چاپ

ایرانیان جهان - تین نیوز |
حکومت طالبان قصد دارد بزرگراهی از طریق کریدور واخان، دالان باریک و کوهستانی در شمال شرقی دورافتاده افغانستان، احداث کند تا مناطق مرکزی افغانستان را به چین متصل کند و خود را در مرکز تجارت بین المللی قرار دهد.
به گزارش تین نیوز به نقل از اکوایران، بیش از سه سال پس از قدرت گرفتن طالبان، افغانستان همچنان از نظر اقتصادی فرسوده و از نظر سیاسی منزوی است.
اما حالا دولت طالبان برنامه ای دارد تا یکی از دورافتاده ترین مناطق کشور را به یک پایانه تجاری جهانی تبدیل کند.
حکومت طالبان قصد دارد بزرگراهی از طریق کریدور واخان، دالان باریک و کوهستانی در شمال شرقی دورافتاده افغانستان، احداث کند تا مناطق مرکزی افغانستان را به چین متصل کند و خود را در مرکز تجارت بین المللی قرار دهد.
اگر این بزرگراه تکمیل شود، می تواند پاکستان را دور بزند و زمان سفر بین آسیای مرکزی و چین را به طور چشمگیری کاهش دهد و احتمالاً به تجارت منابع نادر مانند لیتیم، کبالت و طلا کمک کند. در حالی که چین به برنامه های خود برای ساخت نسخه ای مدرن از جاده ابریشم با شبکه ای بین قاره ای از جاده ها و مسیرهای دریایی ادامه می دهد، حامیان این بزرگراه می گویند که افغانستان به جایگاه مرکزی خود در این مسیر که در گذشته دور داشت، بازخواهد گشت. عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت طالبان، گفت: واخان بخشی از این مسیر است.
طالبان می گوید که اولین وظیفه اش آسفالت کردن 45 کیلومتر از یک جاده خاکی در غرب مرز چین است، هرچند که 300 کیلومتر دیگر نیز عمدتاً فاقد آسفالت و به شدت نیاز به رسیدگی دارد. در نهایت، این مسیر نیازمند ساخت پل های مقاوم و حذف گذرگاه های رودخانه ای است که در زمان بالا آمدن آب غیرقابل دسترس می شوند.
امید به کمک چین اما منتقدان آن می گویند که این جاده به راحتی می تواند تبدیل به بزرگراهی به سمت ناکجاآباد شود.
تصاویر ماهواره ای شرکت مکسار نشان می دهند که در طرف افغان مرز، از ماه اوت هیچ ساخت وساز جدیدی در گذرگاه واخجیر کریدور واخان انجام نشده و بخش تکمیل شده به زمین های ناهمواری ختم می شود که یک و نیم کیلومتر از مرز فاصله دارد.
ذبیح الله امیری، مدیر وزارت اطلاعات استان، در مصاحبه ای اذعان کرد: دولت ما بودجه کافی ندارد. امیدواریم که چین کمک کند.
شرکت های چینی از زمان قدرت گیری طالبان قراردادهای زیادی برای استخراج مواد معدنی نادر در افغانستان بسته اند. اما با وجود ادعاهای طالبان مبنی بر اینکه چین مشتاق است با دولت طالبان برای تسهیل تجارت از طریق کریدور واخان همکاری کند، پکن تا کنون از پذیرش پروژه های بزرگ زیربنایی خودداری کرده است.
چالش هایی که این پروژه با آن روبرو است، همان هایی هستند که اقتصاد افغانستان به طور کلی با آن ها مواجه است. محدودیت های فزاینده طالبان برای زنان و دختران افغانستان را از نظر اقتصادی منزوی کرده است و بسیاری از دولت های خارجی، شرکت های چندملیتی و سازمان های بین المللی از سرمایه گذاری در این شرایط سرکوب خودداری می کنند. امنیت نیز همچنان نگرانی جدی برای توسعه است، زیرا حملات مداوم از سوی شبه نظامیان اسلام گرا وجود دارد که گاهی اوقات بازدیدکنندگان چینی را هدف قرار می دهند.
اخیراً از پایتخت، کابل، که 1000 کیلومتر از مرز چین فاصله دارد، به کریدور واخان سفر کرده تا عواملی که پروژه بزرگراه و آرزوهای وسیع تر طالبان را تحت تأثیر قرار می دهند، بررسی کند.
بیشتر کارهای انجام شده در پروژه بزرگراه تاکنون در آن سوی مرز در چین بوده است. اما رسانه های دولتی افغانستان به جای آن، تمرکز خود را بر پیشرفت های حتی کوچک در طرف افغان گذاشته اند.
