چاپ

ایرانیان جهان - به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر سعید مستغاثی، پژوهشگر، مدرس و منتقد سینما در سلسله نشست‌های پنجمین جشنواره بین المللی فیلم دینی اشراق گفت: شناخت صحیح از مفهوم سینمای دینی اهمیت بسیار بالایی دارد. ممکن است تعاریف مختلفی از در مورد سینمای دینی مطرح شود. پس به همین سادگی نمی توان فیلم هایی همچون بن هور، ده فرمان و سایر فیلم هایی را که صرفاً در مورد یک موضوع دینی تولید شده اند ذیل سینمای دینی در نظر گرفت.
لازم است در وهله اول تعریف سینمای دینی را به خوبی بشناسیم و سپس سراغ مصادیق آن برویم.
وی اظهار کرد: هر نوع فیلمی دارای تعریف خاص خودش بوده و المان های ویژه ای را به ما معرفی می کند که در مجموع یک محصول را بر اساس آن ها می توان تولید کرد. فیلم «جن گیر» یکی از هراس انگیزترین فیلم های تاریخ سینماست که در حدود 40 تا 50 دقیقه از آن هیچ چیزی به نمایش گذاشته نمی شود.
مستغاثی تناسب و هماهنگی ظرف و مظروف را از عوامل مهم در تولید فیلم برشمرد و گفت: در فیلم 30 دقیقه بعد از نیمه شب که در خصوص ترور بن لادن است، می بینیم که یکی از فرماندهان سازمان CIA نماز می خواند. آیا با دیدن چنین صحنه ای می توان گفت این فیلم یک فیلم دینی است؟
وی بیان داشت: سینما یک پدیده غربی بوده و اساساً با ماهیت ایدئولوژی های معناگرا مغایرت دارد. سینما برخلاف هنرهایی همچون نقاشی، شعر، داستان و موسیقی که در ذهن ایجاد تصویر و خیال می کنند، برای نشان دادن آمده است و جنبه دیکتاتوری دارد. زیرا یک تصویر مشخص را در ذهن مخاطب خود فرو می کند و اجازه تخیل را به مخاطب نمی دهد.
این کارگردان با تأکید بر اینکه متأسفانه لفظ دین به مفاهیم غیردقیق ترجمه شده است، تصریح کرد: دین در واقع به معنای راه است. ترجمه بهتر از سینمای دینی می تواند سینمای ایدئولوژیک است. به طور کلی سینمای دنیا بویژه سینمای آمریکا برخلاف ادعاهای آن ها یک سینمای ایدئولوژیک می باشد.
وی گفت: باید دانست همان کسانی سینما را به وجود آوردند که غرب امروز را پایه گذاری کردند. یعنی مهاجران پیوریتنی که از شمال اروپا به آمریکا رفتند و سپس مهاجران یهودی که از شرق اروپا به آمریکا کوچ کردند. بنا به گفته های خود آن ها مهاجرتشان دینی و ایدئولوژیک بود. زیرا آن ها گفتند که برای فراهم آوردن زمینه ظهور مسیح این مهاجرت ها را انجام دادند.
مستغاثی اظهار کرد: برقراری نظم نوین جهانی که در پشت اسکناس های دلار نیز نوشته شده است، مأموریت آخرالزمانی است که پیوریتن ها در نظر داشتند و در نهایت به تأسیس سینما انجامید. اولین بنیانگذاران کمپانی های سینمایی همچون وارنرها صهیونیست هایی بودند که به آمریکا مهاجرت کردند و خودشان نیز در خاطراتشان گفته اند که ما آرزوهای تحقق نیافته خود را در فیلم هایمان به نمایش گذاشتیم.
وی دلیل انباشت سرمایه ها و سلاح هایی جنگی دنیا در آمریکا را ناشی از نگاه ایدئولوژیک آمریکایی ها خواند و افزود: مأموریت آخرالزمانی که آمریکایی ها برای خود قائل هستند، موجب شد شاهد ژاندارم شدن این کشور در سطح جهانی باشیم. ملاک سنجش شدن سینمای آمریکا برای تمام فیلم های سینمایی دنیا هم ناشی از همین نگاه آخرالزمانی است که به آمریکا دوخته شده است.
