چاپ

ایرانیان جهان - دیدارنیوز: در شرایطی که بسیاری تصور می‌کردند قیمت دلار دستکم روز سه شنبه را در کانال 89 هزار تومان به پایان برساند، اما قیمت این کاغذ گران برای ایرانیان تا هر دلار برابر 88300 تومان نیز تا زمان تنظیم این گزارش عقب نشینی کرد.
البته باید توجه داشت قیمت دلار در شرایطی با اوج گیری در کمتر از 48 ساعت تا نیمه کریدور نهم پیش روی کرد که حالا یک عقب نشینی کم جان را تجربه می‌کند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
در این بین، اما برخی شایعه جابه جایی و عزل رئیس کل بانک مرکزی را نیز از عوامل روانی تاثیر گذار بر بازار دانستند، اما باید صبر کرد و دید که در نهایت پیشروی یا عقب نشینی این بازار‌ها تا کجا ادامه خواهد یافت.
روز سه شنبه 23 بهمن ماه و تنها یک روز پس از برگزاری جشن انقلاب، بورس در شرایطی رنگ خون به خود گرفت که در مقابل دلار از حوالی یک سوم کریدور نهم عقب کشید و به کانال 89 هزار تومان بازگشت. این عقب نشینی در حالی بود که بازار بورس در همین روز آتش گرفت و تقریبا در همه شاخص‌ها و بخش‌ها به صورت سهمگینی سرخ شد.
اما در روز‌های اخیر قیمت دلارِ لجام گسیخته در ایران از مرز 90 هزار تومان عبور کرد و همزمان طلا و سکه رکورد‌هایی دست نیافتنی را فتح کردند.
البته در این بین باید توجه داشت که افزایش بی‌رویه قیمت دلار و طلا در ایران به دلایل متعددی بستگی دارد که شامل عوامل اقتصادی، سیاسی، تحریم‌های بین‌المللی، سیاست خارجی کشور و عملکرد دولت مسعود پزشکیان می‌شود. ترکیب این عوامل کنار یکدیگر باعث شده‌اند که اقتصاد ایران با نابسامانی شدید، تورم کمرشکن و کاهش قدرت خرید مردم دست به گریبان شود.
شهروندان تهدید می‌شوند، بازار‌ها دچار هیجان
در این بین، فعلا مردم ایران در شرایطی روزگار می‌گذرانند که ترامپ راه و بیراه، وقت و بی‌وقت مشغول تهدید ایران است و رهبر انقلاب نیز مذاکره با آمریکا را غیرهوشمندانه توصیف کردند و دولت پزشکیان و مسئولین دولتی هم مذاکره با آمریکا را وقت تلف کردن می‌خوانند. برخی سخنرانان نزدیک به تفکر اقتدارگرا نیز البته مانند همیشه در تریبون‌ها تحریم‌ها را بی‌اثر می‌دانند.
در این بین، اما گوش بازار بدهکار این حرف‌ها نیست و به راه خود می‌رود. دلار نیز در این بین در مسیر افزایشی خود، که از زمان دولت سیزدهم آغاز شد، سر ایستادن ندارد؛ کانال 80 هزار تومانی را به سخره گرفته و مشغول پیشروی در کانال 90 هزار تومانی است و در آخرین قیمت‌ها در روز یکشنبه 21 بهمن ماه به 94 هزار تومان نیز رسید و با این روند نیز بسیاری از کارشناسان احتمال دادند که دلار تا پایان سال به 100 هزارتومان هم می‌رسد و ارزش پول ملی بیش از پیش افت می‌کند.
از سوی دیگر پوند بریتانیا نیز با رشدی قابل‌توجه به 109 هزار و 500 تومان رسیده و در بازار طلا نیز نرخ هر تمام سکه بهار آزادی به 73 میلیون و 810 هزار تومان افزایش یافته بود. این در حالی است که رهبر انقلاب نیز روز جمعه در سخنانی با صراحت و شدت و بار دیگر مذاکره با آمریکا را رد کرده و تأکید داشتند که «مذاکره با آمریکا جز ضرر چیزی ندارد.»
رهبر انقلاب تصریح کردند که جمهوری اسلامی ایران حاضر به عقب‌نشینی در برابر فشار‌های غرب نیست و مسیر خود را بدون توجه به تهدید‌ها و تحریم‌ها ادامه خواهد داد.

