چاپ

ایرانیان جهان - به گزارش خبرنگار فناوری ایونا به نقل از بی بی سی ؛ دیپ‌سیک، مدل هوش مصنوعی چینی، با قرار گرفتن در صدر جدول دانلودهای اپ‌استور اپل، سرمایه‌گذاران را شگفت‌زده کرد و باعث افت ارزش سهام‌ شرکت‌های فناوری شد.
دیپ‌سیک روز 20 ژانویه منتشر شد و به‌ سرعت توجه طرفداران هوش مصنوعی و سپس کل صنعت فناوری - و جهان - را به خود جلب کرد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، آن را «زنگ خطری» برای شرکت‌های آمریکایی خواند و گفت که این شرکت‌ها باید تلاش خود را بر «رقابت برای پیروزی» متمرکز کنند. هوش مصنوعی گوگل whisk بخوانید
ویژگی متمایز دیپ‌سیک این است که شرکت سازنده آن ادعا می‌کند این مدل با کسری از هزینه مدل‌های پیشرفته‌ای مثل اوپن‌اِی‌آی تولید شده، به این دلیل که به تعداد کمتری تراشه پیشرفته نیاز دارد.
این ادعا موجب شد شرکت اِن‌ویدیا، غول تولید تراشه، نزدیک به 600 میلیارد دلار از ارزش بازار خود را در طی یک روز از دست بدهد که بزرگ‌ترین افت یک‌روزه در تاریخ آمریکا محسوب می‌شود. باره تلاش‌های واشنگتن برای مهار پیشرفت فناوری پکن مطرح می‌کند. ممنوعیت صادرات تراشه‌های پیشرفته به چین از جمله این محدودیت‌ها است.
اما پکن با جدیت بیشتری عمل کرده و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، هوش مصنوعی را به عنوان اولویتی اصلی اعلام کرده است. استارت‌آپ‌هایی مانند دیپ‌سیک نقشی کلیدی در گذار چین از تولیدات سنتی به فناوری‌های پیشرفته مانند تراشه‌ها، خودروهای الکتریکی و هوش مصنوعی دارند.
هوش مصنوعی چینی دیپ‌سیک چیست؟
دیپ‌سیک به زبان ساده، یک چت‌بات هوش مصنوعی است که عملکردی مشابه چت‌جی‌پی‌تی دارد. پیش بینی جنگ ایران و اسرائیل توسط هوش مصنوعی بخوانید
این اپلیکیشن به صورت رایگان در اپ‌استور اپل قابل دسترسی است و دیپ‌سیک می‌گوید هدف آن «پاسخ‌گویی به سوالات شما و بهبود کارایی زندگی‌تان به‌ شیوه‌ای موثر» است.
اما به گفته آنیل آنانتاسوامی، نویسنده کتاب «چرا ماشین‌ها یاد می‌گیرند: ریاضیات ظریف پشت هوش مصنوعی مدرن»، مدل هوش مصنوعی این اپلیکیشن که آر-1 نام دارد، با 670 میلیارد پارامتر، بزرگ‌ترین مدل زبان متن‌باز موجود تا به امروز محسوب می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، توانایی این مدل در ریاضیات، برنامه‌نویسی و استدلال، با مدل O1 شرکت اوپن‌اِی‌آی که سازنده چت‌جی‌پی‌تی است، برابری می‌کند.
مثل بسیاری از دیگر مدل‌های هوش مصنوعی چینی - مانند اِرنی از شرکت بایدو یا دوبائو از شرکت بایت‌دَنس - دیپ‌سیک طوری آموزش دیده است که از پاسخ دادن به سوالات حساس سیاسی اجتناب می‌کند. آیا هوش مصنوعی، آلودگی هوا را تشدید می‌کند؟ بخوانید
در پاسخ به پرسش بی‌بی‌سی درباره اتفاقات میدان تیان‌آن‌من در تاریخ 4 ژوئن 1989، دیپ‌سیک از ارائه جزئیات درباره آن کشتار، که در چین موضوعی ممنوعه است، خودداری کرد.
پاسخ دیپ‌سیک این بود: «متاسفم، نمی‌توانم به این پرسش پاسخ دهم. من دستیار هوش مصنوعی هستم که برای ارائه پاسخ‌های بی‌ضرر و مفید طراحی شده‌ام.»
در حالی که سانسور دولتی در چین چالشی جدی برای پیشرفت هوش مصنوعی به شمار می‌رود، به نظر می‌رسد دیپ‌سیک با استفاده از یک مدل متن‌باز آموزش دیده که هم وظایف پیچیده را انجام می‌دهد و هم برخی اطلاعات را مخفی نگه می‌دارد.
چین می‌گوید که این پروژه با هزینه‌ای کم تولید شده است. پژوهشگران این اپلیکیشن می‌گویند ساخت آن تنها 6 میلیون دلار هزینه داشته، که در برابر میلیاردها دلاری که شرکت‌های آمریکایی برای هوش مصنوعی خرج می‌کنند، بسیار ناچیز است. ساخت تصویر با هوش مصنوعی وبه زبان فارسی+ عکس بخوانید
چگونگی انجام این کار هنوز روشن نیست. اما گزارش‌ها حاکی از آن است که بنیان‌گذار دیپ‌سیک انباری از تراشه‌های اِن‌ویدیا‌-اِی‌100 جمع‌آوری کرده که از سپتامبر 2022 صادرات آنها به چین ممنوع بوده است.
