چاپ

ایرانیان جهان - گروه جامعه دفاع‌پرس: حضور اتباع خارجی در ایران، به‌ویژه مهاجران افغانستانی، یکی از موضوعات مهم و تأثیرگذار در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور است. این حضور که در چند دهه گذشته به‌طور مداوم ادامه داشته، با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی همراه بوده است.
بر اساس آخرین سرشماری رسمی در سال 1395، تعداد افغانستانی‌های ساکن ایران حدود 1 میلیون و 583 هزار نفر، معادل 1٫98 درصد از جمعیت کل کشور بوده است.
با این حال، پس از تسلط مجدد طالبان بر افغانستان در سال 2021، موج جدیدی از مهاجرت به ایران آغاز شد. طبق گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، در نیمه اول سال 2024، بیش از یک میلیون نفر از اتباع افغانستانی وارد ایران شده‌اند. این افزایش جمعیت مهاجران، آمار کلی حضور اتباع خارجی در ایران را به‌طور قابل‌توجهی بالا برده است. ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی، در سال 1403 اعلام کرد که حدود 4 میلیون و 700 هزار نفر از اتباع خارجی به‌صورت مجاز در ایران سرشماری شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تعداد کل اتباع خارجی مجاز و غیرمجاز بین 6 تا 7 میلیون نفر باشد.
حضور گسترده اتباع خارجی در ایران، به‌ویژه مهاجران افغانستانی، تأثیرات اقتصادی متعددی به همراه داشته است. از یک سو، این مهاجران نیروی کار ارزانی را فراهم می‌کنند که در بخش‌های مختلف اقتصادی، به‌ویژه در صنایع ساختمانی، کشاورزی و خدمات، مشغول به کار هستند. این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش رقابت‌پذیری محصولات ایرانی منجر شود.
از سوی دیگر، حضور این جمعیت قابل‌توجه، فشار مضاعفی بر منابع و زیرساخت‌های کشور وارد می‌کند. دولت ایران سالانه مبالغ قابل‌توجهی را به‌عنوان یارانه برای تأمین نیازهای اساسی مانند سوخت، نان و خدمات بهداشتی اختصاص می‌دهد. با افزایش تعداد مهاجران، بخشی از این یارانه‌ها به اتباع خارجی اختصاص می‌یابد که می‌تواند بار مالی مضاعفی بر دوش دولت باشد.
حضور اتباع خارجی در ایران، به‌ویژه مهاجران افغانستانی، چالش‌های اجتماعی و فرهنگی خاصی را به همراه داشته است. تفاوت‌های زبانی، فرهنگی و مذهبی می‌تواند به سوءتفاهم‌ها و تنش‌های اجتماعی منجر شود. همچنین، رقابت بر سر فرصت‌های شغلی و منابع محدود می‌تواند به افزایش نارضایتی در میان جامعه میزبان بیانجامد.
با این حال، مهاجران افغانستانی در طول سال‌های حضور خود در ایران، تأثیرات فرهنگی مثبتی نیز داشته‌اند. تعاملات فرهنگی بین دو ملت، به غنای فرهنگی و تبادل تجربیات منجر شده است. همچنین، بسیاری از مهاجران افغانستانی در حوزه‌های مختلف هنری، علمی و ورزشی موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده‌اند که به ارتقای سطح فرهنگی جامعه کمک کرده است.
دولت ایران در مواجهه با حضور گسترده اتباع خارجی، به‌ویژه مهاجران افغانستانی، سیاست‌ها و رویکردهای متنوعی را اتخاذ کرده است. از یک سو، تلاش‌هایی برای ساماندهی و ثبت‌نام مهاجران انجام شده تا از حضور غیرمجاز جلوگیری شود. از سوی دیگر، برنامه‌هایی برای ارائه خدمات آموزشی، بهداشتی و رفاهی به مهاجران در نظر گرفته شده است.
با این حال، چالش‌های متعددی در این زمینه وجود دارد. عدم وجود آمار دقیق و به‌روز از تعداد مهاجران، برنامه‌ریزی و تخصیص منابع را دشوار می‌کند. همچنین، افزایش موج مهاجرت در سال‌های اخیر، فشار مضاعفی بر زیرساخت‌ها و منابع کشور وارد کرده است.
حضور اتباع خارجی در ایران، به‌ویژه مهاجران افغانستانی، پدیده‌ای چندوجهی است که تأثیرات گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف دارد. این حضور، علاوه بر فرصت‌هایی که در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی فراهم می‌کند، چالش‌های جدی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و زیرساختی به همراه دارد. برای مدیریت بهینه این پدیده، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، آمارهای به‌روز و همکاری‌های بین‌المللی است تا ضمن بهره‌گیری از فرصت‌ها، چالش‌ها و مشکلات موجود نیز به‌طور مؤثر مدیریت شوند.
انتهای پیام/381