ایرانیان جهان

ترامپ فرمان تشدید تحریم داده بود
البته این موضع‌گیری در حالی مطرح شد که برخی در داخل ایران امیدوار بودند دولت بتواند راهی برای تعامل با جامعه جهانی پیدا کند؛ اما این سیگنال روشن داده شد که بن‌بست سیاسی میان ایران و غرب همچنان ادامه خواهد داشت.
اما پیش از این بیانات رهبر انقلاب، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، فرمان ادامه و تشدید تحریم‌ها علیه ایران را امضا کرده بود. چنانچه این تصمیم شامل محدودیت‌های گسترده‌تر در حوزه تجارت، مبادلات بانکی و صادرات نفتی ایران است، و نیز باعث نگرانی بیشتر در بازار‌های مالی کشور شد و به افزایش قیمت ارز و طلا دامن زد.
همچنین کارشناسان معتقدند که با این اقدام، دسترسی ایران به منابع ارزی بیش از گذشته کاهش می‌یابد و فشار‌های اقتصادی بر کشور تشدید می‌شود. در واقع اکنون به نظر می‌رسد که فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران با پیش‌بینی تشدید فشار‌های اقتصادی، اقدام به خرید ارز‌های خارجی و طلا کرده باشند.
از سوی دیگر، کاهش امید‌ها به کاهش تنش‌ها، باعث افزایش تقاضا برای دلار و سایر ارز‌های خارجی شده که در نتیجه، جهش دوباره قیمت‌ها را به دنبال داشت.
افزایش نااطمینانی در فضای اقتصادی، موجب هجوم مردم برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان شده و در نهایت، به افزایش بیشتر قیمت‌ها انجامیده است.
کما اینکه باید توجه داشت که کاهش درآمد‌های ارزی ایران نیز بر این روند تأثیر گذاشته است. با سخت‌تر شدن شرایط صادرات نفت و محدودیت‌های بانکی، دسترسی ایران به ارز‌های خارجی بیش از پیش کاهش یافته است. این کمبود عرضه در بازار، همزمان با افزایش تقاضا، عامل دیگری برای رشد بی‌سابقه قیمت‌ها بوده است.
در این میان، شرکت‌ها و بازرگانان نیز به دلیل نگرانی از وضعیت اقتصادی کشور، اقدام به خرید بیشتر ارز کرده‌اند. بسیاری از آنها برای تأمین مواد اولیه و انجام معاملات بین‌المللی به دلار و یورو نیاز دارند و در نبود عرضه کافی، حاضر به پرداخت قیمت‌های بالاتر شده‌اند. علاوه بر این، مردم عادی نیز برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، خرید ارز و طلا را به عنوان راهی برای مقابله با کاهش ارزش ریال انتخاب کرده‌اند.
در همین حال باید توجه داشت که بازار طلا نیز همگام با افزایش نرخ ارز، روند صعودی خود را ادامه داده است. در شرایطی که چشم‌انداز اقتصادی کشور نامطمئن به نظر می‌رسد، طلا همچنان گزینه‌ای امن برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. افزایش قیمت سکه و طلا، بازتابی از کاهش اطمینان عمومی به ثبات اقتصادی کشور و تشدید فشار‌های بین‌المللی است.
همچنین کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که اگر تغییری در سیاست‌های اقتصادی و دیپلماتیک ایران ایجاد نشود، روند افزایش قیمت ارز و سکه ممکن است در روز‌های آینده نیز ادامه یابد.
با این حال، دولت تاکنون واکنش مشخصی برای کنترل اوضاع نشان نداده است. بسیاری بر این باورند که بدون اصلاحات اساسی و بازنگری در رویکرد‌های کلان اقتصادی و سیاست خارجی، عبور از این بحران دشوار خواهد بود.
بازی ترامپ در حفره بازار‌های سرمایه ایران
کما این که مرتضی افقه، اقتصاددان نیز در همین باره گفته بود: «تقریبا به دلیل نقش و جایگاهی که تجارت خارجی، و به خصوص سهم نفت در تجارت ما و نیاز‌های بخش تولید ما، بر متغیر‌های اقتصادی داشته، همیشه، چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب، روابط سیاسی خارجی ما بر روابط تجاری و مبادلات تجاری تاثیرگذار بوده و هست و تاثیر مستقیم و فوری روی متغیر‌های اقتصادی می‌گذارد. از سال 97 به این‌سو که تحریم‌ها تشدید شد، روابط خارجی و تجارت خارجی متغیر اصلی و تاثیرگذار بر متغیر‌های اقتصادی بوده است و به همین دلیل سال‌هاست که می‌گویم سیاست‌های اقتصادی، چه سیاست پولی بانک مرکزی چه سیاست مالی وزارت اقتصاد، منفعلانه است تا فعال و این سیاست خارجی است که نقش فعال را بازی می‌کند.»