منتقد سینما با تأکید بر اینکه سینمای آمریکا یک سینمای کاملاً ایدئولوژیک است، گفت: به باور ایدئولوژیک، آنچه در این سینما دیده می شود، فرازهای ایدئولوژیکی است که از زمان سامری که حضرت موسی(ع) او را نفرین کرد، گرفته شده و شامل شرک، زرسالاری، نژادپرستی و امپریالیسم(حکومت بر تمام دنیا) می باشد. این چهار عنصر در سینمای امروز دنیا وجود داشته و معیار سنجش فیلم هاست.
وی شرک را یکی از موضوعات بسیار محوری سینمای امروز دنیا دانست و گفت: شرک در فیلم های حتی دینی هم به واضح قابل مشاهده است و به اسم اومانیسم، به اسم سکولاریسم و یا لیبرالیسم نمود دارد. به عنوان مثال در فیلم «نوح»، دیده می شود که نوح علیه خدا قیام کرده، فرشته های خدا را دوپینگ می کند و پدربزرگ نوح برخلاف کار خدا انسان را می بخشد و بچه تولید می نماید.
مستغاثی در پرداخت به اینکه سینمای سکولار نهاد دین را یک نهاد بسیار ضعیف و حتی تعطیل نشان می دهد، تصریح کرد: هرگز در فیلم های هالیوودی بویژه آن هایی که در فصل جوایز برجسته می شود، نمی توان دید که دین به مفهوم ادیان توحیدی تأثیرگذاری داشته باشد. اما از آن طرف حاکمیت ایدئولوژی شرک آمیز سامری را می توان به واضح دید.
وی افزود: متأسفانه سینمای ایران برای ضربه زدن و تخطئه هویت ایرانی و اسلامی مردم کشور ما بنا نهاده شد و همین سینما را هم اعضای انجمن های فراماسونری تأسیس کردند. افرادی همچون میرزا علی اصغرخان اتابک بودند که با مظفرالدین شاه به اروپا رفتند تا دستگاه سینما را خریداری کنند و به ایران بیاورند.
این پژوهشگر سینما ادامه داد: اولین افرادی که سالن های سینما را در ایران برقرار کردند افرادی همچون میرزا ابراهیم خان صحاف باشی بود که یک فراماسونر است و یا علی وکیلی و اسحاق زنجانی که هردوی آن ها فارغ التحصیل مدارس جهانی اسرائیلیت بودند.
وی سینمای غرب را ابزاری در تقابل با تمدن اسلامی دانست و عنوان داشت: تمام فیلم های سینمای غرب ایدئولوژیک و به تعبیری دینی صیهونی است و از اول به مقابله با تمدن و ایدئولوژی اسلامی آمد.
مستغاثی یادآور شد: اگر می خواهیم رویکرد ایدئولوژیک در نقد فیلم ها داشته باشیم، باید عناصر ایدئولوژی آمریکایی را به خوبی بشناسیم و آن ها در آثار سینمایی مورد بررسی قرار دهیم.
وی گفت: سینمای غرب حتی در فیلم های دینی ما هم رسوب کرده و برخی از جلوه های فیلم های دینی ما هم بر اساس عناصر ایدئولوژی غرب ایجاد شده است. مرحوم علی حاتمی با اینکه در فضای انقلاب اسلامی رشد نکرده بود، اما تمام تلاشش این بود که فیلم هایش ساختارهای ایرانی اسلامی را داشته باشند و از این رو فیلم های او در هیچ جشنواره بین المللی شرکت داده نشد.
این نویسنده و پژوهشگر سینما، سینمای ایدئولوژیک غرب را شامل انیمیشن ها و فیلم های موزیکال نیز برشمرد و اظهار کرد: حتی در فیلم های کارتون غربی نیز به شدت می توان نگاه ایدئولوژیک غربی را مشاهده کرد. حدود 80 درصد فیلم های آمریکایی بر اساس نگاه آخرالزمانی مورد نظر آنهاست.
وی افزود: نگاه نژادپرستانه در عمق فیلم های آمریکایی وجود دارد. حتی در فیلم هایی که آن ها در مورد ظلم به سیاهپوست ها تولید می کنند و از این طریق می خواهند خودشان را افرادی مهربان و دلسوز جلوه دهند، باز هم این نگاه کاملاً مشهود است.
مستغاثی در پایان تصریح کرد: حتی در فیلمی که بیشترین ظلم ها در حق افراد سیاهپوست را به نمایش می گذارند، در آخر آن می بینیم که یک فرد سفیدپوست به عنوان ناجی معرفی می شود. زیرا حتی اگر بخواهند از این نگاه فاصله بگیرند، آنگاه فیلمشان کنار گذاشته خواهد شد.