چاپ

ایرانیان جهان - به گزارش خبرنگار بین الملل ایونا به نقل از تحریریه مجله ایرانی، انرژی ، منابع تولید و امنیت انتقال آن، از موارد اساسی ومهم در سیاست گذاری اتحادیه اروپایی به شمار میآید با توجه به بحران اکراین و تنش های بوجود آمده بین روسیه و اروپا تقریبا صدور انرژی از روسیه به اروپا به پایین ترین سطح خود رسیده است که این موضوع موجب کاهش تولید داخلی کشورهای اروپایی و به تبع آن، افزایش حجم واردات انرژی از دیگر کشورها شده و عملا موجبات نگرانی اتحادیه اروپایی در زمینه تأمین انرژی و امنیت عرضه آن را فراهم نموده است.
یک چنین وابستگی قابل توجهی، فکر اتحادیه اروپایی را معطوف به سمت سیاست گذاری های کلان، مشترک و بلند مدت نموده است. سوال اصلی مقاله این است که تاثیر بحران اکراین و نقش انرژیهای تجدید پذیر بر اتحادیه اروپایی چه بوده است ؟ مقاله بر این فرضیه استوار است که با توجه به بحران انرژی پیش آمده و نگرانی اتحادیه اروپایی از انحصار روسیه بر منابع انرژی منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، کاهش منابع سوختهای فسیلی ، افزایش هزینه های تولید و کاهش وابستگی به انرژی وارداتی از منطقه قفقاز و خاورمیانه موجب گردیده که اروپا به دنبال متنوع نمودن منابع انرژی مورد نیاز خود و بهره مندی هرچه بیشتر از انرژیهای تجدید پذیر باشد.
طرح های اتحادیه اروپایی در زمینه انرژی سبد انرژی لرستان وابسته به گاز: آیا این یک تهدید است؟ بخوانید
از هنگام امضای معاهده پاریس در سال 1951 و تشکیل جامعه اروپایی زغال فولاد و معاهده اوراتوم درسال 1957 تامین انرژی به یکی از مسائل مهم برای اتحادیه اروپایی تبدیل شده است. اما پس از بروز بحران نفتی 1973 و تصمیم اوپک برای چهار برابر نمودن قیمت نفت خام بود که اتحادیه به شکل واقعی، به ضرورت اتخاذ یک سیاست مشترک انرژی وقوف یافت. از دهه 1990 به این سو، اقدام اتحادیه در زمینه انرژی، به طور اصولی بر پایه هدف آزاد سازی بازارهای انرژی بنا گردید که همچنان نیز تداوم دارد.
واردات اتحادیه اروپایی در زمینه انرژی نفت و گاز عمدتا بر روسیه و خاورمیانه متکی بوده است. این دو منطقه مجموعاً 70 درصد عرضه جهانی نفت و گاز را در اختیار دارند. در این رابطه، اتحادیه اروپایی خود را در وضعیتی آسیب پذیر و شکننده می بیند زیرا واردات انرژی این اتحادیه عمدتاً از مناطقی صورت میپذیرد که اساساً فاقد عناصری همچون پایداری، اطمینان و اعتماد در فرآیند صدور انرژی هستند. خاورمیانه به عنوان کانون اصلی بحران های بین المللی و روسیه به عنوان کشوری که از صدور انرژی خود به بازارهای مصرف انرژی، بهره گیری سیاسی و امنیتی می نماید، دو نمونه مهم در این رابطه می باشند.
بر اساس پیش بینی های مندرج در سند سبز کمیسیون اروپایی مصوب سال 2006، تا سال 2030 نیاز وارداتی اتحادیه اروپایی به انرژی های فسیلی از 50درصد به بیش از 70 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. بر اساس پیش بینی های به عمل آمده توسط کمیسیون اروپایی تا سال 2030، نفت وارداتی اتحادیه از 76 درصد به 90 درصد و گاز طبیعی وارداتی از 50 درصد به 80 درصد افزایش خواهد یافت. هر چند با وجود بحران اکراین و و کاهش صدور انرژی توسط روسیه این ارقام تا حدودی تغییر پیدا کرد اما نهایتاً برای اتحادیه اروپایی که یکی از بزرگ ترین بازارهای مصرف انرژی جهان است، موضوع امنیت انرژی مهم میباشد. اتحادیه اروپایی در سند سبز انرژی خود در سال 2006 و در استراتژی انرژی اروپایی خود که در سال 2007 ارائه داد، دسترسی مطمئن، پایدار و مقرون به صرفه انرژی را منوط به تحقق اهداف ذیل دانست:
آینده انرژی‌های فسیلی: سوخت‌های آینده یا تهدیدی برای زمین؟ بخوانید
تنوع بخشی کشورهای عرضه کننده انرژی
تنوع بخشی به منابع انرژی
بهره گیری فزاینده از انرژیهای جایگزین و تجدید شونده
کاهش مصرف انرژی به میزان 20 درصد تا سال 2020 از طریق افزایش کارآیی کابل: انتقال انرژی و اطلاعات بخوانید
تأمین 25 درصد از تقاضای اولیه انرژی از طریق منابع تجدیدپذیر تا سال 2020
پایدارسازی روند رشد در بخش حمل و نقل انرژی
از دور خارج کردن انرژی هسته‌ای پرهزینه و خطرناک
هدایت‌ مجدد سرمایه به سمت بهره‌مندی بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر و صنایع کارآمد. انواع انرژی های تجدید پذیر بخوانید
همچنین از دیگر اقدامات اتحادیه اروپایی در خصوص مسائل مربوط به حوزه انرژی نشست سران اتحادیه اروپا که در تاریخ 25 بهمن سال 1389 برگزار گردید، اولویت های جدید اتحادیه و نیز راهبردها و سیاست های آن به طور کلی به شرح ذیل ترسیم گردیده است:
1. از نظر اتحادیه اروپایی و اعضای آن، تامین انرژی امن، پاک، پایدار و در دسترس از اولویت هایی است که باعث حفظ توان رقابتی اتحادیه اروپایی می گردد. در حقیقت اتحادیه اروپایی سعی دارد کشورهای عضو را از سیاست گذاریهای مجزا به سوی سیاست گذاریهای مشترک در حوزه انرژی سوق دهد.
