چاپ

ایرانیان جهان - حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس، در گفتگو با منیبان درباره سیاست های ترامپ در قابل ایران گفت: من معتقدم سخنرانی سوگند ترامپ بسیار متفاوت از سایر سخنرانی‌های رؤسای جمهور پیشین بود. این سخنرانی دارای لحنی شدیداً ملی‌گرایانه و نشان‌دهنده اولویت‌های او در تبدیل آمریکا به قدرت اول جهانی و پیروی از شعار «اول آمریکا» بود.
ترامپ سیاست‌های خود را با محوریت ملی‌گرایی دنبال می‌کند و در مسائل خارجی نیز به گونه‌ای عمل می‌کند که تهدیدهای امنیت ملی آمریکا کاهش و منافع کشور افزایش یابد.
او ادامه داد: من معتقدم ترامپ در رابطه با ایران رویکردی ملی‌گرایانه اتخاذ خواهد کرد. او سعی می‌کند هزینه فشار بر ایران را بر دوش متحدان آمریکا و حتی کشورهایی مانند چین که به نوعی متحد ایران به حساب می‌آیند بیندازد. اگر مذاکراتی قرار باشد شکل بگیرد ترامپ تلاش خواهد کرد که آمریکایی‌ها از منافع آن بی‌بهره نمانند بر خلاف رویه‌ای که در توافق برجام وجود داشت به همین دلیل او برجام را لغو کرد زیرا معتقد بود هزینه فشار بر ایران توسط آمریکایی‌ها متحمل شده اما منافع آن به چین، اروپا و روسیه رسیده است.
فلاحت پیشه افزود: به نظر می‌رسد ترامپ تلاش می‌کند یک سیاست کلی در مناسبات با کشورهای مختلف به ویژه متحدان و رقبای آمریکا شکل دهد که در آن فشار بر ایران به نوعی همگام با کشورهای دیگر مطرح شود. در عین حال ترامپ سعی دارد که یک دستور مذاکراتی نیز برای ایران فراهم آورد. اگر این دستور مورد توافق قرار گیرد، هدف او این است که مذاکرات به گونه‌ای پیش برود که آمریکایی‌ها بتوانند از آن بهره‌برداری کنند حتی اگر این منافع شامل منافع اقتصادی ایران نیز باشد. این رویکرد می‌تواند نشان‌دهنده تمایل او برای کاهش هزینه‌ها و افزایش منافع آمریکا باشد بدون اینکه لزوماً به توافقی به نفع ایران بیانجامد.
این تحلیلگر مساول بین اللمل خاطرنشان کرد: من معتقدم در کوتاه‌ مدت نه جنگ و نه مذاکره بر مناسبات ایران و آمریکا حاکم خواهد بود. عدم وقوع جنگ به این دلیل است که ایران به‌عنوان یک تهدید مستقیم برای امنیت ملی آمریکا تلقی نمی‌شود. به همین ترتیب ترامپ تمایلی به آغاز جنگ با ایران ندارد به‌ویژه به دلیل فشارهای بین‌المللی و نگرانی از واکنش‌ کشورهای دیگر. او به‌طور خاص اعلام کرده که حاضر نیست به خاطر افرادی مثل نتانیاهو وارد جنگ با ایران شود. از سوی دیگر عدم وقوع مذاکره نیز به دلیل نبود طرح‌های اقتصادی روشن است که بتواند منافع اقتصادی ملموسی برای آمریکا فراهم کند. این مسئله تا حدودی به‌واسطه این واقعیت است که هیچ‌گونه طرح تنش‌زدایی با ایران در داخل کشور وجود ندارد و حتی اظهاراتی که از سوی مشاوران پزشکیان مطرح شده مبنی بر تمایل به همکاری اقتصادی با آمریکا نمی‌تواند تحولی در این وضعیت ایجاد کند.
این استاد دانشگاه مطرح کرد: ترامپ به‌عنوان یک رئیس‌ جمهور عمل‌گرا در صورتی که طرح اقتصادی مناسبی از سوی ایران پیشنهاد می‌شد احتمالاً برای اجرایی کردن آن هیچ مانع ایدئولوژیکی نمی‌دید. با این حال در حال حاضر شرایط بین ایران و آمریکا به گونه‌ای است که به نظر نمی‌رسد دو کشور به نزدیکی یا توافق در این زمینه برسند.