در کابل، تیترهای خبری درباره چنین پیشرفت هایی موجب خوش بینی شده است. عبدالجبار صاقب، 39 ساله، برای ورود تجار چینی آماده شده است. او به تازگی یک رستوران چینی در مرکز کابل افتتاح کرده و در حال برنامه ریزی برای افتتاح شعبه هایی در سایر نقاط شهر است. در همین حال، بازدیدکنندگانی که به فرودگاه کابل می آیند، این روزها با بیلبورد تبلیغاتی یک هتل چینی که اخیراً افتتاح شده، مورد استقبال قرار می گیرند.
سراج الدین حقانی، وزیر داخله موقت، اخیراً با سفیر چین ملاقات کرده است تا درباره کریدور واخان و تقویت روابط تجاری گفتگو کند.
تا کنون، به نظر می رسد که تقاضا عمدتاً از سوی شرکت هایی است که توانایی تحمل ریسک ها را دارند. با این حال، برخی از بازرگانان قدیمی چینی می گویند که تعداد چینی هایی که در کابل کسب وکار راه اندازی کرده اند، از زمان تسلط طالبان کاهش یافته است، و برخی از آن ها نگرانی هایی درباره امنیت سرمایه گذاری هایشان دارند.
یک معلم زبان در کابل گفت که موج اولیه علاقه به یادگیری زبان چینی اکنون در حال کمرنگ شدن است. در حالی که برای مترجمان کمبود کار وجود ندارد، اما این معلم گفت که درخواست های بورسیه تحصیلی برای تحصیل در چین به صورت انبوه توسط دولت چین رد می شوند. تنها چند شرکت ساخت وساز چینی علاقه مند به استخدام فارغ التحصیلان مبتدی برای پروژه های جاده سازی یا معدن کاری بوده اند.
سرمایه گذاران محتاط برای رسیدن به کریدور واخان از کابل، ابتدا باید از جاده اصلی شمالی و تونل بدنام سالنگ عبور کرد. تونل سالنگ یک گذرگاه تنگ و پر از دود به طول 2/5 کیلومتر است که توسط اتحاد جماهیر شوروی در ارتفاع بیش از 3400 متری از دریا ساخته شده و حتی باتجربه ترین مسافران نیز می توانند در آنجا دچار ارتفاع زدگی شوند. این تونل در دهه 1960 یک دستاورد مهندسی چشمگیر بود، اما امروز با افزایش حجم ترافیک، مسافران اغلب در ترافیک های طولانی گرفتار می شوند. طالبان اعلام کرده اند که قصد دارند تونل دومی بسازند، اما هزینه آن ممکن است بیش از حد زیاد باشد.
بهبود جاده ها به سوی واخان و سپس ساخت جاده ای به چین ممکن است به سطحی از تأمین مالی مشابه دوران جنگ سرد نیاز داشته باشد، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده حجم پول زیادی به افغانستان تزریق کردند چرا که آن را از نظر استراتژیک مهم می دیدند.
حامیان طالبان می گویند که در دوران حکومت آن ها افزایش قابل توجهی در ساخت زیرساخت ها رخ داده است. اما بسیاری از این کارها در شهرهایی مانند کابل انجام شده است، نه بر روی شبکه فرسوده جاده های افغانستان که هزاران کیلومتر را پوشش می دهند.
به گفته حامیان مالی خارجی، یکی از دلایل ادامه غفلت از جاده ها، کمبود تأمین مالی بین المللی به دلیل سرکوب زنان توسط طالبان است. دولت های غربی از این که به عنوان حامی رژیم دیده شوند خودداری می کنند؛ بسیاری از اهداکنندگان بین المللی هنوز شروع به تأمین مالی پروژه های بزرگ توسعه نکرده اند؛ و سیستم بانکی افغانستان همچنان از سوی جامعه بین المللی منزوی است.
با این حال، بسیاری از مردان افغان در مناطقی مانند بغلان - که در انتهای شمالی تونل قرار دارد - به آینده خوش بین هستند زیرا خروج نیروهای آمریکایی پایان دهنده جنگ طولانی کشور بوده است. محمد ولی بغلانی، یک تاجر 60 ساله در بغلان، می گوید که دوران طلایی منطقه اش هنوز در پیش است.
اما برای زنان، صلح با هزینه سنگینی به دست آمده است. یک زن 23 ساله در بغلان گفت: ما منتظریم تا معجزه ای رخ دهد.
نگرانی های امنیتی پس از بغلان، جاده در نهایت به یک تقاطع می رسید و اگر به سمت شرق حرکت کنید اندکی بعد به طالقان می رسید. طبق برنامه های طالبان برای کریدور واخان، این شهر قرار است به یک پایانه حمل ونقل بزرگ تبدیل شود.
