چاپ

ایرانیان جهان - ترامپ با پرهیز از جنگ نظامی، می‌تواند پایگاه حمایتی خود در میان رأی‌دهندگانی که مخالف جنگ‌های خارجی هستند را حفظ کند.
سید پویان حسین پور کارشناس مسائل امنیت رسانه در یادداشتی درباره روی سیاست‌گذاری‌های ترامپ و ارتباط با ایران نوشت:
در آستانه حضور مجدد دونالد ترامپ در کاخ سفید، گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره رویکردهای او نسبت به پرونده ایران، مطرح شده است که از اقدام نظامی تا تشدید فشارهای اقتصادی و تا اقدامات امنیتی و اطلاعاتی را شامل می‌شود.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
با این حال، تحلیل رویکردهای ترامپ به سیاست خارجی در دوران ریاست جمهوری او و در دوره رقابت‌های انتخاباتی اخیر برای برای بازگشت به کاخ سفید و همچنین اظهارات او تا زمان حاضر، نشان‌دهنده اولویت‌های خاصی است که بیشتر بر اعمال فشارهای غیرمستقیم تمرکز دارند.
برهمین اساس، تحلیل رویکردهای احتمالی ترامپ نشان می‌دهد که برخلاف تبلیغات این ایام، جنگ نظامی در اولویت وی نیست و او به‌جای آن از ابزارهای امنیتی و روانی بهره خواهد برد تا ایران را به تغییر رفتار وادار کند. این یادداشت به بررسی دلایل این استراتژی و ابزارهایی که ترامپ ممکن است برای دستیابی به اهداف خود استفاده کند، می‌پردازد.
هزینه‌های بالای جنگ نظامی
ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود نشان داد که به شدت مخالف مداخله‌های پرهزینه نظامی است. او بارها از جنگ‌های ایالات متحده در عراق و افغانستان به عنوان «اشتباهات استراتژیک» یاد کرده و تاکید داشته که این درگیری‌ها میلیاردها دلار هزینه به اقتصاد آمریکا تحمیل کرده‌اند.
علاوه بر این، جنگ نظامی با ایران به دلیل موقعیت استراتژیک ایران در خاورمیانه، پیچیدگی‌های جغرافیایی و قدرت نظامی قابل توجه ایران (از جمله توان موشکی و نیروهای هم‌پیمان منطقه‌ای)، می‌تواند برای آمریکا هزینه‌های اقتصادی، انسانی و سیاسی سنگینی داشته باشد.
علاوه بر این، چنین جنگی ممکن است به آشفتگی در بازارهای نفت و افزایش قیمت جهانی انرژی منجر شود که پیامدهای اقتصادی آن برای آمریکا و متحدانش غیرقابل چشم‌پوشی است.
رویکرد جایگزین: استفاده از ابزارهای امنیتی و غیرنظامی
ترامپ به‌جای ورود به جنگ مستقیم، رویکرد اعمال فشارهای چندجانبه امنیتی و روانی را ترجیح می‌دهد. این رویکرد شامل حمایت از گروه‌های مخالف و تجزیه‌طلب، تحریک ناآرامی‌های اجتماعی و حملات سایبری است. جزئیات این ابزارها به شرح زیر است:
الف) حمایت از گروه‌های مخالف و تجزیه‌طلب
ترامپ به خوبی می‌داند که یکی از نقاط آسیب‌پذیر ایران، تنوع قومی و مذهبی در این کشور است. او از طریق ابزارهای زیر به تضعیف انسجام ملی ایران می‌پردازد:
تامین مالی و لجستیکی: ارائه منابع مالی به گروه‌های تجزیه‌طلب مانند پژاک، جیش‌العدل یا کومله برای اجرای عملیات محدود در مناطق مرزی.
تقویت رسانه‌ای: حمایت از رسانه‌ها و کانال‌های ارتباطی گروه‌های اپوزیسیون برای تقویت پیام‌های آن‌ها و افزایش شکاف میان دولت و مردم.
نفوذ اطلاعاتی: جمع‌آوری و ارائه اطلاعات حساس به گروه‌های مخالف برای اجرای بهتر عملیات تخریبی یا تبلیغاتی.
اهداف این اقدامات شامل موارد زیر خواهد بود:
1. ایجاد تنش‌های داخلی: تشدید اختلافات قومی و مذهبی در مناطقی مانند کردستان، خوزستان و سیستان‌وبلوچستان.
2. تضعیف مشروعیت حکومت: ارائه گروه‌های مخالف به عنوان "مدافعان حقوق اقوام تحت ستم" در رسانه‌های بین‌المللی.
