چاپ

ایرانیان جهان - ‌ وقتی واژه‌هایی چون «مداخله‌گری»، «نظامی‌گری»، «تنش»، «اشغال»، «جنگ» و «جنگ‌افروزی» از ذهن می‌گذرد، بی‌درنگ نام آمریکا هم کنار آن به ذهن متبادر می‌شود؛ کشوری که حتی در دورترین نقاط جهان از جمله غرب آسیا که هزاران کیلومتر از این کشور فاصله دارد، پایگاه‌ها و نیروهای نظامی زیادی مستقر کرده‌است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
چند روز پیش «ژانگ ژیائوگانگ» سخنگوی وزارت دفاع چین، آمریکا را کشوری «معتاد به جنگ» خطاب و تصریح کرد که «آمریکای معتاد به جنگ، به بزرگ‌ترین نابودگر نظم بین‌المللی و بزرگ‌ترین تهدید علیه امنیت جهان بدل شده است.
سخنگوی وزارت دفاع چین در ادامه نیز به نمونه‌های جنگ‌ها و فعالیت نظامی غیرقانونی آمریکا در عراق، افغانستان و سوریه که به صدمه‌های شدید علیه غیرنظامیان و فجایع سهمگین بشری منجر شده است، اشاره کرد. وی همچنین به مسئله تایوان پرداخت و هشدار داد که تلاش برای جداسازی این جزیره از سرزمین مادری به هیچ عنوان تحمل نخواهد شد.
تاریخ مداخله‌گری و جنگ‌های خارجی آمریکا
آمریکا از بدو تأسیس تا امروز، به‌طور مستمر درگیر درگیری‌ها و جنگ‌های خارجی بوده‌است. این مداخله‌ها به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی، ایدئولوژیک و امنیتی صورت گرفته‌اند که در ادامه به مواردی از آن اشاره می‌شود؛
1. دوره‌های اولیه: قرن 18 و 19
در دوران اولیه، آمریکا بیشتر بر گسترش قلمرو و تأمین امنیت مرزهای خود متمرکز بود.
جنگ استقلال آمریکا (1775-1783): جنگی برای رهایی از استعمار بریتانیا و تأسیس کشور مستقل.
جنگ 1812 با بریتانیا: تلاش برای محافظت از منافع تجاری و سرزمینی
جنگ مکزیک و آمریکا (1846-1848): جنگی برای تصرف سرزمین‌هایی مانند کالیفرنیا و تگزاس، که در نهایت به گسترش مرزهای آمریکا انجامید
کشتار سرخپوستان (1811-1890): مجموعه‌ای از درگیری‌ها برای تسلط بر سرزمین‌های بومیان آمریکا
2. ورود به صحنه بین‌المللی: قرن 20
در قرن بیستم، آمریکا از یک قدرت منطقه‌ای به یک بازیگر اصلی در عرصه بین‌المللی تبدیل شد.
جنگ جهانی اول (1917-1918): ورود آمریکا به جنگ در سال 1917، که این جنگ بیش از 10 میلیون قربانی داشت و تقریباً تمام جهان را متأثر از خود ساخت. پس از جنگ، آمریکا به‌عنوان یک قدرت نوظهور جهانی مطرح شد.
جنگ جهانی دوم (1941-1945): آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم با بمباران اتمی دو شهر بزرگ ژاپن (هیروشیما و ناکازاکی) بزرگترین جنایت تاریخ را رقم زد و به تنها کشور جهان تبدیل شد که از سلاح اتمی علیه مردم بیگناه استفاده کرده‌است. این جنگ نقطه عطفی بود که آمریکا را به یک ابرقدرت نظامی و اقتصادی تبدیل کرد.
جنگ سرد (1947-1991): در این دوره، آمریکا با اتحاد جماهیر شوروی درگیر رقابت ایدئولوژیک و ژئوپلیتیکی شد؛ دوره‌ای که هراس از تکرار جنگ‌هایی مانند جنگ جهانی اول و دوم وجود داشت.
