازمان مقابل آنان نشسته بود!». در ادامه همین واکنش‌های انتقادی، مهرداد قربانی هم به‌عنوان فعال رسانه‌ای در نقد رفتار مصاحبه‌کنندگان نوشت «المیرا شریفی‌مقدم نه‌تنها به همکار خودش اجازه طرح سؤال نمی‌ده بلکه مدام تو صحبت رئیس‌جمهور می‌پره و حتی جواب سؤال خودش رو گوش نمی‌کنه!». شهرام جباری‌زادگان هم به‌عنوان دیگر فعال رسانه‌ای می‌گوید: «المیرا شریفی‌مقدم، یکی از دو مجری دومین گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس‌جمهور با مردم، نه به مسعود پزشکیان اجازه پاسخ‌دادن می‌دهد، نه به همکارش علی ظهوریان اجازه پرسش‌کردن!».
‌محمد عطریانفر: استاندارد دوگانه صداوسیما به‌شدت زیر سؤال است
در پاسخ به همین انتقادات و نیز تحلیل دومین گفت‌وگوی تلویزیونی مسعود پزشکیان، محمد عطریانفر در گپ‌و‌گفتش با «شرق»، انتقادات مطرح‌شده به مجریان گفت‌وگوی تلویزیونی مسعود پزشکیان را از این منظر موجه نمی‌داند که «آنها هم به‌عنوان کارمندان صداوسیما ملزم به رعایت سیاست‌های ابلاغی جریان سیاسی و مدیران بالادستی حاضر در تلویزیون هستند». وگرنه به باور این فعال رسانه‌ای «شاید خود مجریان و حتی کسی مانند المیرا شریفی‌مقدم بیشترین انتقادات را به شرایط جاری کشور داشته باشد». با چنین قرائتی، این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تأکید دارد «باید سیبل انتقادات را متوجه کسانی کرد که در طول سه دهه گذشته، صداوسیما را به‌شدت بسته و محدود و به‌مثابه دستگاه تبلیغاتی برای یک جریان سیاسی خاص کرده‌اند، تا جایی که اجازه انتقاد، اعتراض و آزادی کلام را نه به مجریان می‌دهد و نه مسئولان». با توجه به آنچه گفته شد، این عضو حزب کارگزاران با یک نگاه انطباقی، تفاوت گفت‌وگوهای تلویزیونی مرحوم رئیسی با دو گفت‌وگوی مسعود پزشکیان را از آسمان تا زمین توصیف کرده و اذعان دارد «در دولت سابق، مجریان صداوسیما عملا به‌عنوان ستایشگر کارنامه و عملکرد مرحوم رئیسی رفتار می‌کردند که از کارکرد حرفه‌ای خبرنگار و فعال رسانه‌ای بسیار فاصله داشت». فعال رسانه‌ای در ادامه گفت‌وگویش با «شرق»، باور دارد «مصاحبه دوشنبه‌شب مسعود پزشکیان در صداوسیما و نوع پرسشگری مجریان مصداق یک رفتار حرفه‌ای بود که باید در ادوار مختلف هم اجرائی می‌شد». هرچند که او در‌عین‌حال متذکر می‌شود «باید مصاحبه‌کننده رعایت آداب و احترام را برای مصاحبه‌شونده داشته باشد». ‌به‌همین‌دلیل این فعال سیاسی اصلاح‌طلب، به صفت حرفه‌ای روزنامه‌نگاری و خبرنگاری، از هر نوع مصاحبه چالشی و حتی پرخاشگرانه دفاع کرده و حتی آن را در شرایط حساس فعلی کشور لازم می‌داند، چراکه به باور عطریانفر، «این نوع مصاحبه‌های چالشی با عالی‌ترین مقامات به نفع روشنگری و آگاهی عمومی است تا در نهایت مردمی که پای تلویزیون نشسته‌اند، قضاوت درستی از عملکرد رؤسای جمهور و دولت‌ها داشته باشند». با چنین رویکردی است که این عضو کارگزاران، به‌شدت ستایشگری در دوره رئیسی در تلویزیون را زیر سؤال می‌برد و از این منظر، استاندارد دوگانه صداوسیما مورد انتقاد عطریانفر است.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در تحلیل پیشنهاد کرباسچی برای پایان‌دادن به گفت‌وگوهای تلویزیونی رئیس‌جمهور و انجام مصاحبه با دیگر رسانه‌ها چنین می‌گوید «اگرچه برای آنچه آقای کرباسچی عنوان کرده است، احترام بسیار زیادی قائلم. اما باید اذعان کرد که هیچ روزنامه یا خبرگزاری داخلی نمی‌تواند بُرد رسانه‌های دیداری و شنیداری و مشخصا تلویزیون را برای عموم مردم ایران داشته باشد»، چرا‌که عطریانفر تأکید می‌کند «رسانه‌های مکتوب مانند روزنامه‌ها و همچنین خبرگزاری‌ها به شکل عمومی در دسترس مردم نیستند و از طرف دیگر جامعه هم میل و رغبت کمتری برای پیگیری اخبار از طریق رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها به نسبت صداوسیما و رسانه‌های دیداری دارد». به‌همین‌دلیل عضو حزب کارگزاران پیشنهاد غلامحسین کرباسچی را این‌گونه اصلاح می‌کند «مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور یا هر رئیس‌جمهور دیگری در کنار انجام گفت‌وگوهای تلویزیونی باید در ‌برهه‌های مشخصی گفت‌وگوهایی را هم با روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و دیگر رسانه‌ها داشته باشد و نشست‌های منظم خبری با همه اهالی رسانه برگزار کند».
