چاپ

ایرانیان جهان - جمهوری اسلامی / «منافع ملی و سیاست خارجی متوازن» عنوان یادداشت روز در روزنامه جمهوری اسلامی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
به امضاء توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه که جمعه گذشته در مسکو صورت گرفت می‌توان از دو زاویه نگاه کرد. یکی محاسن و معایب آن و دیگری از دریچه سیاست متوازن.
پیداست که امضاء چنین توافق‌نامه‌هائی با قدرت‌های شرقی مثل روسیه و چین، نوعی تلاش برای ایجاد حس رقابت در غرب وجود دارد ولی بهتر اینست که به جای سیاست ایجاد حس رقابت به خود سیاست عملی ایجاد رقابت برسیم. بیش از دو دهه است که سیاست گرایش به شرق به صورت یکطرفه در حال اجراست و تجربه عملی اجرای این سیاست نشان داد که هیچیک از اهداف موردنظرمان تحقق نیافته و بخش مربوط به ایجاد حس رقابت در غرب بیش از سایر بخش‌ها ناکام مانده است.
نباید تردید کرد که برقراری روابط همه‌جانبه با دولت‌ها ازجمله قدرت‌های شرقی به نفع کشور و منافع ملی است. به همین دلیل نمی‌توان امضاء توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه را اقدامی نادرست دانست. هرچند تاکنون محتوای کامل این توافقنامه منتشر نشده ولی نگاهی به مواد محوری آن نشان می‌دهد امضاء چنین توافقنامه‌ای با روسیه که در عمل عدم پای‌بندی خود به توافقنامه‌ها، معاهده‌ها و قراردادهایش با کشورها را به اثبات رسانده، بیش از آنکه جنبه عملگرائی داشته باشد یک اقدام تزیینی و تبلیغاتی است که شاید در شرایط کنونی منطقه و جهان، هر دو کشور به آن نیاز دارند. «تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های امنیتی و دفاعی، هماهنگی نزدیک فعالیت‌ها در سطوح منطقه‌ای و جهانی که هم‌راستا با مشارکت جامع، بلندمدت و راهبردی باشد» عبارت زیبا و عامه‌پسندی است که اگر طرفین معاهده در سوابقشان نشان داده باشند که به تعهداتشان پای‌بند خواهند بود قابل قبول است والّا برای کلاس انشاء دبیرستان مناسب خواهد بود. روسیه‌ای که هنوز حاضر نشده همراهی خود را با شیوخ خلیج فارس در نفی مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه ایرانی، آنهم نه یکبار بلکه دو بار، تصحیح کند، چگونه می‌توان پذیرفت در همکاری‌های امنیتی و دفاعی با ما همراستا باشد؟ روسیه‌ای که در تجاوز به اوکراین ما را آلوده کرد و در سوریه همه چیز را به آمریکا و اسرائیل واگذاشت و ما را با عمل انجام شده و معامله شیرینش با واشنگتن و تل‌آویو و آنکارا مواجه ساخت، چگونه می‌تواند شریک راهبردی ایران در سطح منطقه و جهان باشد؟
در متن توافقنامه راهبردی اگر صدبار تاکید شود که «به منظور تقویت امنیت ملی و مقابله با تهدیدات مشترک، نهادهای اطلاعاتی و امنیتی طرف‌های متعاهد به تبادل اطلاعات و تجربیات و ارتقاء سطح همکاری‌های خود خواهند پرداخت» باز هم هیچ تضمینی نیست که آن مسئول امنیتی و اطلاعاتی ما زبان به گلایه نگشاید و شاکیانه نگوید روس‌ها ما را فریب دادند. این معایب را در کنار آن حُسن که حکم می‌کند با شرق هم رابطه داشته باشیم باید دید.

سیاست خارجی متوازن حکم می‌کند با غرب هم ‌چنین روابطی داشته باشیم در عین حال که می‌دانیم غرب هم مثل شرق غیرقابل اعتماد است. اگر معیار برقراری چنین روابطی، اعتماد است، نه شرق از این معیار برخوردار است و نه غرب و اگر معیار اینست که در سطح بین‌الملل با دست و پای گشاده عمل کنیم، باید بپذیریم که منافع ملی ما با برخورداری از سیاست خارجی متوازن تامین خواهد شد.