2. برای نوسازی و توسعه زیرساخت های انرژی اروپا و متصل کردن شبکه ها به یکدیگر در طول مرزها تلاش های زیادی لازم و نیاز به انجام است. لازم است منابع انرژی تجدید پذیر در کنار دیگر منابع مورد توجه قرار گیرد.
3. اتحادیه اروپا و اعضایش سرمایه گذاری در بخش فن آوری های تجدید پذیر، پاک و با آلایندگی کم را افزایش می دهند و بر اجرای اولویت ها در حوزه فن آوری ملتزم و متعهد خواهند بود. از کمیسیون خواسته شد تا طرح های جدیدی در رابطه توسعه وسایل نقلیه کمتر آلاینده، ذخیره انرژی، استفاده از سوخت های غیر فسیلی و بیولوژیک و راهکارهای ذخیره انرژی برای شهرها را بررسی و ارائه نماید.
با توجه به پیشینه مختصری که در خصوص مبحث انرژی در اروپا و تلاش برای استفاده از انرژیهای جایگزین ذکر شد گزارش‌ها نیز حکایت از آن دارد که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در اتحادیه اروپا روز به روز در حال افزایش است آخرین گزارش «هیات بین دولتی تغییر اقلیم» (آی‌پی‌سی‌سی) اعلام می دارد که حمله نظامی روسیه به اکراین، باعث شده است تا کشورهای اروپایی به انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتر توجه کنند. بعنوان نمونه آلمان به دنبال زباله‌های ارگانیک رفته است و ایتالیا هم می‌خواهد با مزرعه بادی جدید فراساحلی‌اش به حدود 60 هزار نفر خدمات دهد.کمیسیون اروپا اعلام کرده است که برای تولید و استفاده از پنل‌های خورشیدی هر کاری که لازم باشد را انجام خواهد داد.
بر اساس گزارش جدید اندیشکده اقلیمی مستقل (Ember)، برای نخستین بار «باد و خورشید» بیش از 10 درصد از برق جهان را تولید می‌کنند. بررسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهند که ایسلند و نروژ در میان کشورهای اروپایی بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند. ایسلند با داشتن منابع زمین گرمایی باورنکردنی، بالاترین سهم را در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در میان کشورهای اروپایی دارد. بر اساس تجزیه و تحلیل یافته‌های آژانس بین‌المللی انرژی در سال 2019، انرژی‌های تجدیدپذیر 89 درصد از کل ترکیب انرژی این کشور را تشکیل می‌دهد. ایسلند همچنین در زمینه انرژی پاک در بین 10 کشور برتر اروپایی، پیشتاز است. نروژ هم با تأمین 49 درصد از انرژی مورد نیازش از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر، در رتبه دوم قرار می‌گیرد. این کشور به دلیل استفاده از برق آبی مشهور است. آلبانی و لتونی در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در رتبه‌های بعدی فهرست آژانس بین‌المللی انرژی قرار دارند. هر دو کشور 42 درصد از کل ترکیب انرژی خود را از منابع آبی و 37 درصد از کل ترکیب انرژی خود را از زباله‌ها تأمین می‌کند. سوئد، فنلاند و دانمارک با تمرکز روی زباله‌ها، در جایگاه بعد قرار می‌گیرند. مونته نگرو، یکی از کوچک‌ترین کشورهای قاره اروپا، رتبه هشتم را به خود اختصاص داده است و پس از آن اتریش و کرواسی قرار دارند. البته سوخت‌های فسیلی همچنان نقش مهمی در ترکیب انرژی کشورهای بزرگ اروپایی دارند. نکته مهم این است که هیچ یک از 10 کشور اروپایی که اینک بالاترین سهم را در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دارند، اما در بین 10 کشور برتر برای عرضه این انرژی قرار ندارند. اگر آلمان، فرانسه و بریتانیا که بزرگ‌ترین مصرف کنندگان انرژی در اروپا هستند، منابع تجدیدپذیر خود را افزایش دهند، در کاهش میزان انتشار کربن در جهان مؤثر خواهند بود. برخی از تحلیلگران اقتصادی بر این نظرند که انرژی سبز به انرژی غالب در اروپا تبدیل نشده است زیرا هنوز اتکای بیش از حد به سوخت‌های فسیلی وجود دارد که بیشتر آن‌ها از خارج می‌آیند. این گروه از تحلیلگران، وارادات سوخت‌‌های فسیلی را یکی از دلایل افزایش قیمت انرژی در اروپا می‌دانند. در هر حال روند گسترش و به روز رسانی از فناوری‌های مرتبط با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، میزان سرمایه گذاری بیشترکشورها ، وجود بحرانهای پیاپی انرژی در جهان، کاهش منابع سوختهای فسیلی و افزایش هزینه تولید آنها همگی نشان می‌دهند که در آینده نه چندان دور اکثر کشورهای دنیا بدنبال استفاده از انرژیهای تجدید پذیر و پاک خواهند بود و بدیهیست با عنایت به اینکه انرژی یکی از پارامترهای قدرت میباشد کشورهایی که در تامین انرژی و بهره مندی از انرژیهای تجدید پذیر پیشرو باشند دست برتر را نیز در تاثیر گذاری در نظام بین الملل خواهند داشت .