این روزها، کاروان های حامل سربازان طالبان مرتباً در جاده های طالقان حرکت می کنند. شایعاتی درباره دزدی ها و حملات شبه نظامی در همه جا پخش است. چنین نگرانی های امنیتی ممکن است برنامه های طالبان برای واخان را مختل کند، زیرا خشونت ممکن است مهندسان چینی و کارشناسان دیگر که دولت افغانستان به آن ها تکیه دارد را بترساند. حملات مداوم ممکن است تجارت را نیز کاهش دهد.
دولت اسلامی-خراسان (ISIS-K)، شاخه محلی داعش، مسئولیت حملات متعددی در نقاط مختلف افغانستان از جمله حمله به هتلی در کابل در دسامبر 2022 را بر عهده گرفته است که پنج تبعه چینی در آن زخمی شدند. داعش-خراسان دولت چین را به عنوان یک هدف می بیند و علیه آنچه که رویاهای امپریالیستی چین خوانده است، اعتراض دارد. گسترش روزافزون نفوذ این شبه نظامیان در اواخر سال گذشته مشاهده شد، زمانی که انفجاری که داعش خراسان مسئولیت آن بر عهده گرفت، وزیر کابینه افغانستان، خلیل حقانی را به قتل رساند.

ایرانیان جهان

در پاکستان همسایه، حملاتی که از سال 2021 تاکنون 20 تبعه چینی را کشته است، واکنش شدید دولت چین را به دنبال داشته و هشدار داده است که طرح های بزرگ ساخت وساز ممکن است در خطر باشند و از دولت پاکستان خواسته است تا علیه شبه نظامیان مسئول این خشونت ها اقدام کند.
طالبان ادعا می کند که نگران نیست. بر روی یک بیلبورد بزرگ در جاده شمالی نوشته شده است: سرانجام، پس از چهار دهه جنگ، به امنیت کامل در سراسر کشور دست یافته ایم .
اما هر چه به مرز شمالی افغانستان نزدیک تر می شویم، گفت وگوها درباره وضعیت امنیتی با سکوت بیشتری مواجه می شود و رفتارها محافظه کارانه تر می شود، به طوری که ساکنان معمولاً از برقراری تماس چشمی خودداری می کنند. تک تیراندازان دولتی در بالای میدان بازار طالقان مستقر بودند.
در پایان یک مصاحبه، ذبیح الله انصاری، رئیس اداره محلی اطلاعات طالبان، از خبرنگاران واشنگتن پست خواست که هویت خارجی خود را مخفی کنند و از توجه ها دور باشند. او گفت: وضعیت امنیتی بحرانی است.
به دنبال کسی برای سرزنش بیش از 150 کیلومتر به سمت شرق، در نهایت به کریدور واخان می رسید. اینجا جایی است که طالبان برای آن رویای یک شریان تجاری پررونق را در سر می پروراند. امروز، این منطقه تقریباً هیچ چیز جز روستاهای خواب آلوده و رهاشده ندارد. جاده اصلی از مخلوطی از شن و آسفالت ساخته شده و عمدتاً خالی از تردد است.
در شهر اشکاشیم، در ورودی غربی کریدور، یک زن 25 ساله گفت: شاید، اگر جاده باز شود و خارجی ها از دور بیایند، طالبان مجبور شوند آزادی بیشتری به ما بدهند.
اما شکافی در حال گسترش بین آرزوها و واقعیت در افغانستان تحت سلطه طالبان وجود دارد. و هرچه این شکاف بیشتر مشهود می شود، برخی از افغان ها به دنبال کسی برای سرزنش هستند.
بدون ارائه شواهد، مقامات محلی در این منطقه شایعه کرده اند که قدرت های خارجی پشت نقشه ای هستند تا مانع از ساخت جاده واخان شوند. برخی از مقامات و حامیان طالبان ادعا می کنند که پاکستان همسایه، که بیشترین آسیب را از ساخت بزرگراه خواهد دید، ممکن است آماده شود تا برای جلوگیری از این پروژه افغانستان را اشغال کند.
به نظر می رسد پارانویا در این منطقه در حال افزایش است. در واخان، محمد ذاکر احمدی، یک چوپان 54 ساله، در حالی که حدود 20 گاومیش خود را از کریدور عبور می داد، گفت که او از این که طی دو هفته از 150 ایست بازرسی طالبان عبور کرده شگفت زده شده است.
در اینجا چیز زیادی وجود ندارد که یک آینده جدید را برای افغانستان نشان دهد. اما بقایای تانک های روسی که در بسترهای رودخانه زنگ زده اند و پایگاه های نظامی رها شده ناتو با پارچه های استتار رنگ پریده، یادآورها گذشته ای هستند که افغان ها رویای فرار از آن را دارند.