چاپ

ایرانیان جهان - - در این فهرست گسترده، غیبت نام روسیه به‌عنوان یک استثنای عجیب، توجه‌ها را جلب کرده و گمانه‌زنی‌هایی درباره انگیزه‌های پنهان یا استراتژی‌های کلان‌تر واشنگتن به راه انداخته است. این اقدام بیش از یک تغییر ساده در سیاست تجاری است؛ نشانه‌ای از یک چرخش تهاجمی در رویکرد آمریکا به اقتصاد جهانی و تلاش برای بازتعریف قواعد بازی در دنیایی که سال‌هاست به نفع رقبا پیش رفته است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
واکنش‌ها و پیامدها: از سکوت تا طوفان نخستین واکنش از استرالیا آمد؛ نخست‌وزیر این کشور تعرفه‌ها را "بزرگ‌تر از یک تصمیم ضعیف" خواند، اما از تلافی خودداری کرد. چین و هند هنوز سکوت کرده‌اند، اما پکن ممکن است با محدود کردن صادرات مواد کمیاب (80 درصد نیاز جهانی، طبق USGS) پاسخ دهد.

ایرانیان جهان

اتحادیه اروپا هم که در سال 2018 به تعرفه‌های فولاد واکنش نشان داد، حالا با تهدید بزرگ‌تری روبه‌روست. در داخل، تعرفه 25 درصدی خودروها، که 20 درصد بازار را تشکیل می‌دهند (داده‌های انجمن خودروسازان آمریکا)، قیمت‌ها را بالا می‌برد. اگر این سیاست کسری تجاری را کاهش دهد (شاید 100 میلیارد دلار در بهترین حالت، طبق تخمین بانک جهانی)، دستاورد سیاسی خواهد بود، اما گزارش بانک جهانی در 2024 نشان می‌دهد جنگ‌های تعرفه‌ای معمولاً تجارت جهانی را 1.5 درصد کم می‌کند، چیزی که اقتصاد شکننده پساکرونا تحملش را ندارد.
پایان تساهل یا آغاز تنش: تعرفه‌ها زیر ذره‌بین ترامپ در این سخنرانی، با لحنی که ترکیبی از اطمینان و انتقاد بود، از پایان دوره‌ای خبر داد که آن را "تسلیم اقتصادی یک‌جانبه" نامید. او کسری تجاری را یک "وضعیت اضطراری ملی" خواند که امنیت و شیوه زندگی آمریکایی‌ها را تهدید می‌کند و به رقم 1.2 تریلیون دلار کسری تجاری در سال 2024 اشاره کرد که به گفته او، در دوران بایدن به اوج خود رسید. اما این روایت، تنها بخشی از حقیقت را نشان می‌دهد.
طبق گزارش اداره آمار آمریکا (BEA)، کسری تجاری این کشور در سال 2023 حدود 773 میلیارد دلار بوده و برای سال 2024، تخمین‌های اولیه از منابع معتبر مثل بلومبرگ و وال‌استریت ژورنال، آن را بین 900 تا 1000 میلیارد دلار برآورد کرده‌اند، نه 1.2 تریلیون دلاری که ترامپ ادعا می‌کند. این اغراق شاید برای جلب توجه باشد، اما واقعیت این است که کسری تجاری با چین (طبق داده‌های اداره سرشماری آمریکا، 350 میلیارد دلار در 2023) و اتحادیه اروپا (بیش از 200 میلیارد دلار) همچنان یک چالش بزرگ است. تعرفه‌های جدید، با نرخ پایه 10 درصد و تا 25 درصد برای خودرو‌ها و لپ‌تاپ‌ها، قرار است این روند را معکوس کند. اما تجربه تعرفه‌های فولادی و آلومینیومی سال 2018، که بر اساس گزارش فدرال رزرو تنها 0.2 درصد به تولید ناخالص داخلی افزود و قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان بالا برد، نشان می‌دهد که این سیاست ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. معافیت روسیه، که طبق داده‌های اداره بازرگانی آمریکا در سال 2023 حدود 32 میلیارد دلار صادرات به آمریکا داشت (عمدتاً نفت و فلزات)، می‌تواند یک انتخاب استراتژیک برای حفظ روابط دیپلماتیک در بحبوحه تنش‌های اوکراین باشد، اما در برابر فشار بر چین و هند، تضادی آشکار ایجاد کرده است.
