ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
درباره موج رسانهای «استعفای مسعود پزشکیان»؛ ماجرا چه بود و چه کسانی به شایعه دامن زدند و نامهای آشنای رقبای شکست خورده پزشکیان چه نقشی در این موضوع دارند؟
سیما پروانهگهر| در یک هفته گذشته انتشار خبری مبنی بر «استعفای مسعود پزشکیان از جایگاه ریاستجمهوری» بر یک خط خبری مشخص در حال ادامه پیدا کردن بود. رفتن پزشکیان از سمت ریاستجمهوری البته آرزوی طیف رقیب او و البته اپوزیسیون خارج از کشور است و در حال کلی آرزو بر شکستخوردگان عیب نیست اما اینکه چگونه این شایعه از طریق دو جریان در داخل و خارج از کشور پیگیری میشد خود گویای موقعیت ویژه و خاص دولت چهاردهم است. از ابتدای امر البته مشخص بود که اصل خبر صحت ندارد اما تکرار مکرر آن و اصرار اکانتهای بدون هویت در شبکههای اجتماعی اعم از ایتای داخلی تا توییتر با توجه به حضور گسترده نیروهای سلطنتطلب در آن دور تصاعدی قرار داشت. اول دیماه علی احمدنیا، سرپرست امور اطلاعرسانی شورای اطلاعرسانی دولت با بیان اینکه اولویت دولت رفع ناترازیها، بهبود معیشت و تحقق وعدههای انتخاباتی «مسعود پزشکیان» است، نسبت به انتشار شایعه استعفای رییسجمهور واکنش نشان داد و نوشت: «دولت به دروغهای شاخدار مثل استعفای رییسجمهور با هدف جذب فالوور، توجه نمیکند و گرفتارحاشیهها نمیشود.»
بعد از آن علی ربیعی، دستیار اجتماعی رییسجمهور نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: در صحبتی که با چند کارشناس فضای مجازی داشتم، با پیگیری اولین توییت دریافتیم سرنخ اولیه موضوع استعفای رییسجمهور و دولت، ازسوی گروههای خارجنشین منتشر شده و با یک هدف عملیات روانی در داخل دنبالشده است. متاسفم که چقدر با سرعت، مخالفان کینهای دولت همسو با این افراد میشوند. به نظر میرسد این روزها، جریانسازیهایی از این نوع در اشکال مختلف را میتوان شاهد بود.
آش آنقدر شور شد که صدای رسانههای اصولگرا در آمد
رویه فضای مجازی به خصوص آنچه از جانب برخی کانالهای ایتا و اکانتهای توییتر مورد پیگیری بود، حتی صدای رسانههای اصولگرا را نیز در آورد.
روزنامه فرهیختگان در یادداشتی به پشت پرده شایعه استعفای رییسجمهور پرداخت و نوشت: «در دو بال جغد شوم رادیکالیسم ایرانی این روزها، یعنی توییتر و ایتا کمپین راه انداختهاند که رییسجمهور میخواهد استعفا بدهد، خبری که از بیخوبن دروغ است. به بیشتر اکانتها که نگاه میکنید بوی گند پروژهبگیری مشامتان را میسوزاند.پروفایلهایی که دیروز و امروزشان له و علیه افرادی خاص بودهاند و همه پیشینهشان پروژهبگیری است حالا با رکیکترین الفاظ رییسجمهور را مینوازند. از آنور آب هم یک کاربر پهلویست خوابی از عمه جانش تعریف میکند که خواهان استعفای پزشکیان شده است، آنهم میشود لیدر یک جریان رادیکال برای همین پروژه. ناگهان سر و کله عمهجان تروریستهای رجوی قاتل هم پیدا میشود، او هم همین حرف را تکرار میکند. چه جالب!»
در بخش دیگری از یادداشت فرهیختگان نیز نوشته شده است: «تلاش برای اینهمانی شرایط داخلی با آبان 1398 و دی 1396 است. ماشین عملیات روانی دشمن آنجا هم با برخی دروغهای بزرگ کار را شروع کرد؛ اما جالب است که اینبار عدهای از منتقدان ریشو و ظاهرالصلاح هم همان مسیر را میروند.»
