چاپ

ایرانیان جهان - وطن امروز / «ورود بدون چراغ به تاریکخانه FATF ممنوع» عنوان یادداشت روز در روزنامه وطن امروز به قلم مصطفی نصری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
پیوستن یا عدم پیوستن ایران به لوایح گروه ویژه اقدام مالی (FATF) از جمله لوایح پالرمو و CFT، همواره یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در میان سیاست‌گذاران و کارشناسان اقتصادی کشور بوده است. مجمع تشخیص مصلحت نظام اخیراً تصمیم گرفته این لوایح را بار دیگر بررسی کند؛ امری که بحث‌های تازه‌ای درباره تأثیرات مثبت و منفی آن بر وضعیت اقتصادی و تعاملات بانکی ایران ایجاد کرده است. این تصمیم در حالی گرفته شده که ایران همچنان تحت فشار تحریم‌های آمریکا قرار دارد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه در سخنانی به نکته مهمی اشاره کرد که می‌تواند به عنوان راهنمایی در بررسی این موضوع مورد توجه قرار گیرد. وی تصریح کرد: «با وجود تحریم‌ها نمی‌شود تضمین داد خروج از فهرست سیاه FATF تأثیر فوق‌العاده‌ای روی روابط اقتصادی ما خواهد داشت. حلال همه مشکلات ما FATF نیست».
این اظهار نظر واجد نکته مهمی درباره پیوستن به لوایح FATF است که می‌توان آن را اینگونه تشریح کرد: «بدون تضمین اقتصادی و رفع تحریم‌های یکجانبه، تصویب لوایح FATF همچون قدم گذاشتن به دخمه‌ای تاریک بدون چراغ است که چه بسا خطرات سهمگینی را در پی داشته باشد».
* خروج از فهرست سیاه FATF حلال مشکلات نیست

موافقان تصویب لوایح FATF معتقدند پیوستن ایران به این لوایح می‌تواند گامی مؤثر در راستای کاهش فشارهای اقتصادی باشد. آنها مدعی‌اند خروج ایران از این فهرست می‌تواند ریسک همکاری با ایران را برای بانک‌ها و مؤسسات مالی کاهش دهد و زمینه‌ساز بازگشت ایران به نظام مالی بین‌المللی شود اما آنچه نمی‌شود نادیده گرفت این است که حتی در صورت خروج ایران از فهرست سیاه FATF، تحریم‌های آمریکا همچنان مانع اصلی تعاملات اقتصادی و بانکی ایران با جهان خواهد ماند. بانک‌ها به دلیل ترس از تحریم‌های ثانویه آمریکا، حاضر به همکاری با ایران نخواهند شد. خروج از فهرست سیاه FATF بدون رفع تحریم‌های آمریکا تأثیر معناداری بر روابط اقتصادی ایران نخواهد داشت و چه بسا مشکلات بیشتری را پیش روی ایران قرار دهد. تا زمانی که تحریم‌ها برقرار است، پیوستن به این لوایح ممکن است بدون تأثیر مثبت بر اقتصاد، تنها فشارهای داخلی و نظارت‌های بین‌المللی را افزایش دهد. تجربه نیز نشان داده حتی کشورهایی که تمام استانداردهای FATF را رعایت کرده‌اند، در صورت اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی، همچنان با موانع جدی روبه‌رو هستند.
* مسیرهای جایگزین مطمئن‌تر است
پیوستن به لوایح FATF بدون رفع تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای بر روابط اقتصادی ایران داشته باشد. بانک‌های بین‌المللی برای همکاری با ایران نه تنها نیازمند خروج این کشور از فهرست سیاه FATF هستند، بلکه باید از عواقب تحریم‌های ثانویه آمریکا نیز در امان باشند. در نتیجه، حتی در صورت خروج ایران از فهرست سیاه، تا زمانی که تحریم‌های آمریکا لغو نشود، مشکلات اساسی تعاملات بانکی و اقتصادی ایران همچنان پابرجا خواهد بود. با توجه به شرایط کنونی، ایران باید ضمن بررسی دقیق این موضوع و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و منطقه‌ای، استراتژی جامعی برای کاهش فشارهای اقتصادی و تقویت روابط مالی بین‌المللی تدوین کند. ایران می‌تواند از طریق تقویت روابط اقتصادی با کشورهایی نظیر چین، روسیه و هند، فشارهای اقتصادی ناشی از FATF و تحریم‌ها را کاهش دهد.
* دست تیم دیپلماسی را قبل از مذاکرات خالی نکنید
با توجه به شرایط فعلی، یکی از راهکارهای پیشنهادی در برخورد با مساله پیوستن به لوایحی مانند پالرمو و CFT، به تعویق انداختن بررسی این موضوع تا زمان دستیابی به انتفاع اقتصادی معنادار برای ایران است. این رویکرد نه‌تنها می‌تواند به عنوان ابزاری در تقویت موضع تیم دیپلماسی ایران در مذاکرات آتی عمل کند، بلکه مانع از ارائه امتیازات یک‌جانبه بدون دریافت تضمین‌های اقتصادی مشخص می‌شود. در شرایطی که تحریم‌های یکجانبه آمریکا همچنان پابرجاست و نظام بانکی بین‌المللی از تعامل با ایران خودداری می‌کند، هرگونه اقدام برای حرکت در مسیر استانداردهای FATF ممکن است صرفاً دست ایران را در میز مذاکرات خالی کند. بدون تضمین‌های روشن اقتصادی از سوی طرف‌های مقابل، پیوستن به این لوایح می‌تواند به معنای از دست دادن یکی از اهرم‌های مهم مذاکره باشد.
ایران می‌تواند از مساله پیوستن به FATF به عنوان برگ برنده‌ای در مذاکرات استفاده کند و آن را مشروط به دریافت امتیازات اقتصادی معنادار کند. با تغییر شرایط سیاسی یا کاهش تحریم‌ها، ایران می‌تواند در شرایط بهتری درباره این موضوع تصمیم‌گیری کند. تصمیم‌گیری درباره پیوستن به لوایح پالرمو و CFT باید با در نظر گرفتن منافع استراتژیک ایران و در زمان مناسب انجام شود. هرگونه اقدام شتاب‌زده در این زمینه می‌تواند بدون دستیابی به منافع ملموس، فرصت‌های دیپلماتیک ایران را محدود کند.