3. فرسایش توان امنیتی ایران: وادار کردن ایران به صرف منابع قابل توجه برای مقابله با این تهدیدات داخلی.
ب) تحریک ناآرامی‌های اجتماعی
ترامپ و تیم امنیتی او به خوبی درک کرده‌اند که نارضایتی‌های داخلی ایران به ویژه در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی می‌تواند زمینه‌ساز اعتراضات گسترده باشد. ابزارهای تحریک ناآرامی شامل:
پروپاگاندا: انتشار پیام‌های تحریک‌آمیز در شبکه‌های اجتماعی برای برجسته‌سازی فساد، بیکاری و ناکارآمدی دولت.
حمایت از اعتصابات: تقویت اعتصابات صنفی و کارگری در بخش‌های حیاتی مانند نفت و گاز.
ایجاد بحران‌های مصنوعی: حملات سایبری به زیرساخت‌های اساسی یا اختلال در زنجیره تامین کالاهای ضروری.
به نظر می‌رسد اهداف این رویکرد عبارت‌اند از:
1. تضعیف اعتماد عمومی: ایجاد حس نارضایتی گسترده در مردم نسبت به توانایی‌های دولت.
2. ایجاد بی‌ثباتی: وادار کردن دولت به استفاده از نیروی سرکوب برای کنترل اعتراضات، که می‌تواند به تضعیف مشروعیت داخلی و بین‌المللی حکومت منجر شود.
3. افزایش فشار بین‌المللی: بهره‌برداری از اعتراضات برای جلب حمایت جهانی علیه ایران.
فشار حداکثری اقتصادی؛ مکملی بر اقدامات امنیتی
رویکرد ترامپ به ایران همواره بر پایه سیاست فشار حداکثری اقتصادی بنا شده است. تحریم‌های گسترده در حوزه‌های نفتی، بانکی و صنعتی به عنوان ابزار کلیدی در این استراتژی عمل می‌کنند. این تحریم‌ها به‌طور مستقیم به مشکلات اقتصادی در ایران دامن زده و نارضایتی‌های اجتماعی را تشدید می‌کنند. در تحلیل ترامپ و تیم او، ترکیب این فشارها با اقدامات امنیتی و تحریک ناآرامی‌ها می‌تواند ایران را وادار به اتخاذ تصمیمات جدید کند.
مزایای رویکرد غیرنظامی برای ترامپ
حفظ حمایت داخلی: ترامپ با پرهیز از جنگ نظامی، می‌تواند پایگاه حمایتی خود در میان رأی‌دهندگانی که مخالف جنگ‌های خارجی هستند را حفظ کند.
افزایش فشار بین‌المللی: بدون نیاز به مداخله نظامی مستقیم، او می‌تواند ایران را به عنوان یک تهدید بین‌المللی معرفی کند و کشورهای دیگر را به مشارکت در اعمال فشار ترغیب کند.
انعطاف‌پذیری بیشتر: اقدامات غیرنظامی و امنیتی به ترامپ این امکان را می‌دهد که بدون مواجهه با پیامدهای سنگین یک جنگ، فشار مداوم بر ایران وارد کند.
چه باید کرد؟
به نظر می‌رسد برای مقابله با این رویکردها، باید از مجموعه‌ای از اقدامات جامع و چندبعدی بهره گرفت که شامل تدابیر امنیتی، رسانه‌ای، و اجتماعی می‌شود.
باید با ایجاد سیستم‌های نظارتی پیشرفته و تقویت شبکه‌های اطلاعاتی داخلی، از نفوذ و فعالیت گروه‌های مخالف جلوگیری کرد. همچنین استفاده از دیپلماسی عمومی برای تغییر روایت‌های بین‌المللی و ارائه تصویری مثبت از ایران در عرصه جهانی اهمیت بالایی دارد.
در حوزه رسانه‌ای نیز، تولید محتوای جذاب و مؤثر با هدف روشنگری و مقابله با پروپاگانداهای مخرب ضروری است. همچنین، باید بر تقویت ارتباطات میان مردم و حکومت تأکید کرد تا اعتماد عمومی افزایش یابد و فضا برای تحریکات اجتماعی کاهش پیدا کند.
در این میان، مدیریت هوشمند بحران‌ها و کاهش فشارهای اقتصادی نیز از دیگر گام‌های اساسی برای کنترل نارضایتی‌ها و جلوگیری از بهره‌برداری دشمنان از شرایط داخلی است. این اقدامات می‌توانند به عنوان سدی مؤثر در برابر تلاش‌های تخریبی عمل کنند و ثبات و امنیت کشور را تقویت نمایند.