چاپ

ایرانیان جهان - عبدالرضا فرجی راد استاد ژئوپلیتیک در یادداشتی برای جماران نوشت:
بعد از 24 سال که هیچ نخست وزیری از لبنان به کشور همسایه خود سوریه سفر نکرد حالا نجیب میقاتی، رییس دولت لبنان با تغییر سیستم سیاسی در دمشق و سقوط بشار اسد به سوریه سفر کرده است. این سفر از اهمیت ویژه ای برای دو کشور در مقطع فعلی برخوردار است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
کسانی در سوریه به قدرت رسیده اند که تا همین چند سال پیش به عنوان گروههای تروریستی سعی می کردند چند شهر مرزی لبنان را با در اختیار داشتن بخشی از خاک سوریه به تصرف خود در آورند که البته حزب الله لبنان با حمایت ارتش این کشور تلاش آنها را ناکام گذاشتند.
به نظر می رسد با اجرای آتش بس در لبنان و انتخاب رییس جمهور، این کشور به سمت آرامش و بهبود وضعیت اقتصادی، جذب توریست بیشتر، جذب سرمایه های کشورهای عربی در بانک های خود و نیز دریافت کمکهایی در بخش عمرانی و اقتصادی پیش رود.
علاوه بر آن انتظار میرود انتخاب نخست وزیر هم بدون دردسر انجام شود. با توجه به کاندیداتوری آقای نجیب میقاتی که خبرگزاری ها اعلام کردند وی به دنبال پست نخست وزیر لبنان خواهد بود، شاید حزب الله و امل هم وی را به افرادی همچون رفیق حریری و فواد سینوره که قبلا مشکلات بیشتری با آنها داشته اند ترجیح دهند و مخالفتی با نخست وزیری وی بعمل نیاورند.
تقریبا همه نخست وزیران لبنان طرفدار غرب و عربستان بوده اند و نوعی مخالفت با سیاست های جمهوری اسلامی در منطقه از خود نشان داده اند، میقاتی هم از این مقوله جدا نیست ولی در این جنگ 15 ماهه پس از هفت اکتبر و حوادث تلخ دو ماه اخیر در لبنان، وی تلاش کرد انرژی منفی کمتری در مقایسه با نخست وزیران قبلی بفرستد و به نوعی با نبیه بری، رییس شیعه پارلمان لبنان هماهنگ شد تا آتش بس هر چه زودتر حاصل شود.
در واقع می توان گفت نجیب میقاتی از بعضی از نخست وزیران پیشین کارنامه کمی بهتری در جلوگیری از تنش زیاد بین گروههای لبنانی در وضعیت خطیر کشور داشته است.
کمتر از یک ماه دیگر آتش بس 60 روزه لبنان با اسراییل به پایان میرسد و دولت و رییس جمهور سعی میکنند نیروهای ارتش کنترل جنوب و پایین رودخانه لیتانی را به عهده بگیرد تا براساس توافق بعمل آمده با اسراییل، نیروهای حزب الله و یا امل در قسمت پایین رود خانه را خلع سلاح کنند و اسراییل خاک تصرفی لبنان را تخلیه کرده تا آتش بس دائمی برقرار شود.
نمی توان گفت که اصلا ریسکی در این روند وجود نخواهد داشت. با توجه به صاف کردن مناطق مرزی لبنان تا عمق 5 کیلومتر در داخل خاک این کشور توسط اسراییل که در آن مناطق ساختمانهای دیده بانی بر روی زمینهای تپه ای ایجاد کرده ممکن است حزب الله اعلام کند خلع سلاح کامل باید همزمان با خروج کامل دشمن و بر اساس توافق باشد . در این رابطه باید صبر کرد و دید بعد از آتش بس موقت 60 روزه، آتش بس دائمی که دو طرف باید به آن رضایت داشته باشند چگونه ترسیم میشود.
نکته قابل توجه این است که پایان آتش بس 60 روزه زمانی اتفاق میافتد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب کاخ سفید را تسخیر کرده و باید دید امریکا که ناظر بر اجرای مفاد توافق آتش بس در لبنان است چه مقدار بر نتانیاهو فشار میاورد که اسراییل را به نقطه صفر مرزی بازگرداند.
در مجموع می توان گفت که سفر میقاتی به دمشق میتواند نقطه عطفی در روابط سوریه جدید و لبنان جدید باشد. سوریه ای که کاملا تغییر سیستم داده و لبنانی که در آن قدرتی متمرکز در حال شکل گیری است .
نخست وزیر لبنان تلاش میکند که به رهبری جدید در دمشق اطمینان دهد که از سوی لبنان خطری متوجه آنها نخواهد بود و طبیعتا انتظار میرود که حاکمان جدید در سوریه با توجه به سوابق گذشته از ایجاد تنش در لبنان نیز خودداری کنند.
هر چند که مسائل مهم دیگری از جمله مسئله یک و نیم میلیون آواره سوری در لبنان که البته بخش کوچکتری از آنها به کشورشان برگشته اند و نیز آوارگان جدید که بخاطر ترس از انتقام گیری عازم لبنان هستند از جمله مسائل مهم برای گفتگو هستند.
ضمن اینکه همکاری های اقتصادی بین دو کشور میتواند گسترش یابد. البته تلاشهای مقامات دو کشور وقتی میتواند به نتیجه برسد که کینه های گذشته به کناری گذاشته شود و دولتمردان سوری به لبنان همانند گذشته از بالا نگاه نکنند. همین چند روز پیش بود که یکی از فرماندهان تحت کنترل تحریرالشام اعلام کرد لبنان باید بخشی از خاک سوریه و یا تحت کنترل دمشق باشد.
لبنان با توجه به جذابیتی که برای دنیای عرب و دیگر کشورها و از جمله اروپایی ها دارد و نیز جغرافیای کوچکتر، بهتر از سوریه میتواند سرمایه های خارج از مرزهای خود را جذب کند. ضمن اینکه لبنانی های پخش شده در سرتاسر جهان از آفریقا تا امریکای لاتین در صورت ایجاد آرامش در کشور میتوانند بخشی از سرمایه خود را به این کشور سرازیر کنند.
خوب است حزب الله و امل نیز از فرصت هایی که در حال پدیداری است استفاده کرده، ضمن تقویت بنیه مالی جامعه شیعه با جمعیت 40 الی 50 درصدی لبنان، دولت را تحت فشار بگذارند که با توجه به اسیب دیدگیهای جدی زیرساختها و منازل و روستاها در جنوب بیروت و جنوب کشور بخش عمده ای از سرمایه های جذب شده را به این مناطق روانه کند، اشتغالزایی صورت پذیرد و به دنبال کمکهای بین المللی و منطقه ای برای ترمیم خسارتها باشد.
به طور کلی وضعیت در منطق شام در حال تغییر است و دولتهای عرب و نیز تا حدودی کشورهای غربی در تلاشند که با ارتباطات نزدیک تر و ارائه کمک، ثبات نسبی در این منطقه را در درازمدت تأمین کنند؛ هر چند که کار آسانی نیست. البته حوادث و درگیری ها در مناطق کردی سوریه با ترکیه را باید از مناطق عربی شام جدا کرد و این حوادث راه حل آسانی ندارد و احتمالا درگیری ها حتی شدت هم بگیرد.