روزنامه صبح نو نزدیک به محمدباقر قالیباف در گزارشی از شایعات منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر استعفای مسعود پزشکیان بهشدت انتقاد کرده و با باز کردن بحث هسته سخت نظام نوشته است: «این روزها برخی گروهها مدعی نمایندگی هسته سخت شدهاند که رفتارهایشان با تعریف صحیح آن فاصله بسیاری دارد و این رفتارها هم موجب بروز چالشها و انحرافاتی شده است تا جایی که موجب بدبینی برخی افراد جامعه نسبت به انقلاب شده است. شایعاتی همچون استعفای رییسجمهور یا انتقادات تند از سیاستهای اقتصادی و اجتماعی دولت، نمونهای از این رفتار است که عمدتا در تلاش هستند تا از طریق دامن زدن به شکافها و بیاعتمادی در سطح جامعه، به جایگاه هسته سخت نظام آسیب بزنند. این درحالی است که دولت در مواجهه با چالشهای پیچیده داخلی و بینالمللی، وظیفه دارد تا از ثبات و امنیت کشور دفاع کند. وفاداری به نظام و تصمیمات آن، داشتن نقش حمایتی و تقویتی در شرایط بحرانی و حرکت در چارچوب رهبری و پرهیز از رفتارهای خودسرانه از ویژگیهای اصلی هسته سخت واقعی است، این درحالی است که برخی گروههایی که خود را به نادرستی نمایندگان هسته سخت معرفی میکنند برای کسب منافع جناحی یا شخصی تلاش میکنند و با اعمال فشار و تهدید نظام به جای حمایت سعی میکنند به منافع خود دست یابند. این گروهها متاسفانه در خیلی از موارد از رهبری سبقت میگیرند و تلاش میکنند مستقل تصمیمگیری کنند.»
روزنامه خراسان نزدیک به طیف محمدباقر قالیباف نیز با انتقاد از دامن زدن به این شایعات نوک پیکان اتهام در این ماجرا را به سمت سعید جلیلی گرفته و با طرح این سوال که «چه کسانی بهویژه در درون کشور به این شایعات دامن میزنند؟» نوشته است: «شواهد نشان میدهد که بسیاری از این جریانها همان کسانی هستند که از نتیجه انتخابات اخیر راضی نبودهاند. این گروه، اکنون در تلاشاند تا با استفاده از تاکتیکهای تخریبی، دولت منتخب را تضعیف کنند. در این راستا، از دکتر سعید جلیلی به عنوان چهره شاخص و متدین که روی بسیاری از این چهرهها وجریانات نفوذ وتاثیرگذاری دارد، انتظار میرود که بهطور صریح و شفاف موضع خود را در قبال این اقدامات رادیکال اعلام کند.آقای جلیلی باید به روشنی اعلام کند که اگر منافع ملی برایش مهم است که حتما همینطور است هرگونه تخریب و حمله به دولت را بر نمیتابد.»
خراسان همچنین در انتهای این مطلب تاکید کرده که «دولت باید از وارد شدن به این حواشی و منازعات پرهیز کند و بهجای آن، همانطور که اشاره شد تمرکز خود را بر مسائل اساسی کشور، بهویژه مسائل اقتصادی و معیشتی بگذارد. دستگاههای اطلاعاتی و همچنین قوه قضاییه نیز باید بدون ملاحظه و بهطور قاطعانه با کسانی که در فضای رسانهای کشور دست به ایجاد شایعه و بیثباتی میزنند، برخورد کنند. کسانی که به دنبال هراسافکنی، اختلافافکنی و یأسآفرینی هستند باید بدانند که هزینههای اقدام به چنین فعالیتهای مخربی میتواند سنگین باشد و کشور بهشدت به وحدت و انسجام نیاز دارد.»