بازسازی صنعتی: رویا‌هایی که با واقعیت کشتی می‌گیرند ترامپ با شور و حرارت از احیای تولید داخلی سخن گفت: از خودرو و کشتی گرفته تا تراشه و دارو، همه قرار است در خاک آمریکا ساخته شوند. او وعده داد که سرمایه‌گذاری شرکتی به سطوح بی‌سابقه‌ای برسد و کارخانه‌هایی با استاندارد‌های روز سر برآورند. اما این چشم‌انداز با موانع جدی روبه‌روست. طبق گزارش مؤسسه بروکینگز در سال 2024، هزینه تولید یک تراشه در آمریکا 30 تا 45 درصد بالاتر از آسیای شرقی است، به دلیل دستمزد‌های بالا و زیرساخت‌های گران‌تر. حتی با تعرفه 25 درصدی، بعید است شرکت‌هایی مثل اپل خط تولید را کامل به آمریکا بیاورند، چون زنجیره تأمین جهانی به موادی وابسته است که هنوز در داخل تولید نمی‌شوند.
ترامپ همچنین گفته است: "اگر تعرفه صفر می‌خواهید، محصولتان را همین‌جا بسازید. " این پیام به چین، که بر اساس داده‌های اداره سرشماری آمریکا در سال 2023 حدود 500 میلیارد دلار کالا به آمریکا صادر کرد (16 درصد کل واردات)، هشداری جدی است. اما چین هم دست‌بسته نیست؛ طبق گزارش رویترز، این کشور در سال 2024 تعرفه‌های تلافی‌جویانه‌ای بر سویا و خودرو‌های آمریکایی وضع کرد که به کشاورزان و شرکت‌های آمریکایی ضربه زد. اتحادیه اروپا هم، که در سال 2023 حدود 295 میلیارد دلار کالا به آمریکا صادر کرد (داده‌های نمایندگی تجاری آمریکا)، با تعرفه‌های جدید ممکن است به اقدامات متقابل روی بیاورد. گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF) در سال 2024 پیش‌بینی کرده که تجارت جهانی در سال 2025 رشد 3.2 درصدی خواهد داشت، اما جنگ تعرفه‌ای می‌تواند این روند را به رکود بکشاند.
مهاجرت و اقتصاد داخلی: تناقض‌هایی که فریاد می‌زنند ترامپ بحث را به مسائل داخلی کشاند و از نیاز به مهاجران قانونی مثل کشاورزان سخن گفت، اما هم‌زمان قضات را به مانع‌تراشی در اخراج مهاجران غیرقانونی متهم کرد. او خواستار ورود کسانی شد که "آمریکا را دوست داشته باشند"، اما این معیار در عمل مبهم است. از نظر اقتصادی، مهاجران نقش بزرگی دارند؛ گزارش اداره کار آمریکا (BLS) در سال 2024 نشان می‌دهد که 19 درصد نیروی کار کشاورزی و ساخت‌وساز را مهاجران تشکیل می‌دهند.
تعرفه‌ها قرار است شغل ایجاد کنند، اما ادعای "10 هزار شغل در یک ماه" با داده‌ها جور درنمی‌آید؛ طبق BLS، رشد شغلی در دوره او به طور متوسط ماهانه 170 هزار شغل بود. تورم هم که به بایدن نسبت داد، بر اساس گزارش فدرال رزرو در سال 2024 به 3.1 درصد کاهش یافته، اما تعرفه‌های جدید می‌توانند آن را بالا ببرند. مثلاً تعرفه 25 درصدی بر لپ‌تاپ‌ها، قیمت یک دستگاه 1000 دلاری را به 1250 دلار می‌رساند. وعده کاهش مالیات "شگفت‌انگیز" هم با نیاز به جبران کسری بودجه تناقض دارد؛ اگر تعرفه‌ها 6 تریلیون دلار درآمد بیاورند (که با کل تجارت خارجی 4.9 تریلیون دلاری آمریکا در 2023، طبق BEA، غیرواقعی است)، باز هم هزینه‌های اجرایی و یارانه‌ها آن را می‌بلعد.
قماری که جهان را تکان می‌دهد تعرفه‌های جدید ترامپ، بیش از یک سیاست اقتصادی، یک نمایش قدرت است که می‌خواهد آمریکا را از یک بازیگر منفعل به یک نیروی تهاجمی در تجارت جهانی تبدیل کند. این تصمیم می‌تواند تولید داخلی را تقویت کند، اما خطر تورم، انزوا و تنش را به همراه دارد. معافیت روسیه و فشار بر چین و اروپا نشان می‌دهد که این سیاست به ژئوپلیتیک گره خورده است. موفقیتش به واکنش کشور‌ها و تحمل مردم آمریکا بستگی دارد. اگر جهان تسلیم نشود، این قمار می‌تواند به آشوب منجر شود؛ اما اگر جواب دهد، شاید الگویی جدید بسازد.