چاپ

ایرانیان جهان - برنا - گروه سیاسی: عربستان سعودی در دوره ترامپ همچون دور اول ریاست‌جمهوری زیر فشار قرار خواهد گرفت تا در زمین آمریکا برای عادی‌سازی روابط بازی کند. تلاش نزدیکان رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای پیشبرد سیاست‌های ناتمام خود سعودی‌ها را در چرخه‌ای از تقابل و تعامل توام با ایالات متحده قرار خواهد داد که سرپیچی از آن، حمایت‌های دوران بایدن از عربستان را کاهش خواهد داد.
به گزارش خبرگزاری برنا، «ادغام طبیعی اسرائیل در منطقه مستلزم پایان جنگ در منطقه است.» این موضع، بخشی از سخنان پنجشنبه شب بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، در آستانه نهایی شدن آتش‌بس غزه است که اشاره ظریفی به عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل و به جریان انداختن دنباله پیمان ابراهیم دارد، صلحی که «جرد کوشنر» داماد ترامپ از طراحان آن بود و بعد از رفتن جمهوری‌خواهان از قدرت نیز از سوی بایدن پیگیری شد.
جنگ هفتم اکتبر مشخصا زمانی آغاز شد که چند ماه قبل از آن در مردادماه سال 1402 بایدن در جمع هوادارانش در فری پورت ایالت مین مدعی شده بود در سفری که جک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و برت مک گورک نماینده آمریکا در امور خاورمیانه و آموس هوخشتاین مشاور ارشد بایدن در امور انرژی و زیرساخت ایالات متحده به عربستان داشتند نهایی شدن عادی‌سازی روابط در دسترس قرار گرفته است. اما حمله حماس به اسرائیل نه تنها عادی‌سازی روابط را به وقفه طولانی برد، بلکه دستیابی به آن را بعد از زخم‌های عمیقی که در غزه به جای مانده تقریبا دورتر از دسترس نشان می‌دهد. با این وجود این موضوع در دو زاویه مهم در عرصه بین‌الملل به بحث گذاشته شده است.
برخی مقام‌های غربی بر این عقیده‌اند که برای کاهش تنش‌های آینده، عادی‌سازی روابط در شرایطی که گروه‌های مقاومت به ظاهر تضعیف شده‌اند ضروری است و هم در فرصت مناسبی برای انعقاد ضمنی صلح میان عربستان و اسرائیل قرار دارد. طرف دیگر، وضعیت شکننده‌ای است که برخی از تحلیل‌ها را به این سو برده که بعد از یکسال و نیم حملات بی‌وقفه، کودک‌کشی و جنایات نتانیاهو به واسطه حمایت‌های آمریکا فرصت عربستان برای تضمین حداقل بی‌طرفی در این میدان از دست رفته است و چنین دستاوردی برای دولت ترامپ به رغم تمایل او به تشکیل یک هژمونی آرام در خاورمیانه و اطراف اسرائیل ممکن به نظر نمی‌رسد.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا در دولت آینده ایالات متحده در گفت‌وگویی با پادکست آمریکایی تنها چند روز مانده به تصدی ترامپ و در آستانه توافق میان اسرائیل و حماس یکبار دیگر بر اهمیت عادی‌سازی روابط میان سعودی‌ها و اسرائیل تاکید کرده و گفته است: «عادی‌سازی روابط یک توافق تاریخی عظیم است که منطقه را تغییر خواهد داد. بیایید این را آن‌گونه که هست نام‌گذاری کنیم: مرحله بعدی پیمان ابراهیم.»
سرنوشت بازیگران عادی‌سازی بعد از هفتم اکتبر
اما آنچه که مشاور امنیت ملی دولت ترامپ درباره توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط در میان گذاشته است تا چه اندازه با شرایط فعلی منطقه و مشکلاتی که در جریان است، همخوانی دارد، سوالی است که بیش از وضعیتی که عربستان و اسرائیل پیش از هفتم اکتبردر آن قرار داشتند حائز اهمیت است.
عربستان در مسیر لغزنده‌ای قرار گرفته است. از یکسو وضعیتی که افکارعمومی جهان، منطقه و در داخل عربستان نسبت به اتفاقات بعد از هفتم اکتبر در آن قرار گرفته است مسیر هرگونه توافق را برای ریاض سخت و دشوار می‌کند، از سویی حضور نتانیاهو به عنوان جنایتکار جنگی در راس تصمیم‌های غربی برای ادامه پیمان ابراهیم. گرچه سفیرعربستان در بریتانیا سال گذشته در بحبوحه حملات بی‌وقفه نتانیاهو به غزه از ابراز تمایل کشورش برای عادی‌سازی در صورت روشن شدن مسئله فلسطین و آتش‌بس سخن گفت، اما به نظر می‌رسد این گفته‌ها بیشتر جنبه دیپلماتیک و تشویقی داشت تا بازیگران بین‌المللی را در جهت پایان جنگ هدایت کند. شهریور ماه امسال شبکه کان رژیم صهیونیستی گزارش داد که محمد بن سلمان در دیداری که با محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین داشت، تاکیدکرده عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی بدون حل کامل مسئله فلسطین در کار نخواهد بود.