همیشه پای سعید جلیلی در میان است؟
موضوع مطرح شده توسط روزنامه خراسان مبنی بر ردپای جریانهای منتسب به جریان سعید جلیلی و نزدیکان او در این ماجرا البته چند شاهد روشن دارد. همزمان با گسترده شدن بحث استعفای پزشکیان، امیرحسین ثابتی از نزدیکان سعید جلیلی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس، ویدیویی از سخنان خود را منتشر کرد که به گفته او به سوال «پرتکرار این روزهای مردم که چرا رییسجمهور را استیضاح نمیکنید؟» پاسخ میدهد.
علاوه براین اگرچه هویتیابی دقیق از اکانتهای بیسر و ته توییتری ممکن نیست اما شماری از اکانتهایی که به نظر میرسد به موسسه «مصاف» تحت مدیریت علیاکبر رائفیپور گرایش و وابستگی دارند، در شبکه اجتماعی ایکس به این فضا دامن زدهاند.
این رویکردها البته حتی از جانب رسانهایهای اصولگرا نیز موردتوجه قرار گرفت کما اینکه حسین سلیمانی، سردبیر سایت مشرق در حساب کاربری خود در شبکه ایکس با انتشار ویدیویی از تلویزیون سازمان مجاهدین خلق که در آن گفته میشد «اگر پزشکیان ذرهای راست میگوید بلادرنگ باید استعفا دهد»، نوشت: «وقتی میگوییم همسو با منافقین و صهیونیستها شدهاید، اتهام نیست؛ فقط عملکرد و مواضعتان را به رویتان میآوریم.»
سلیمانی در نخستین روزهای انتشار شایعه استعفای پزشکیان نیز نوشته بود که «خیانت گاهی تعریفی ساده دارد و در یک جمله قابل تعریف است؛ تخریب رییسجمهور دقیقا زمانی که در سفر خارجی است؛ آنهم نهفقط تخریب داخلی، بلکه پیام این تخریب را به خارج از کشور هم میرسانند... مرحله دوم کمپینهای برکناری و استعفای رییسجمهور، دادن پالس به کشورهای دیگر برای تشدید فشارهاست.این گروه منتظر آمدن ترامپ، وضع تحریمهای سختتر و سقوط دولت پزشکیان به هر قیمتی هستند. در پیوست این کمپینها، ستادهای انتخاباتیشان همچنان فعال است و به امید یک انتخابات زودهنگام مشغول فعالیت هستند! ریشههای این نفاق و خیانت و همسویی با صهیونیستها جایی بیشتر آشکار میشود که تلاش برای بیدولت ساختن ایران، منحصر به دولت پزشکیان نیست؛ اینها حامیان دولت انقلابی یا دشمن دولت اصلاحطلب هم نیستند؛ بلکه مخالف ثبات و موفقیت هر دولتی در ایران هستند.»
محمد مخبر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در واکنش به شایعه استعفای رییسجمهور، انتشار چنین اخباری را حرکتی در مسیر خواست دشمنان دانست که به دنبال ایجاد بیاعتمادی در میان مردم و مدیران نظام هستند.
او با تاکید بر اینکه وحدت و همدلی بین مردم و مسوولان، رمز مقابله با توطئهها و چالشهای پیشروست، افزود: همه باید به دولت کمک کنیم تا بتواند بر مشکلات فائق آید و به اهداف تعیینشده دست یابد. مخبر همچنین بدون اشاره به طیف یا گروه خاصی تاکید کرده است که «مفهوم وفاق حضور در خط ولایت، دشمنشناسی و خدمت به مردم است و این همدلی و همافزایی میتواند به عنوان الگویی برای نسلهای آینده نیز مطرح شود.»
