چاپ

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در تحلیل تجربیات مذاکره در دولت سیزدهم که توسط محمد مخبر یادآوری شد، به خبرنگار هم‌میهن گفت: «من در جریان ریز مواردی که آقای مخبر به عنوان نزدیک شدن به امضای توافق و کارشکنی‌ اسرائیلی‌ها مطرح کردند، نیستم. یک مورد در دولت سیزدهم را خاطرم هست که در اسفند 1400 آقای سیدمحمود نبویان نماینده مجلس اطلاعاتی جزئی از متن توافقی که هنوز قطعی نشده بود را انتشار داد و مدعی شد این از برجام هم بدتر است.
فضاسازی خیلی سنگینی در آن زمان صورت گرفت. همه چیز به هم ریخت و توافقی به دست نیامد. قطعاً اسرائیل مخالف هر گونه توافق بوده و هست اما اینکه اسرائیل در این میان کاری کرده من در جریان نیستم. چرا نتوانستند جلوی برجام را بگیرند؟ دولت بایدن چه ملاحظاتی داشت که به خاطر اسرائیل یک توافق در آستانه اجرا را نپذیرد.»
او اضافه کرد: «ما در آن دوران هم مذاکرات غیرمستقیم انجام می‌دادیم. آقای باقری در یک اتاق می‌نشست و برت مک‌گورگ در اتاق دیگر قرار داشت. مبادله پیام به صورت شفاهی یا کتبی از طریق طرف عمانی انجام می‌شد. آن زمان به ما می‌گفتند با آن‌ها مذاکره مستقیم نمی‌کنیم چون از برجام خارج شدند و تا بازنگردند و تعهدات‌شان را انجام ندهند برنامه همین است.
اینکه چه حُسنی داشت من درباره آن توجیه نیستم. اگرچه بین بایدن و ترامپ تفاوت زیاد است اما طبیعی بود که طرف آمریکایی هم نمی‌خواست به دلایل متعدد به برجام برگردد. پس چرا مذاکرات غیرمستقیم می‌کردیم؟ برای اینکه معتقد بودیم ادامه این روند به زیان ایران است. چون آمریکا که چیزی به خاطر تحریم‌ها از دست نمی‌دهد، ادامه تحریم‌ها به ضرر ایران است.»
این تحلیلگر حوزه سیاست خارجی در توضیح اینکه با استفاده از تجربیات پیشین چه اقداماتی باید در داخل و خارج انجام دهیم، گفت: «در داخل کشور تابویی از مذاکره ساخته‌اند. درحالی‌که مذاکره در نفس خود اقدامی است برای یافتن راه‌حل و حل مشکلات دیپلماتیک میان کشورها. نمی‌توانیم به دیپلمات بگوییم مذاکره نکن، اما مشکل را حل کن. کار دیپلمات مذاکره است.
حالا این مذاکره می‌تواند محرمانه، علنی، مستقیم یا غیرمستقیم باشد. این مسائل در جهان امروز خیلی مهم نیست. ما این‌ها را در کشورمان بزرگ می‌کنیم و روی آن مانور می‌دهیم. نمی‌دانم می‌خواهیم به کجا برسیم اما احساس می‌کنم بیشتر این موضوع، مسئله جناحی و سیاست داخلی است. مثلاً الان اگر دولت آقای رئیسی سرکار بود و وزیر خارجه آقای امیرعبداللهیان و طرف مذاکره‌کننده آقای باقری‌کنی بود، شاید اصلاً اینجور مسائل از طرف بعضی جناح‌ها مطرح نمی‌شد.»
او با تائید بر این نکته که بسیاری از رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی مثل گذشته به نفی مذاکره نپرداختند و صرفاً بعضی طرف‌ها چنین رویکردی را در پیش گرفتند، اظهار داشت: «به نظر می‌رسد حداقل این موضوع پذیرفته شده است که راه پایان دادن به تحریم‌ها از مسیر مذاکره می‌گذرد.
درست است که ما باید مجموعه اقدامات دیگری را انجام دهیم که از لحاظ اقتصادی پیشرفت کنیم و بتوانیم اثربخشی تحریم‌ها را کاهش دهیم، یا در حوزه هسته‌ای به دستاوردهایی برسیم اما اصل قضیه این است که در هر شرایطی حتی اگر خیلی موفق هم بودیم، باید برای پایان دادن به تحریم‌ها به سمت گفت‌وگو و مذاکره برویم. مذاکره خوب یا بد نیست. مهم این است که چه کسی مذاکره را در چه شرایطی و تحت رهبری چه کسی انجام می‌دهد. چه اهداف و رویکردی داریم. بنده به عنوان یک پژوهشگر راهی جز مذاکره نمی‌شناسم.»
او در خصوص بحث مراقبت از این روند در برابر اقدامات خارجی نیز گفت: «تجربه نشان داده است که اسرائیل با همه امکانات سیاسی، نظامی و امنیتی خود تلاش می‌کند تا قبل از اینکه ایران موضع خود را در قبال آن مشخص کند، توافقی به امضا نرسد یا دو طرف در خصوص یک چهارچوب کلی با یکدیگر کنار نیایند. بنابراین، ایران باید تکلیف مسئله اسرائیل را مشخص کند. اسرائیلی‌ها هم در این مسیری که می‌دانیم طی می‌کنند، علاوه بر امکاناتی که گفتم از فضای رسانه هم خیلی استفاده می‌کنند. چون نگاه‌شان این است که نباید این روند در شرایط فعلی به نتیجه برسد.»
وی افزود: «برخلاف دوران برجام، کشورهایی از جمله عربستان سعودی دنبال این بودند که توافق را به هم بزنند تا موقعیت ایران تثبیت نشود. اما در حال حاضر به نظر می‌رسد طرف‌های عربی هم به خاطر خطری که درگیری ایران و آمریکا برای کل منطقه دارد، مخالفتی ندارند و همراهی می‌کنند. روسیه و چین هم که با ایران در حال گفت‌وگو و همکاری هستند. اتحادیه اروپا هم به نظر من کارشکنی نخواهد کرد. بنابراین، تنها مخالف جدی این روند اسرائیل است که از تمام امکانات خود به‌خصوص رسانه برای تخریب استفاده می‌کند.»
بازار