کارشناسان بر این باورند که این مجموعه، که تعداد آن به گفته برخی منابع به 50 هزار تراشه می‌رسد، امکان ساخت این مدل قدرتمند هوش مصنوعی را با ترکیب این تراشه‌ها با نمونه‌های ارزان‌تر و ساده‌تر فراهم کرده است. چه کسی پشت هوش مصنوعی چینی دیپ‌سیک است؟
دیپ‌سیک را لیانگ وِنفِنگ در دسامبر 2023 بنیان‌گذاری کرد و یک سال بعد مدل زبان بزرگ هوش مصنوعی خود را ارائه داد.
اطلاعات زیادی درباره لیانگ موجود نیست. او از دانشگاه ژجیانگ با مدرک‌های مهندسی الکترونیکی و علوم کامپیوتر فارغ‌التحصیل شده است. اما اکنون او در کانون توجه جهانی قرار گرفته است.
لیانگ اخیرا در جلسه‌ای به میزبانی لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، حضور یافت که بیانگر رشد چشمگیر جایگاه دیپ‌سیک در صنعت هوش مصنوعی است.
برخلاف بسیاری از کارآفرینان آمریکایی در حوزه هوش مصنوعی که از سیلیکون ولی می‌آیند، آقای لیانگ پیشینه‌ای در بازارهای مالی نیز دارد.
لیانگ مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری «های‌فلایر» است که از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های مالی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند، روشی که به آن «معاملات کَمّی» گفته می‌شود. در سال 2019، «های‌فلایر» اولین صندوق معاملات کمی در چین بود که توانست بیش از 100 میلیارد یوان (13 میلیون دلار) سرمایه جذب کند.
در همان سال لیانگ در یک سخنرانی گفت: «اگر آمریکا می‌تواند در معاملات کمی پیشرفت کند، چرا چین نتواند؟»
او سال گذشته در مصاحبه‌ای کم‌سابقه گفت: «صنعت هوش مصنوعی چین نمی‌تواند همیشه در نقش یک دنباله‌رو باقی بماند.»
او ادامه داد: «معمولا می‌گوییم که فاصله‌ای یک یا دو ساله بین هوش مصنوعی چین و آمریکا وجود دارد، اما فاصله واقعی بین خلاقیت و تقلید است. اگر این وضعیت تغییر نکند، چین همیشه دنباله‌رو خواهد بود.»
در پاسخ به اینکه چرا دیپ‌سیک باعث شگفتی سیلیکون ولی شد، لیانگ گفت: «آن‌ها از دیدن یک شرکت چینی که به‌عنوان یک نوآور، و نه صرفا یک دنباله‌رو، وارد عرصه بازی آن‌ها شده شگفت‌زده شدند ولی این موضوع برای اکثر شرکت‌های چینی عادی است.» تاثیر هوش مصنوعی چینی دیپ‌سیک بر شرکت‌های آمریکایی چیست؟
دستاوردهای دیپ‌سیک این دیدگاه را که تنها بودجه‌های کلان و تراشه‌های پیشرفته می‌تواند هوش مصنوعی را پیش ببرد، زیر سوال برده و آینده تراشه‌های پیشرفته را با ابهام روبه‌رو کرده است.
وی سان، تحلیل‌گر ارشد مرکز تحقیقات کانترپوینت می‌گوید: «دیپ‌سیک نشان داده است که حتی با منابع محاسباتی محدود نیز می‌توان مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی ایجاد کرد.»
«در مقابل، اوپن‌اِی‌آی با ارزش 157 میلیارد دلار اکنون زیر ذره‌بین قرار دارد تا مشخص شود آیا می‌تواند برتری نوآورانه خود را حفظ و ارزش‌گذاری کلان و هزینه‌های سنگینش را بدون ارائه بازدهی چشمگیر، توجیه کند.»
کم بودن احتمالی هزینه‌های ساخت دیپ‌سیک، باعث آشفتگی بازارهای مالی در روز 27 ژانویه شد و افت بیش از 3 درصدی شاخص فناوری‌محور نَزدَک را به همراه داشت. در این میان ارزش سهام سازندگان تراشه و مراکز داده در سراسر جهان افت کرد.
به نظر می‌رسد بزرگ‌‌ترین ضربه به ان‌ویدیا وارد شده است، چرا که ارزش سهام آن در همان روز 17 درصد سقوط کرد.
این سازنده تراشه که پیش‌تر باارزش‌ترین شرکت جهان از نظر سرمایه بازار شناخته می‌شد، روز دوشنبه پس از اپل و مایکروسافت به رتبه سوم سقوط کرد. به گزارش فوربس، ارزش بازار این شرکت از 3 و نیم تریلیون دلار به 2/9 تریلیون دلار کاهش یافت. واکنش چین به هوش مصنوعی چینی دیپ‌سیک چیست؟
موفقیت DeepSeek برای دولت چین که به دنبال ایجاد فناوری مستقل از غرب است، دستاوردی بزرگ محسوب می‌شود.
هرچند حزب کمونیست چین تاکنون واکنشی نشان نداده، اما رسانه‌های دولتی این کشور مشتاقانه گزارش داده‌اند که دیپ‌سیک «خواب را از چشمان غول‌های سیلیکون ولی و وال استریت ربوده» و در حال «متزلزل کردن» بازار سهام آمریکا است.
مارینا ژانگ، استادیار دانشگاه فناوری سیدنی می‌گوید: «در چین، دستاوردهای دیپ‌سیک نشانه‌ای از رشد توانمندی‌های فناوری و خوداتکایی این کشور تلقی می‌شود.»
«موفقیت این شرکت به‌ عنوان تاییدی بر پیشرفت برنامه‌های مربوط به نوآوری در چین در نظر گرفته می‌شود، دورانی نوین از رهبری فناوری داخلی که نسل جوان‌تری از کارآفرینان پرچمدار آن هستند.»
اما او هشدار می‌دهد که این نگاه می‌تواند به «انزواطلبی» در حوزه فناوری دامن بزند.