همپوشانی صدای استعفا با صدای رقبای ناشی شکست خورده در انتخابات توسط چهرههای دیگر نیز طرح شد، احمد زیدآبادی، روزنامهنگار در واکنش به درخواست برای برکناری یا استعفای پزشکیان از ریاستجمهوری در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: «طیفی از سوپرانقلابیهای بحرانزی» «که خود مسبب بسیاری از معضلات خارجی و داخلی کنونی کشور است، با مجموعه تحرکاتی که از خود نشان میدهد، دیگر فقط مشکل نیروهای تحولخواه و اصلاحطلب جامعه نیست، بلکه مشکل اصولگرایان و مجموعه حکومت است، چراکه گام به گام به سوی طغیان تمامعیار علیه هر نوع نظم و قانونِ متضمنِ ثباتِ سیاسی در جامعه پیش میرود. به نحوی مدنی و مشروع، مهار و کنترل نشوند، یکی از پایههای اصلی ایجاد هرج و مرج در جامعه خواهند شد.»
امید به استعفا با توسل به رمال و پیشگو
در این میان پایگاه خبری تابناک روایت عجیبی از طرح موضوع استعفای پزشکیان از زمان پیروزی او در انتخابات توسط یک پیشگو را مطرح کرده است. در این گزارش قید شده که «این ماجرا ریشه در انتخابات زودهنگام سال 1403 دارد؛ انتخاباتی که پس از حادثه سقوط بالگرد رییسجمهور برگزار شد. در آن زمان، فضای سیاسی کشور بهشدت ملتهب بود و هر گروهی تلاش میکرد کاندیدای خود را به کرسی ریاستجمهوری برساند. در میان این هیاهو، یک پیشگو که از حامیان یکی از کاندیداها بود، ادعای عجیبی مطرح کرد. او گفت که اگر مسعود پزشکیان به ریاستجمهوری برسد، دوران او شبیه به دوران بنیصدر خواهد بود و دولت او پیش از پایان سال سقوط خواهد کرد.»
تابناک در معرفی این پیشگوی نزدیک به رقیب پزشکیان نوشته است: «علی.ی در اواخر دهه 70 شمسی به عنوان یک فرد با دیدگاههای خاص در زمینه مهدویت و ظهور حضرت مهدی (عج) مطرح شد. آموزههای او در تاریخ اسلام و تشیع بیسابقه و عجیب است و بسیاری از علمای شیعه از درک و بیان چنین موضوعاتی ناتوان هستند؛ این فرد مشکوک همچنین خود را یک فرد خاص با ارتباطات معنوی ویژه میداند که از یک معلم غیبی (یا حتی فرشته) آموزش میبیند. این ادعاها در کنار تعریفهای او از انقلاب اسلامی باعث جذب گروهی از جوانان انقلابی شده است.»
توسل جریان رقیب مسعود پزشکیان به رمال البته موضوعی است که چهرههای سیاسی نیز در روزهای اخیر آن را تایید کردند. محمد مهاجر نیز در این خصوص نوشت: «طرفداران آقای سعید جلیلی به رمال و پیشگو وجادوگر متوسل شدهاند تا او را رییسجمهور کنند.طفلکیها اگر از خودش بپرسند به آنها خواهدگفت اگر ایران فقط یک نفر جمعیت داشته باشد و آن یک نفر سعیدجلیلی باشد، باز هم او رییسجمهور نمیشود! و در همان حالت هم دولت سایه تشکیل میدهد!»