ایرانیان جهان

افقه البته درباه بازگشت ترامپ و تاثیر او در دور اول ریاست جمهوریش بر اقتصاد ایران می‌گوید: «عده‌ای اصرار می‌کردند که این بحران‌ها تقصیر روحانی است، البته خودشان هم می‌دانستند که نقش اصلی را عامل دیگری بازی می‌کند، اما با همان ادعا سرکار آمدند و گفتند بدون تحریم هم می‌توانیم مشکلات را حل کنیم ولی دیدیم که مشکلات به شدت بدتر شد. این تحولات با آمدن ترامپ قابل پیش‌بینی بود. خود خبر پیروزی ترامپ یا حتی نامزدی او هم بر بازار‌ها تاثیرگذار بود. وقتی که نامزدی ترامپ پذیرفته شد عملا یک شوک رو به بالا به قیمت‌ها داد، اما با توجه به مصاحبه‌های دولت پزشکیان، چه خودش و چه وزیر خارجه، انتظار این بود که به رغم آمدن ترامپ، ما آماده‌ مذاکره هستیم.» او عنوان کرد که «حتی سخنان رهبری هم، قبل از این سخنان اخیر، نشانه‌هایی داد که زمینه برای مذاکره فراهم شده است و به همین دلیل از سرعت افزایشی که بعد از استقرار ترامپ در متغیر‌های نرخ ارز و طلا ایجاد شده بود، کاسته شد.»
آیا دلار به 100 هزار تومان خواهد رسید؟
این تحلیلگر مسائل اقتصادی هم چنین تصریح کرده بود: «اما به محض اینکه ترامپ فرمان فشار حداکثری را امضا کرد و به خصوص بعد از سخنان اخیر رهبری که مذاکره را منع کردند، پالس منفی به بازار داده شد و کارگزاران بازار، اعم از مصرف‌کننده و یا تولیدکننده، را نسبت به آینده نگران کرد. همین مصاحبه تند اخیر ترامپ مبنی بر بمباران احتمالی ایران توسط اسرائیل بسیار متغیر‌ها را تحت تاثیر قرار داد.»
البته این استاد دانشگاه درباره احتمال رسیدن دلار به 100 هزار تومان نیز می‌گوید: «از نظر من همین الان هم قیمت دلار، بالقوه بالای 100 هزار تومان است». افقه توضیح داد: «اینکه قیمت دلار فعلا کمتر از 100 هزار تومان است، به دلیل نبود نقدینگی یا کمبود نقدینگی در دست مردم است که بخشی از این کمبود نقدینگی هم به سیاست‌های چند سال گذشته بانک مرکزی بازمی‌گردد؛ بنابراین اگر نقدینگی بیشتر شود، قیمت دلار همین الان هم خیلی بیشتر از 100 هزار تومان می‌شود و یا اگر تنش‌ها افزایش پیدا کند، ممکن است بسیاری از مردم، سپرده‌های ریالی خود را از بانک‌ها خارج کنند و تقاضای ارز و طلا را افزایش دهند که این روند احتمالی، سرعت افزایش قیمت دلار را تشدید می‌کند.»
سقوط سخت سرخ بورس
در هر حال، اما روز گذشته متغیر‌های بازار سرمایه تا حدودی دستخوش تغییر شدند، چنانکه بورس بعد از یک هفته ثبات نسبی ناگهان سرخ شد. شاخص کل بورس تهران با ریزش 37 هزار و 315 واحدی در ارتفاع 2 میلیون و 784 هزار و 350 واحدی قرار گرفت و در دومین روز کاری هفته، قرمزپوش شد؛ شاخص کل بورس تهران، نسبت به روز معاملاتی گذشته (یکشنبه) 1.32 درصد افت کرد.
هم چنین شاخص هم‌وزن بورس نیز با ریزش 12 هزار و 806 واحدی در ارتفاع 859 هزار و 937 واحدی قرار گرفت؛ شاخص کل هم‌وزن بورس، نسبت به روز معاملاتی گذشته (یکشنبه) 1.47 درصد کاهش یافت.