در این دوره مداخله‌های نظامی این دوره در شرق آسیا شامل جنگ کره (1950-1953) و جنگ ویتنام (1955-1975) می‌شد. در غرب آسیا نیز کودتای 1953 ایران به منظور برکناری دولت مصدق برای حفظ منافع نفتی آمریکا و انگلیس و نیز جنگ خلیج فارس (1991) با هدف دفاع از کویت پس از حمله عراق صورت گرفت.
3. قرن 21: جنگ با تروریسم
در قرن حاضر آمریکا بیش از پیش به سیاست‌های جنگ‌افروزانه خود شدت بخشید. آمریکا پس از حملات 11 سپتامبر، به بهانه «جنگ علیه تروریسم» و با شعار سرنگونی طالبان و مبارزه با القاعده این کشور را اشغال کرد اما بعد از گذشت دو دهه در سال 2021 این کشور را با انبوهی از مشکل‌ها به طالبان واگذار و فرار کرد.
دو سال پس از اشغال افغانستان، آمریکا جنگ عراق (2003-2011) را به بهانه داشتن سلاح‌های کشتار جمعی به راه انداخت و این کشور را اشغال کرد. تنها چند سال پس از خروج از عراق، بار دیگر این کشور جنگ‌زده را به بهانه حضور داعش هدف‌گذاری و نیرو در آن مستقر کرد تا سیاست‌های تنش‌زای خود در منطقه را از نزدیک مدیریت کند. هنوز هم با وجود نابودی داعش در عراق، پایگاه‌های نظامی و چند هزار نیروی آمریکایی در این کشور وجود دارند.
حمله به لیبی (2011) با هدف مداخله در جنگ داخلی این کشور برای سرنگونی معمر قذافی، حملات پهپادی در یمن و نیز پاکستان و سومالی با بهانه مقابله با گروه‌های تروریستی از دیگر اقدام‌های مداخله‌جویانه آمریکا بوده‌اند.
بحران مهم دیگر که با جنگ‌افروزی و مداخله‌جویی آمریکا و ناتو گره خورده، بحران حدود سه ساله اوکراین است؛ جنگی که آمریکا با هدف تضعیف روسیه به عنوان بزرگترین رقیب خود راه انداخت و برای آن بسیار هزینه کرد. چند روز پیش «ویکتور اوربان» نخست وزیر مجارستان مجموع کمک‌های آمریکا و اروپا به اوکراین را حدود 300 میلیارد دلار اعلام کرد.
بزرگترین جنایت آمریکا و متحدان آن طی قرن معاصر به نسل‌کشی غزه و حمایت تمام قد از رژیم صهیونیستی گره خورده‌است؛ جنگی که تا کنون به شهادت بیش از 45 هزار شهید که بخش اعظم آن را زنان و کودکان بی‌گناه تشکیل می‌دهند، منجر شده‌است. این حمایت‌های بی‌چون و چرای آمریکا از رژیم صهیونیستی دامنه تنش‌ها را در منطقه افزایش داد و دیگر جبهه‌های مقاومت همچون یمن، لبنان، سوریه، ایران و غیره نیز در حمایت از غزه وارد گود شدند و محور غربی-عبری را تحت فشار مضاعف قرار دادند که تن دادن تل‌آویو به آتش‌بس با حزب‌الله در این راستا قابل ارزیابی است.
اهداف چندگانه آمریکا از مداخله‌گری و چشم‌انداز دولت ترامپ
اهداف مداخله‌جویی‌های آمریکا ترکیبی از منافع اقتصادی، ژئوپلیتیکی، و ایدئولوژیک است. بنابراین مداخله‌های نظامی آمریکا در برهه‌های مختلف اغلب با اهداف متنوعی همراه بوده‌اند که عبارتند از مقابله با دشمنان ایدئولوژیک (مانند تقابل با کمونیسم در جنگ سرد)، گسترش نفوذ سیاسی (گسترش ارزش‌های غربی)، حفظ منافع اقتصادی (دسترسی به منابع طبیعی مانند نفت در خاورمیانه) و نیز بسترسازی برای فروش جنگ‌افزارهای آمریکایی.