عبدالرضا داوری نیزدر همینباره نوشت: «امشب از برادر موثقی شنیدم، علی. ی در جلسهای که اخیرا با رییس دولت سایه داشته به او بشارت داده که دولت پزشکیان تا دهه فجر ١4٠٣ سقوط میکند و او رییسجمهور ایران میشود.الله اعلم»
دفاع کیهان از جلیلی در ماجرای استعفای پزشکیان
اظهارات مهاجری و داوری البته با انتقاد روزنامه کیهان روبهرو شد و کیهان به دفاع از سعید جلیلی پرداخت و نوشت: «جریان دروغساز و دروغپردازی که در حاشیهای امن به انتشار شایعات مشغول است و از تهمت به مسوولان نظام ابایی ندارد، دروغ جدیدی رو کرده و مدعی شده است، یکی از مسوولان نظام با عنصری بدنام و مشهور به رمالی و جنگیری جلسه داشته و او از سقوط دولت چهاردهم تا بهمن 1403 خبر داده است. مدتی بعد این دروغ آشکار توسط یکی دیگر از سرکردگان این شبکه به نحوی دیگر تکرار شد و سپس در رسانههای مجازی وابسته به آنان دست به دست چرخید تا در یک همپوشانی با حامیان دولت که شایعه خودساخته استعفای پزشکیان را مطرح کردند؛ به این شایعه دامن بزند و شروع آن را متوجه منتقدان دولت کنند. عبدالرضا داوری که امروز سعید جلیلی نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام را به دروغ مدعی ارتباط با جنگیر و رمال کرده است پیشتر فرمانده بزرگ مقاومت، شهید یحیی سنوار را نیز به جاسوسی برای اسراییل متهم کرده بود. محمد مهاجری دیگر سرکرده این شبکه دروغسازی نیز که این اتهام را تکرار کرده است پیشتر با تهمت زدن به شهید رییسی به دروغ مدعی شد ایشان سال گذشته در شب حادثه تروریستی کرمان در دفترش مشغول پروندهسازی برای ردصلاحیت حسن روحانی در انتخابات خبرگان بوده است. جای تأسف است که در این میان هیچ کدام از نهادهای مسوول به دروغپردازیهای این شبکه رسیدگی نمیکنند و افکار عمومی را در برابر شایعات کذب آنها بیدفاع رها کردهاند.»
تایید و تکذیب برگزاری یک جلسه با حاشیه استعفای پزشکیان
پایگاه خبری رویداد24 اما مدعی روایتی دیگر درباره موضوع استعفای پزشکیان شده و در گزارشی به ریشه طرح چنین مسالهای پرداخته است. براساس ادعای این سایت، «همهچیز از یک جلسه شروع شد؛ جلسهای 6 نفره در یک روز پاییزی برگزار شد. جلسهای برای چارهاندیشی دولت چهاردهم در مورد دستپخت اقلیتی تندرو در موضوع قانون حجاب. حاضران این جلسه 6 نفره سیدمحمد خاتمی، علیاکبر ناطق نوری، اسحاق جهانگیری، حسن روحانی، سیدحسن خمینی و البته مسعود پزشکیان بودند. در این جلسه که درخصوص مهمترین مسائل کلان نظام گفتوگو شده است ، حاضران به رییسجمهور یادآوری میکنند که حل مساله لایحه حجاب و فیلترینگ مهمترین وعدههای او در زمان انتخابات بوده است. همچنین این جمع به مسعود پزشکیان توصیه میکنند که درباره عدم اجرای قانون حجاب با رهبری دیدار و صحبت کند. در خلال این توصیه نیز این نکته به رییسجمهور پیشنهاد میشود که در صورت لزوم و در شرایطی که مذاکرات به نتیجهای نرسد، پزشکیان محکم در مقابل مسوولیت اجرای این قانون بایستد و بگوید به این شیوه نمیشود کشور را اداره کرد.به دنبال این جلسه مسعود پزشکیان با رهبری دیدار کرده و همین مباحث را طرح و تاکید کرده است که «اگر حاکمیت به دنبال اجرای این قانون است و در این باره اصرار دارد باید برای آن مجری نیز پیدا کند، چراکه او به عنوان رییس دولت چنین قانونی را در شرایط فعلی جامعه نمیتواند اجرا کند.» پزشکیان همچنین در ادامه این صحبت تاکید کرده که در صورتی که اصرار بر اجرای این قانون است، او نمیخواهد و نمیتواند مجری این قانون باشد. حالا به نظر میرسد موضوع «پیشنهاد جلسه 6 نفره به پزشکیان درخصوص ایستادگی برای جلوگیری از اجرای قانون حجاب» و طرح این مساله از جانب پزشکیان مبنی بر اینکه «به عنوان رییسجمهور و مجری قانون اساسی ظرفیت اجرای چنین قانونی را در جامعه نمیبینیم» دستمایه موجسواری جریان رقیب پزشکیان در انتخابات که همان تندروهای دیروز و امروز و فردا هستند، قرار گرفته است.»