پیش از او فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی در اظهاراتی گفته بود: «به دولت آمریکا ابلاغ کرده‌ایم مادامی که کشور مستقل فلسطین در چارچوب قلمرو مرزهای 1967 به پایتختی قدس شرقی به رسمیت شناخته نشود و تهاجم (رژیم) اسرائیل به نوار غزه متوقف نشود و همه نیروهای اشغالگر اسرائیلی از نوار غزه خارج نشوند، هیچگونه روابط دیپلماتیکی با (رژیم) اسرائیل برقرار نخواهیم کرد.»
حاشیه امن بعد از میانجیگری چین
در همین حال روابط ایران و عربستان بعد از میانجیگری چین رو به گرمی گذاشته و ریاض به این مفاهمه بعد از برقراری روابط نسبی خود با تهران رسیده است که بعد از هفتم اکتبر به رغم مواضع خنثی و کناره‌گیری‌اش از تنش‌ها مقابل تلنگرهای احتمالی این جنگ قرار نمی‌گیرد و توقف حملات یمنی‌ها به تاسیسات نفتی خود را حاصل توافقی می‌داند که با تهران و پکن داشته است.
از این رو جانب احتیاط را برای کاهش زاویه سیاسی با ایران و گروه‌های مقاومت حفظ خواهد کرد، به رغم اینکه در توافق‌های ضمنی اخیر خود با ایالات متحده نیز بر برقراری موازنه محافظه‌کارنه‌اش در مرز یمن و استقرار سامانه‌های دفاعی مستحکم نشان داد حفظ آرامش فعلی را بیش از تنش‌های گذشته خود زیر سایه عادی‌سازی روابط می‌پسندد.
آینده غزه و فرصت تصمیم
با این وجود بن‌ سلمان و سیاستمداران عربستانی توجیهات دیگری هم برای به تعویق انداختن عادی سازی روابط خود با اسرائیل دارند. در آنچه که از مفاد توافقنامه اخیر آتش بس غزه منتشر شده به صراحت سخنی از آینده غزه و نحوه اداره آن نشده و این موضوع آینده فلسطین و غزه همچنان در صدر مباجث مهم میان عربستان و بازیگران بین‌المللی خواهد بود.
در بیانیه وزارت خارجه عربستان پس از اعلام عمومی مراحل آتش‌بس از سوی قطر نگرانی‌ها و مطالبات طرح شده سعودی‌ها دیده می‌شود. وزارت خارجه عربستان، ضمن استقبال از آتش‌بس، این توافق را با شادمانی ارزیابی نکرده و نگرانی خود را از ادامه تجاوز اسرادیل به غزه همچنان مورد تاکید قرار داده است، موضوعی که شکننده بودن این آتش‌بس را گوشزد می‌کند. عکاظ به نقل از وزارت خارجه عربستان نوشت، ریاض بر لزوم پایبندی به توافق و توقف تجاوزات اسرائیل به غزه، عقب نشینی نیروهای اشغالگر اسرائیلی به صورت کامل از نوار غزه و سایر اراضی فلسطین و اراضی عربی و بازگشت آوارگان به مناطقشان تاکید دارد.
وزارت خارجه عربستان بر اهمیت مبنا قرار دادن این توافق برای رسیدگی به پایه و اساس درگیری از طریق اعطای حقوق مردم فلسطین و در رأس آن تشکیل کشور مستقل فلسطین در مرزهای 1967 با پایتختی قدس شرقی اصرار کرد و خواستار شد توافق مورد نظر به صورت دائم به جنگ وحشیانه اسرائیل که بیش از 45 هزار قربانی و بیش از 100 هزار زخمی داشته، پایان دهد.
این شرایط گواه این ادعاست که عربستان سعودی در دوره ترامپ همچون دور اول ریاست‌جمهوری زیر فشار قرار خواهد گرفت تا در زمین آمریکا برای عادی‌سازی روابط بازی کند. تلاش نزدیکان رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای پیشبرد سیاست‌های ناتمام خود سعودی‌ها را در چرخه‌ای از تقابل و تعامل توام با ایالات متحده قرار خواهد داد که سرپیچی از آن، حمایت‌های دوران بایدن از عربستان را کاهش خواهد داد و پذیرش توافق با اسرائیل با توجه به شرایط منطقه بعد از هفتم اکتبر این کشور را در نظاره افکارعمومی دنیا و کشورهای منطقه به چالش خواهد کشید. عربستان در مواجهه با دولت معامله‌گر ترامپ گزینه‌های جدیدی دارد یا به مواضع یک سال و نیم گذشته خود ادامه خواهد داد؟
انتهای پیام