محمد مهاجری: برخورد مجریان با رئیس‌جمهور، غیرحرفه‌ای و توهین‌آمیز نبود
محمد مهاجری در گپ‌وگفتش با «شرق» و برخلاف آنچه عطریانفر عنوان کرد، این دست رفتارهای صداوسیما و استانداردهای دوگانه را با توجه به سابقه و عقبه آن، اقدامی پیش‌بینی‌ناپذیر و غافلگیر‌کننده توصیف نمی‌کند و باور دارد «بروز چنین رفتاری از قبل پیش‌بینی می‌شد». این فعال رسانه‌ای د‌رعین‌حال معتقد است «در دولت سیزدهم یک رفتار غیرعادی در صداوسیما انجام می‌شد و زمان گفت‌وگو با مرحوم رئیسی، عملا صداوسیما به‌عنوان یک بنگاه تبلیغاتی برای دولت سابق عمل می‌کرد». وگرنه از منظر مهاجری، «صداوسیما هم به‌عنوان یک رسانه باید به کارکردهای واقعی یک رسانه بازگردد و در اجرائی‌کردن وظیفه حرفه‌ای خود با گفت‌وگوشونده، چه نماینده باشد، چه وزیر یا حتی رئیس‌جمهور، به‌عنوان یک رسانه مطالبه‌گر و حتی منتقد عمل کند»، بنابراین این فعال سیاسی برخلاف انتقادات برخی‌ افراد، «کار المیرا شریفی‌مقدم در گفت‌وگو با مسعود پزشکیان را اشتباه نمی‌داند و برخورد مجریان با رئیس‌جمهور را برخورد غیرحرفه‌ای و توهین‌آمیز تلقی نمی‌کند».
محمد مهاجری در پاسخ به این پرسش یا درخواست که به نحوی از زبان غلامحسین کرباسچی مطرح شد، دال بر اینکه رئیس‌جمهور به جای گفت‌وگوی تلویزیونی، مصاحبه با دیگر رسانه‌ها را انتخاب کند، یادآور می‌شود «رئیس‌جمهور این آزادی عمل و اختیار را دارد که با هر رسانه‌ای که دوست داشته باشد، گفت‌وگو کند؛ چه با صداوسیما و چه با هر روزنامه یا خبرگزاری دیگری». به گفته فعال سیاسی اصولگرا، «این به سلیقه و نوع نگاه رئیس‌جمهور بستگی دارد». با این حال و از نگاه این فعال رسانه‌ای، «گفت‌وگوی پزشکیان با تلویزیون هم اقدام نامناسبی نیست»، کما‌اینکه به باور مهاجری، «خروجی دومین گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس‌جمهور قابل قبول بود» و به گفته او، «پزشکیان از پس سؤال‌های چالشی و حتی انتقادات به‌خوبی برآمد و در مقابل مجریان هم اقدام غیرحرفه‌ای انجام ندادند». فعال رسانه‌ای به متن و محتوای گفت‌وگوی تلویزیونی پزشکیان هم ورود می‌کند و یقین دارد «رئیس‌جمهور بدون لکنت و با صراحت، وضعیت نه‌چندان مناسب در حوزه‌های انرژی، اقتصادی، معیشتی، دیپلماتیک، اجتماعی، فرهنگی و خلاصه همه مشکلات کشور را به اطلاع مخاطبان و مردم رساند، بدون آنکه بخواهد وعده غیرمعمول و خلاف واقعی بدهد».
البته هر چه بود بر این نکته باید تأکید کرد که رئیس‌جمهوری در دومین حضور مستقیم تلویزیونی خود مانند همیشه با صداقت رفتار کرد و این چیزی نبود که بخواهد در مقابل دوربین‌های تلویزیون تغییر کند. گفت‌و‌گوی او به‌خاطر رفتار متفاوت مجری تلویزیونی نیز بی‌پرده و شفاف به پایان رسید و این امر صداقت رئیس‌جمهوری را بیشتر به رخ کشید. بی‌شک صداقت باید رکن اصلی وفاق و اتحاد باشد. چنین قابی را باید امضای پزشکیان دانست.