رویداد همچنین درباره روند تصاعدی رشد شایعهها مبنی بر استعفای پزشکیان نوشته است: « جریانسازی این جریان برای طرح مساله استعفای رییسجمهور پزشکیان در شرایطی است که دولت چهاردهم و رییس آن با مساعدت و مساعی رهبری مانع از اجرای قانون پرحاشیه دستساز آنها شده است و طرح یک جمله در راهبرد رییس دولت برای ممانعت از اجرای قانون حجاب، مبنای خواب پنبهدانه آنها شده است.»
بعد از انتشار این گزارش سایت انصافنیوز اما موضوع جلسه 6 نفره را رد کرده و در این باره نوشته است: «سایت رویداد 24 بعدازظهر یکشنبه متنی را با تیتر «پشتپرده شایعه استعفای پزشکیان به دلیل قانون حجاب چیست؟» منتشر کرده است که حاوی روایتی غیرواقعی از دیدار رییسجمهور و رهبری است. بنا بر اطلاع انصافنیوز، همچنین ارتباط دادن دیدار رییسجمهور با رهبری با موضوع حجاب، به آنچه ادعا شده در دیدار رییسجمهور پزشکیان با «خاتمی، ناطق نوری، روحانی، جهانگیری و سیدحسن خمینی»، گذشته است واقعیت ندارد.»
انصاف همچنین در این باره تاکید کرده است که «موضوع گشت ارشاد که در متن منتشر شده در این رسانه مطرح شده، جزو دغدغههای رییسجمهور پزشکیان بوده و در سطوح عالی درباره آن تصمیمگیری شده است و ابلاغ نشدن آن هیچ ارتباطی با دو دیدار مورد اشاره ندارد.»
استعفای پزشکیان و مروری بر رویکرد حاکمیت درقبال استعفای روسای جمهوری
با مرور روند داغ شدن هشتگ استعفای مسعود پزشکیان به نظر میرسد این موضوع نیز همانند برخی مسائل دیگر در کانالهای داخلی و اکانتهای توییتری کلید خورده است. در کنار این موضوع اما توجه به سابقه برخورد حاکمیت با مساله استعفا نیز قابل توجه است.
تابناک با اشاره به همین موضوع نوشته است که «تجربه تاریخی نشان میدهد مقام معظم رهبری همواره مخالف استعفا یا برکناری دولتها بودهاند. در بهمنماه سال 98، دکتر حسن روحانی در نشست خبری خود اعلام کرد که دو بار استعفای خود را با مقام معظم رهبری مطرح کرده، اما هر دو بار با مخالفت شدید ایشان مواجه شده است. مقام معظم رهبری در واکنش به این درخواستها صراحتا فرمودند: «حتی اجازه نمیدهم یک ساعت زودتر مسوولیت را تحویل دهید.» همچنین در مرداد ماه 97، ایشان برکناری دولت را «بازی کردن در نقشه دشمن» دانسته و تاکید کردند: «بعضیها جوری حرف میزنند، جوری اقدام میکنند که به اسم اینکه میخواهیم اوضاع را درست کنیم، در نقشه دشمن کار میکنند، خودشان ملتفت نیستند. اینهایی که خطاب میکنند به دولت که بایستی دولت برکنار بشود، اینها دارند در نقشه دشمن کار میکنند. نخیر، دولت باید با قوّت سرِ کار بماند.»
در سال 99 نیز، زمانی که از مجلس یازدهم طرح استیضاح رییسجمهور زمزمه میشد، رهبری با درنظر گرفتن مصالح نظام اسلامی، بر ضرورت ادامه کار دولت تا پایان دوره قانونی تاکید کردند و فرمودند: «سال آخر دولتها معمولا سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به هیچوجه سست نشود.»
در شرایطی که کشور با چالشهای اقتصادی، امنیتی و بینالمللی مواجه است، چنین اقداماتی تنها به افزایش تنشها و ایجاد شکاف در جامعه منجر میشود. این اقدامات میتواند تمرکز دولت را از حل مشکلات واقعی منحرف کرده و به تفرقه و بیثباتی دامن بزند.