آخرین وضعیت بازار طلا و سکه
اما از سوی دیگر قیمت طلا 18 عیار در بازار روز سه شنبه 39 هزار تومان کاهش پیدا کرد؛ با این میزان کاهش قیمت روند رو به جلو طلا بالاخره متوقف شد. قیمت سکه امامی، اما درشرایطی تا 74 میلیون تومان عقب نشینی کرد که در آستانه مرز 80 میلیون تومان قرار گرفته بود. از ساعت نخستین معاملات تا پایان روز این عقب نشینی دستکم درباره قیمت سکه امامی ثبت شد. به این ترتیب هر قطعه سکه امامی که 79 میلیون و 875 هزار تومان فروخته می‌شد تا کانال 73 میلیون تومان نیز عقب نشینی کرد.
اما روند صعودی قیمت طلا 18 عیار نیز بالاخره در بازار متوقف و قیمت طلا 18 عیار در ابتدای بازار با 39 هزار تومان کاهش مواجه شد و در ادامه نیز این روند تا 200 هزار تومان با کاهش مواجه شد و به این ترتیب قیمت طلا 18 عیار در بازار در شرایطی که در ابتدای بازار گرمی شش میلیون و 581 هزار تومان بود در ادامه تا رقم شش میلیون و سیصد هزار تومان عقب نشینی کرد.
در همین حال بانک مرکزی نیز خبر داد که ادامه تمهیدات خود در راستای مدیریت بازار طلا و طبق جزء سوم بند ب ماده (4) قانون بانک مرکزی و همچنین ایجاد امکان مدیریت ریسک و اطمنیان‌بخشی در جامعه، طرح انتشار گواهی سکه مرکزی را به زودی در دستور کار قرار می‌دهد. در حقیقت به گزارش ایسنا، در این طرح دارندگان گواهی سکه امکان فروش گواهی خود را در هر زمان تا تاریخ سررسید خواهند داشت. براساس این گزارش، «شیوه‌نامه گواهی سکه مرکزی» به زودی اعلام می‌شود.
به نظر می‌رسد تاثیر روانی این خبر دستکم در بازار طلا و سکه چندان بی تاثیر نبوده است.
دلار، گره‌ای افتاده بر بازار‌های ایران
اما بازار ارز با تکانه‌های جدی در قیمت دلار در روز‌های اخیر همراه بود. چنان چه این بازار در حالی پس از تعطیلی روز دوشنبه فعالیت خود را آغاز کرد که روز یکشنبه با تداوم روند صعودی دلار مواجه شده بود و این ارز از مرز کانال اول کریدور نهم عبور کرده بود. این رشد نشان‌دهنده افزایش انتظارات تورمی و تشدید فشار‌های روانی اقتصادی در بازار است.
این نوسان قیمتی در شرایطی رخ داد که حجم معاملات به دلیل سرمای شدید، نیمه‌تعطیل بودن بازار ارز و محدودیت‌های زمانی فعالیت بانک‌ها کاهش یافته بود. با این حال، نرخ دلار در نیمه نخست معاملات، وارد کریدور نهم شده بود. اما دلار در ادامه، با افزایش تقاضا، وارد کانال نخست از کریدور نهم شد و تا سطح چهارم صعود کرد و در نهایت، در نیمه اول این کانال به نوسان خود ادامه داد.
در چنین شرایطی و در حالی که بسیاری منتظر صعود قیمت دلار در همین کریدور نهم و پیش روی آن تا سطح 95 هزار تومان بودند به ناگاه از ظهر روز سه شنبه ورق در زمین دلار در بازار ایران برگشت و این بار قیمت دلار تا کریدور هشتم سقوط کرد.
در ادامه و در شرایطی که بسیاری تصور می‌کردند قیمت دلار دستکم روز سه شنبه را در کانال 89 هزار تومان به پایان برساند، اما قیمت این کاغذ گران برای ایرانیان تا هر دلار برابر 88300 تومان نیز تا زمان تنظیم این گزارش عقب نشینی کرد. البته باید توجه داشت قیمت دلار در شرایطی با اوج گیری در کمتر از 48 ساعت تا نیمه کریدور نهم پیش روی کرد که حالا یک عقب نشینی کم جان را تجربه می‌کند.
در این بین، اما برخی شایعه جابه جایی و عزل رئیس کل بانک مرکزی را نیز از عوامل روانی تاثیر گذار بر بازار دانستند اما باید صبر کرد و دید که در نهایت پیشروی یا عقب نشینی این بازار‌ها تا کجا ادامه خواهد یافت.
منبع: اقتصاد24