در ارتباط با همین مورد آخری یعنی تنش‌افروزی با هدف فروش تسلیحات و کسب سود باید گفت که آمریکا بزرگ‌ترین صادرکننده تسلیحات در جهان شناخته می‌شود و در سال مالی 2023، مجموع فروش تسلیحات نظامی آمریکا به 238 میلیارد دلار رسید. در سال 2022، پنج پیمانکار برتر تسلیحاتی آمریکا مجموعاً 196 میلیارد دلار درآمد مرتبط با فروش تسلیحات داشتند. همچنین، در سال 2022، 100 شرکت بزرگ اسلحه‌سازی در جهان مجموعاً 597 میلیارد دلار درآمد داشتند که 302 میلیارد دلار آن، یعنی حدود 51 درصد، به شرکت‌های آمریکایی تعلق داشت. این آمار نشان‌دهنده سهم عمده آمریکا در بازار جهانی تسلیحات و سودآوری بالای این صنعت برای اقتصاد این کشور است.
البته پیگیری این قبیل اهداف افزون بر هزینه‌های مالی سنگین برای آمریکا و نیز کشورهای هدف، به بحران انسانی و افزایش بی‌اعتمادی جهانی نسبت به سیاست‌های تنش‌زای کاخ سفید منجر شده‌است.
حتی خود مقام‌های عالی رتبه آمریکا بارها به این سیاست جنگی و آتش‌افروزی تاریخی اذعان کرده‌اند. به عنوان نمونه در دولت اول «دونالد ترامپ»، «جیمی کارتر» رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در تماس تلفنی با ترامپ با بیان اینکه از 242 سال تاریخ آمریکا، 226 سال در جنگ بوده‌ایم، گفت: آمریکا در طول 242 سال تاریخ خود به جز 16 سال، در بقیه زمان‌ها در جنگ به سر برده‌است. آمریکا به دلیل تمایلش برای تلاش به منظور مجبور کردن دیگران به در پیش گرفتن ارزش‌های آمریکایی، جنگ‌دوست‌ترین کشور جهان است.
این اذعان کارتر مربوط به 6 سال پیش است و اینک که 248 سال از عمر تأسیس آمریکا می‌گذرد، این کشور 232 سال از عمر خود را در جنگ سپری است و که این روند به احتمال قوی در آینده ادامه خواهد داشت.
هم اینک نشانه‌هایی وجود دارد که در دولت دوم ترامپ نیز همین روند جنگ‌طلبی، ستیزه‌جویی و مداخله‌جویی تداوم خواهد یافت. رئیس جمهور منتخب آمریکا به تازگی با لفاظی‌های خود درباره پاناما، گرینلند و کانادا جنجال به پا کرد. او با پیشنهاد تبدیل کردن کانادا به پنجاه و یکمین ایالات آمریکا، خشم مقام‌های کانادایی را برانگیخت. ترامپ همچنین تهدید به بازپس گیری کانال پاناما کرد و افزون بر موارد بالا، بار دیگر خواسته خود برای خرید گرینلند را تکرار کرد.
این اظهارات و موضع‌گیری‌های جنجالی در آستانه ورود ترامپ به کاخ سفید (20 ژانویه / یکم بهمن) نشان داد که نه تنها کشورهای دور دست همچون مناطق شرق و غرب آسیا بلکه همسایگان شمالی و جنوبی آمریکا نیز از مداخله‌های جنگ‌دوست‌ترین و دردسرسازترین بازیگر جهان در امان نیستند.
کد خبر 6327214