چاپ

ایرانیان جهان - ساختار ریشات یا «چشم آفریقا»، آنومالی ژئولوژیکی عظیم در قلب صحرای بزرگ، پس از سال‌ها معماگونگی، راز خود را لو داد، مطالعات جدید نشان می‌دهد این حلقه‌های کامل نه بر اثر برخورد شهاب‌سنگ یا تمدن افسانه‌ای آتلانتیس، بلکه به‌دلیل فرایندهای آتشفشانی و فرسایشی طولانی‌مدت شکل گرفته‌اند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از dailygalaxy، ساختار "ریشات"؛ مجموعه‌ای دایره‌ای‌شکل به قطر 50 کیلومتر در موریتانی، از زمان کشف آن در دهه 1960 میلادی، ذهن محققان و فضانوردان را به خود مشغول کرده است.
این ساختار با حلقه‌های هم‌مرکز بی‌نظیر، از فضا نیز قابل مشاهده بوده و به‌عنوان نشانه‌ای طبیعی جهت ناوبری فضانوردان در ایستگاه بین‌المللی فضایی به کار گرفته می‌شود. حلقه‌های متقارن و به‌هم‌پیوند آن، که گویی با دقت ریاضی طراحی شده‌اند، سوالات بی‌شماری درباره منشأ آن برانگیخته‌اند. طی سالیان متمادی، ساختار ریشات موضوع نظریه‌های متعددی بوده است: برخی آن را نتیجه برخورد شهاب‌سنگ می‌دانستند، برخی دیگر آن را حاصل فوران‌های آتشفشانی گروهی قلمداد می‌کردند و حتی برخی افسانه‌ای همچون آتلانتیس را به آن نسبت می‌دادند. اما مطالعات اخیر تیمی از محققان بین‌المللی فرانسوی و موریتانی با استناد به شواهد ژئوشیمیایی و مغناطیسی، تمامی این فرضیه‌ها را رد نموده‌اند. تحلیل‌های دقیق نشان داده است که هیچ نشانه‌ای از مواد ناشی از برخورد شهاب‌سنگ (مانند کوارتز تحت فشار) یا فعالیت‌های انفجاری آتشفشانی وجود ندارد.
دلیل اصلی شکل‌گیری ساختار ریشات، فرایندهای ژئولوژیکی کند و مداوم است. حدود 100 میلیون سال پیش، در دوران تجزیه ابرقاره پانگه‌آ، ماگمای داغ از اعماق زمین به سمت سطح روان شد و منجر به تشکیل یک گنبد آذرین گردید که لایه‌های رسوبی قدیمی را به صورت عمودی جابجا کرد. این گنبد هرگز به فوران آتشفشانی منجر نشد و به تدریج سرد و سخت شد. در ادامه، عوامل فرسایشی مانند باد، باران و جریان‌های رودخانه‌ای، لایه‌های نرم‌تر سنگ را از میان برداشتند و لایه‌های سخت‌تر همچون کوارتزیت و ماسه‌سنگ مقاومت بیشتری نشان دادند؛ به همین ترتیب، حلقه‌های متحدالمرکز مشخص شکل گرفتند.
علاوه بر این، آب‌های زیرزمینی نیز نقش اساسی در تسریع واکنش‌های شیمیایی در لایه‌های سنگی داشتند و کانی‌های جدیدی نظیر دولومیت را به وجود آوردند که به پایداری ساختار کمک کردند. برخی از لایه‌ها به 2.5 میلیارد سال پیش بازمی‌گردند و به عنوان کپسولی از تاریخ زمین، شرایط اقلیمی و ژئولوژیکی دوران‌های بسیار دور را ثبت کرده‌اند.
با وجود شباهت ظاهری ساختار ریشات به توصیفات افلاطونی از آتلانتیس، هیچ مدرک باستان‌شناسی دال بر وجود سکونتگاه‌های انسانی در این منطقه یافت نشده است؛ تمامی ویژگی‌های ساختاری این ناحیه منشأ کاملاً طبیعی دارند. این ساختار نه تنها شاهکاری از هنر طبیعت محسوب می‌شود، بلکه گواهی است بر اینکه فرایندهای ژئولوژیکی با گذشت زمان می‌توانند آثاری هنرمندانه و بی‌نظیر خلق کنند.
ساختار ریشات، علی‌رغم دوری از مراکز پرجمعیت، هر ساله محققان و گردشگران را به خود جذب می‌کند. دولت موریتانی اخیراً گام‌هایی برای ثبت این مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو برداشته است. چالش اصلی، حفظ تعادل میان دسترسی علمی و جلوگیری از تخریب این پدیده طبیعی به شمار می‌آید. محدود کردن دسترسی غیرمجاز و افزایش آگاهی عمومی از اهمیت این مکان از اولویت‌های اصلی این طرح است.
در نهایت، ساختار ریشات نه تنها به‌عنوان یک شاهکار طبیعی، بلکه به‌عنوان پنجره‌ای به گذشته دور زمین محسوب می‌شود؛ شاهدی بر قدرت تغییرات ژئولوژیکی در مقیاس زمانی سیاره‌ای که با صبر و فرایندهای پیچیده، آثاری بی‌همتا را رقم می‌زند.
کد خبر 845904