چاپ

ایرانیان جهان - دیدارنیوزـ *محمد منصورنژاد: تصرف افغانستان در دوره دوم (2021) بدست طالبان، از جهات گوناگونی با اشغال سوریه توسط تحریر الشام در این ایام، قابل قیاس بوده و درس و پندوآموز است. از جمله:
الف: اشتراکات
1. در هر دو رژیم‌های شناخته شده تر، جایشان را به سیستم‌های مبهم دادند. شیوه حکمرانی طالبان در افعانستان پس از چند سال هنوز هم برای جهانیان، روشن نیست (برای همین اغلب به رسمیت شناخته نشد!) و شیوه حکمرانی تحریرالشام هم با سوابق مبهم، به ویژه به جهت نوپا بودن، مشخص نیست.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
(گرچه اقبال غربی‌ها نسبتا بهتر است)
2. در هر دو کشور امکان فعالیت گروه‌های افراطی (داعش و.) فراهم آمده است.
3. تغییر سرنوشت هر دو کشور، برای مقامات ایران مساله و مهم بود.
4. به نظر می‌رسد کشور چین آمادگی داشته و دارد تا با هر دو حکومت تازه تاسیس در افعانستان و سوریه کار کند.
5. در هر دو کشور، رهبران حاکم، گریختند!
6- در هردو اتفاق دست‌های آمریکا آشکار و پنهان دیده شده و زدوبند‌هایی با تازه به دوران رسیده‌ها داشت.
ب: افتراقات
1. حاکمیت در ایران از روی کار امدن طالبان احساس خطری نداشت، ولی از تحریرالشام در هراس است. اما اکثریت مردم ایران، برعکس از روی کار امدن طالبان احساس خطر فرهنگی و... داشتند، حال انکه از پیروزی معارضان خاندان اسد، عمدتا خوشحالند.
2. تاثیرات سقوط حکومت در افعانستان چندان وسیع و فراتر از ان کشور نبود، اما سقوط خاندان اسد، تاثیر منطقه‌ای جدی داشته و به تضعیف قطعی و اساسی نیرو‌هایی که در خاورمیانه باصطلاح تحت عنوان جبهه مقاومت شناخته می‌شدند، ختم می‌گردد.
3. مردم سوریه بسیار هشیارانه‌تر از مردم افغانستان، در برابر حکومت‌های تازه تاسیس، عکس العمل نشان دادند و مطالباتشان را شفاف گفتند.
4. الجولانی، به صراحت اعلام کرده که قصد درگیر شدن در باب مسایلی، چون حجاب و... را ندارد و امور باید از طریق مشارکت مردمی حل شود، حال انکه طالبان ابایی از اینکه می‌خواهند شریعت را به هر قیمت پیاده سازند، نداشته و اصلا ادعای دمکراسی ندارند.
5. قدرت گرفتن طالبان به معنای کم شدن نسبی منطقه نفوذ امریکا (البته با انتخاب این مشی از سوی کاخ سفید) بود، حال انکه با قدرت گرفتن تحریر الشام، جریان غربی به جد تقویت شدند.
6. قدرت گرفتن افغانستان سبب تقویت جدی رقبای منطقه‌ای ایران نشد، ولی پیروزی تحریرالشام به شدت سبب تقویت قدرت و اقتدار ترکیه شد، که در سطح نه تنها خاورمیانه، بلکه بیش از ان در آسیای مرکزی برای ایران مشکل آفرینی خواهد نمود.
7. قدرت طالبان، زیاد بر مناسبات قدرت روسیه تاثیر نداشت، ولی نتیجه سقوط بشار اسد، سوختن فرصت جدی برای روس‌ها بود.
8. سود سرشار و دست آورد شگفتی که اسراییل از سقوط خاندان اسد بدست آورد، اصلا قابل قیاس با کسب قدرت طالبان در افعانستان نبوده و نیست. برنده اصلی این جابجایی، پس از تحریرالشام، اسراییل است.
9. توفیق طالبان، تصمیم استراتژیک در ایران برای تغییر سیاست خارجی نمی‌طلبید، ولی توفیق تحریرالشام، سبب گردید که ایران باید در روند و جهتگیری سیاست خارجی اش، خانه تکانی اساسی کند، وگرنه آسیب‌های سنگین‌تر می‌خورد؛ زیرا
آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت!
*تحلیلگر مسایل سیاسی