چاپ

ایرانیان جهان - - در روز‌هایی که تنش‌های جهانی با سرعتی شتابان پیش می‌روند، اظهارات سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، در واکنش به تهدیدات دونالد ترامپ علیه ایران، پرده از نگرانی‌های عمیق مسکو برمی‌دارد. این موضع‌گیری که پس از تهدید رئیس‌جمهور آمریکا به بمباران ایران در صورت عدم توافق هسته‌ای مطرح شد، نه‌تنها تلاش روسیه برای حفظ تعادل منطقه‌ای را نشان می‌دهد، بلکه هشداری جدی به رویکرد تهاجمی واشنگتن است که می‌تواند خاورمیانه را در آستانه تحولی پرمخاطره قرار دهد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
در این میان، موضع‌گیری اخیر انگلیس نیز لایه‌ای دیگر به این معادله پیچیده افزوده است. فاجعه‌ای در کمین: هزینه‌های سنگین یک اشتباه محاسباتی تهدیدات صریح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، که در اوایل سال 2025 بار دیگر ایران را به حملات نظامی در صورت عدم تسلیم در برابر خواسته‌های هسته‌ای واشنگتن تهدید کرده، واکنش قاطع مقامات روس را برانگیخته است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، با تأکید بر «فاجعه‌بار» بودن پیامد‌های حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، این رویکرد را محکوم کرده و آن را تلاشی ناکام برای تحمیل اراده آمریکا بر تهران می‌داند. این موضع‌گیری نه تنها نگرانی‌های مشروع یک قدرت جهانی را بازتاب می‌دهد، بلکه نقدی بر سیاست‌هایی است که به جای گفت‌و‌گو، زبان زور را برگزیده‌اند.
داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نشان می‌دهد که ایران غنی‌سازی اورانیوم را در سطح 60 درصد ادامه داده، اما هیچ مدرکی از حرکت به سمت سلاح هسته‌ای وجود ندارد؛ واقعیتی که ادعا‌های آمریکا را تضعیف می‌کند و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تأیید می‌کند. افزون بر این، گزارش فوربس از هزینه‌های نجومی یک درگیری محدود با ایران، بین 60 میلیارد تا 2 تریلیون دلار در سه ماه نخست، زنگ خطری برای اقتصاد آمریکا است که همچنان با تورم و چالش‌های داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این ارقام نشان‌دهنده عمق بی‌تدبیری در سیاست‌گذاری‌های کاخ سفید است که می‌تواند تبعات اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای برای جهان به همراه داشته باشد.
دیپلماسی در برابر جنگ‌افروزی: پیشنهاد صلح‌آمیز مسکو و نجوای لندن روسیه در این میانه، خود را نه تنها منتقد سیاست‌های تهاجمی آمریکا، بلکه میانجی‌ای فعال معرفی کرده است. ریابکوف با بیان اینکه «تا زمانی که قطار از ایستگاه خارج نشده»، هنوز فرصت برای توافقی معقول وجود دارد، آمادگی مسکو را برای ارائه خدمات صلح‌آمیز به واشنگتن، تهران و دیگر طرف‌ها اعلام کرده است. از سوی دیگر، انگلیس نیز به میدان آمده و با لحنی متفاوت، اما همسو با تأکید بر دیپلماسی، وارد این معادله شده است.
همیش فالکونر، معاون وزیر امور خارجه انگلیس، روز سه‌شنبه در نشست مجلس عوام این کشور اعلام کرد که لندن همچنان دیپلماسی را بهترین مسیر برای حل‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران می‌داند. او با اشاره به گفت‌وگوی اخیر وزیر خارجه انگلیس با همتای ایرانی خود، بر حمایت لندن از راه‌حل دیپلماتیک برای کاهش تنش‌ها تأکید کرد. این موضع‌گیری هرچند با تکرار ادعا‌های بی‌اساس درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همراه است، اما نشان‌دهنده شکاف میان رویکرد جنگ‌طلبانه آمریکا و نگاه محتاطانه‌تر اروپا به این بحران است. فالکونر همچنین اشاره کرد که سازوکار بازگشت تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) همچنان تحت بررسی است، اما اولویت لندن جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای از طریق گفتگوست؛ ادعایی که با واقعیت‌های میدانی و گزارش‌های آژانس همخوانی ندارد و بیشتر بهانه‌ای برای فشار سیاسی تلقی می‌شود.
منطقه در آستانه تحول: ضرورت هوشیاری جهانی و پیامد‌های زیست‌محیطی تهدیدات آمریکا علیه ایران، بیش از یک مناقشه دوجانبه، می‌تواند خاورمیانه را در گردابی از ناآرامی فرو ببرد. این تهدیدات آزمونی برای جامعه جهانی در برابر سیاست‌هایی است که ثبات منطقه را نشانه گرفته‌اند. ریابکوف با هشدار درباره پیامد‌های حمله به تأسیسات هسته‌ای، به مخاطرات زیست‌محیطی و انسانی آن اشاره دارد. گزارش‌های سازمان ملل تا اوایل 2025 پیش‌بینی می‌کنند که نشت مواد رادیواکتیو از تأسیسات ایران می‌تواند تا شعاع صد‌ها کیلومتر، از جمله عراق و ترکیه، را آلوده کند و فاجعه‌ای مشابه چرنوبیل رقم بزند.
این مخاطرات، همراه با پیش‌بینی افزایش قیمت نفت به بیش از 120 دلار در هر بشکه در صورت درگیری، ضرورت هوشیاری جهانی را دوچندان می‌کند. در این میان، موضع انگلیس که با تماس‌های دیپلماتیک با ایران و تروئیکای اروپایی همراه شده، تلاشی برای حفظ ظاهر دیپلماتیک در برابر فشار‌های آمریکا ارزیابی می‌شود؛ اما این تلاش‌ها وقتی با تهدید ضمنی مکانیسم ماشه همراه می‌شود، نشان‌دهنده دوگانگی در سیاست‌گذاری لندن است که هم دیپلماسی را ترویج می‌دهد و هم ابزار تحریم را کنار نگذاشته است.
وقتی تهدید به بن‌بست می‌رسد: نگاهی به تجربه‌های تاریخی و واقعیت‌های امروز تهدیدات ترامپ علیه ایران نه‌تنها تکرار سناریو‌های شکست‌خورده گذشته است، بلکه در شرایط کنونی که جهان با چالش‌های متعدد روبه‌روست، بیش از پیش غیرمنطقی به نظر می‌رسد. تاریخ گواه آن است که فشار نظامی بر کشور‌هایی با اراده مستقل، مانند ایران، نه‌تنها به تسلیم منجر نشده، بلکه مقاومت آنها را تقویت کرده است. در سال 2025، پیشرفت ایران در فناوری موشکی و پهپادی نشان می‌دهد که هرگونه اقدام نظامی، پاسخی کوبنده‌تر از انتظار واشنگتن در پی خواهد داشت. موضع انگلیس نیز، هرچند در ظاهر با روسیه در حمایت از دیپلماسی همسوست، اما با انگیزه‌های متفاوتی دنبال می‌شود؛ لندن در حالی که از گفت‌و‌گو سخن می‌گوید، با حفظ گزینه مکانیسم ماشه، به دنبال حفظ نفوذ خود در معادلات جهانی است. این در حالی است که تجربه میانجی‌گری روسیه در بحران سوریه (2013) نشان داد که دیپلماسی هدفمند می‌تواند از فاجعه جلوگیری کند؛ تجربه‌ای که امروز بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است.