فلاحت پیشه ادامه داد: مسئله دیگری که در این رابطه وجود دارد روابط آمریکا با اروپاست. آمریکایی‌ها به‌ویژه در مورد مسائل هسته‌ای سعی می‌کنند از ابزارهایی مانند مکانیسم ماشه برای ایجاد فشار بر ایران استفاده کنند. هدف از این کار به‌طور غیرمستقیم وارد کردن ایران به میز مذاکره است. در واقع استفاده از چنین ابزارهایی به‌عنوان یک نوع هشدار به ایران است تا مجبور به مذاکره یا رسیدن به توافقاتی شود که در راستای منافع آمریکا باشد. از دیدگاه آمریکایی‌ها فشار بر ایران باید به‌گونه‌ای باشد که کشورهای اروپایی نیز از این فشار پشتیبانی کنند به‌ویژه با توجه به وابستگی‌های اقتصادی و سیاسی که میان کشورهای غربی و ایران وجود دارد.
فلاحت پیشه براین باور است: در خصوص سیاست‌های آمریکا در قبال ایران به‌ویژه در زمینه روابط با روسیه و اوکراین آمریکایی‌ها سعی دارند که موضوع ایران را به‌عنوان یک مسئله فرعی در نظر بگیرند. به این معنا که موضوع ایران در نزد اروپایی‌ها در اولویت دوم قرار دارد و غالباً به‌عنوان یک معضل جانبی نسبت به بحران‌های اصلی مانند جنگ روسیه و اوکراین مطرح می‌شود. این استراتژی جدیدی است که در روابط بین‌المللی شکل گرفته اما در عین حال باید دید که آیا مذاکراتی که ایران و اروپا انجام می‌دهند به نتایج ملموسی خواهد انجامید یا خیر. شخصاً معتقدم ترامپ مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی را یک مسئله فرعی می‌داند چراکه اگر او بخواهد، تصمیمات کلیدی بگیرد بیشتر تلاش خواهد کرد تا آمریکا در این تصمیم‌گیری‌ها نقش محوری ایفا کند و نه کشورهای اروپایی.
رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: با تمام این تحلیل‌ها من معتقدم که ترامپ هرگز چک سفید امضا به دست نتانیاهو نخواهد داد. او به شدت از رفتارهای نتانیاهو نگران است زیرا به‌طور واضح معتقد است که نتانیاهو متخصص در ایجاد بحران‌ها و بهره‌برداری از مشکلات است. ترامپ و آمریکا نمی‌خواهند که بحران‌های جدیدی در خاورمیانه آغاز شود چرا که این امر می‌تواند فشار زیادی بر سیاست‌های داخلی و خارجی آمریکا وارد کند. یکی از اولین سفرهای رئیس جمهور آمریکا به احتمال زیاد به خاورمیانه خواهد بود جایی که او قصد دارد قراردادهای جدیدی را با کشورهای عربی به‌ویژه عربستان سعودی منعقد کند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: در ایران چراغ سبزهایی از سوی برخی مقامات برای مذاکره با آمریکا نشان داده می‌شود اما وقتی هیچ طرح مشخصی برای مذاکرات وجود ندارد به نوعی نشانه ضعف است. این چراغ سبزهای بی‌پاسخ فقط می‌تواند منافع ملی ایران را تضعیف کند زیرا بدون داشتن یک طرح مشخص و ساختار مناسب برای مذاکرات ایران عملاً در موقعیت ضعیف قرار می‌گیرد و این وضعیت، تنها به افزایش فشارها و تأکید بر انفعال در سیاست خارجی منجر می‌شود.
او در ادامه تاکید کرد: ایران با ارسال علامت‌های مثبت به دنبال شروع مذاکرات است اما آمریکا هنوز نشانه‌های روشنی از تمایل به مذاکره بروز نداده است. ترامپ در چند روز گذشته بر سیاست فشار حداکثری علیه ایران تأکید کرده است. همچنین تیم او در جریان نشست‌های کنگره به این سیاست اشاره و اظهار داشتند که فشار بر ایران یکی از اولویت‌های آنهاست. برخی از افراد که علاقه‌مند به ایجاد تنش بیشتر بین ایران و آمریکا هستند انتظار داشتند فشار حداکثری از نخستین اقدامات ترامپ باشد. با این حال به نظر می‌رسد رئیس جمهور آمریکا فعلاً این سیاست را به‌طور گسترده اجرا نکرده است و شاید بخواهد فرصتی به دیپلماسی بدهد. این تنها نشانه مثبت در شرایط کنونی است.
فلاحت پیشه در پایان خاطرنشان کرد: باید منتظر نتایج آینده بمانیم. من معتقدم مذاکره با کشورهای اروپایی ممکن است راه‌حل کارآمدی نباشد زیرا ترامپ به‌طور کلی نسبت به واسطه‌های دخیل در تنش بین ایران و آمریکا انتقاد داشته و آنها را به سوءاستفاده از این وضعیت متهم کرده است. بنابراین اگر تنش‌زدایی قرار است صورت گیرد رئیس جمهور آمریکا تمایل دارد که منافع آمریکا در این فرایند به‌طور واضح مورد توجه قرار گیرد.