چاپ

ایرانیان جهان - به گزارش اقتصادنیوز، روزنامه فرهیختگان نوشت: با این حساب، عدد ارزش واقعی دستمزد کارگران در سال‌جاری، با کشوری مانند افغانستان قابل مقایسه است که 80 دلار در ماه به کارگران حقوق می‌دهد. اما کشورهایی چون عربستان با 1065 دلار و عمان با 844 دلار در بالای فهرست این رتبه‌بندی قرار دارند.
حداقل دستمزد در سال‌جاری روزانه حدود 240 هزار تومان است که رقم ماهانه آن را به حدود 7.
1 میلیون تومان می‌رساند. برخلاف سال‌های گذشته، حق مسکن نیز رشدی نداشت و در همان عدد 900 هزار تومان ماند. با این حساب، تقریباً دو میلیون تومان به ارزش «اسمی» دستمزد در سال‌جاری اضافه شده است.
اما به دلیل عقب‌ماندن دستمزد از میزان تورم موجود، ‌ارزش واقعی این رقم، پایین آمده است. حداقل دستمزد به عنوان یک گزاره مهم و اثرگذار برای کاهش فقر، نابرابری‌های درآمدی و افزایش قدرت خرید کارگران اعمال می‌شود. یکی دیگر از اهداف مهم در تعیین کف دستمزد افزایش بهره‌وری است. زیرا این موضوع انگیزه برای کار و تلاش را بیشتر می‌کند. با کاهش ارزش واقعی دستمزد، پدیده «شاغلان فقیر» در کشور اوج می‌گیرد و نیروی انسانی ترجیح می‌دهد درآمد خود را در جای دیگری با شرایط بهتر جست و‌جو کند. کما اینکه در چند ماه گذشته، صاحبان کسب و کارها و بنگاه‌های تولیدی نسبت به کاهش تمایل نیروی انسانی برای حضور در بازار کار ابراز نگرانی کرده‌اند.
برپایه ماده 41 قانون کار، حداقل دستمزد باید متناسب با میزان نرخ تورم و سبد معیشت سال قبل از اجرای آن برای کارگران تعیین شود. این ماده از ابتدای ابلاغ قانون کار در سال 1369 تاکنون همواره ناقص اجرا شده است؛ موضوعی که اعتراض جامعه کارگری را نیز برانگیخته است. در سال‌جاری نیز برای تعیین دستمزد کارگران در سال آینده دو جلسه کمیته دستمزد تشکیل شده که نتایج چندانی برای طرف کارگری نداشته است.
مسابقه تورم با دستمزد
در آخرین روز اسفند پارسال، دستمزد کارگران برای سال‌جاری 7 میلیون و 166 هزار تومان اعلام شد. این رقم نسبت به سال ماقبل با افزایش 35.3 درصد داشت، اما میزان رشد آن 18 درصد کمتر از نرخ تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی برای پارسال بود. بنا به گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم سال گذشته، 53.3 درصد بوده است. در مقطع انتهایی سال 1402 هر دلار بازار آزاد معادل 60 هزار و 295 تومان به فروش می‌رفت. به عبارتی دستمزد هرکارگر براساس نرخ دلار حدود 119 دلار تعیین شده بود. حالا که چند روزی از بهمن ماه امسال سپری شده، نرخ دلار به کانال 84هزار تومانی در بازار آزاد وارد شده. بنابراین ارزش واقعی دستمزد ماهانه کارگران به حدود 86 دلار کاهش پیدا کرده است.
به بیان دیگر ارزش دستمزد واقعی کارگران همزمان با رشد 39 درصدی نرخ دلار، 28 درصد با کاهش مواجه شده است. بر پایه دلار دستمزد ماهانه کارگران به 5 میلیون و 159 هزار تومان رسیده بود. یعنی خانوارهای کارگری در انتهای دی ماه سال‌جاری 28 درصد ارزش درآمدشان کاهش یافته است.
این روند در سال‌های گذشته نیز تکرار شده بود. وقتی دستمزد سال 1401 برای کارگران، 57 درصد افزایش یافت، ارزش هر دلار 25 هزار و 729 تومان بود. به‌طوری که ارزش دستمزد ماهانه هر کارگر به دلار، 163 دلار بود که با شوک تورمی ناشی از حذف ارز 4200 تومانی و دیگر اتفاقات نرخ ارز جهش‌های مداومی پیدا کرد و در انتهای این سال هر دلار 49 هزار تومان به فروش می‌رفت. یعنی در پایان آن سال، دستمزد واقعی ماهانه کارگران به 85 دلار رسیده بود، که حکایت ازکاهش حدود 48 درصدی دارد.این در حالی است که نرخ دلار در پایان این سال 90 درصد افزایش یافته بود. دستمزد ماهانه کارگران برای سال 1401، 4 میلیون و 179 هزار و 750 تومان به ازای هر ماه تعیین شده بود. در انتهای این سال براساس محاسبه مقایسه‌ای با دلار، ارزش واقعی دستمزد به دو میلیون و 173 هزار تومان رسیده بود.
در سال 1402 برخلاف سال 1401، مدیریت بانک مرکزی به دلیل آنچه «مدیریت انتظارات تورمی» خوانده شد؛ با افزایش دستمزد پایه کارگران مخالفت کرد و نرخ تعیین شده کمتر از تورم سال 1401 بود. در این سال دستمزد کارگران با افزایش 27 درصدی به 5 میلیون و 398 هزار تومان رسید. در ابتدای سال 1402، نرخ برابری دلار با دستمزد تعیین شده کارگران، 110 دلار بود که در انتهای این سال، نرخ دلار60 به هزار تومان رسید که 22.4 درصد رشد یافت. بر این اساس ارزش دستمزد ماهانه هر کارگر در انتهای سال گذشته، به 90 دلار کاهش یافت. دستمزد دلاری 18 درصد کاهش یافته است. ارزش واقعی دستمزد سال 1402 در پایان این سال به 4 میلیون و 426 هزار تومان رسیده است.
بر پایه بررسی‌های صورت گرفته، ارزش واقعی دستمزد کارگران بر حسب دلار، پس از انقلاب هرساله تا سال 1389 رشد داشته که در این سال به خاطر تحریم اقتصادی و افزایش نرخ ارز در ابتدای دهه 90، روند نزولی ارزش واقعی دستمزد بر حسب دلار آغاز شده است و این روند در سال 1402 به 90 دلار رسید. حالا این روند در 10 ماهه ابتدایی امسال ادامه داشته و به 86 دلار رسیده که اگر این روند ادامه داشته باشد، رکورد جدیدی از کاهش ارزش دلاری دستمزد در امسال ثبت خواهد شد.
منبع خبر