چاپ

ایرانیان جهان - گروه سیاسی دفاع‌پرس: مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده که دیروز (شنبه) در مسقط، پایتخت عمان، آغاز شد، حاوی نشانه‌های مهمی از تغییر موازنه در فضای دیپلماسی میان دو کشور است، زیرا به‌ رغم فشار‌های ایالات متحده و صراحت مواضع واشنگتن به‌ویژه در دوران دونالد ترامپ، ایران موفق شده نه‌ تنها چارچوب و محتوای مذاکرات را به گونه‌ای طراحی کند که با خطوط قرمز خود سازگار باشد، بلکه محل برگزاری مذاکرات را نیز از ابوظبی به مسقط، به عنوان کشوری بی‌طرف‌تر و مورد اعتمادتر منتقل کند به همین جهت این تحولات، نشانه‌ای روشن از موقعیت نسبتاً برتر ایران در معادله فعلی گفت‌و‌گو‌ها تلقی می‌شود.
بر این اساس در شرایطی که آمریکا در طول سال‌های گذشته، با خروج از برجام و اعمال شدیدترین تحریم‌ها به‌دنبال «تغییر رفتار منطقه‌ای ایران» بود، تهران با اتخاذ راهبرد ترکیبی از مقاومت هوشمندانه و دیپلماسی فعال، موفق شده مذاکرات جاری را به حوزه‌ای محدود صرفاً مسائل هسته‌ای سوق دهد و این را می‌توان از ترکیب هیئت‌های مذاکره‌کننده و بیانیه‌های رسمی دو طرف دریافت. هیئت ایرانی، به ریاست عباس عراقچی و با حضور چهره‌هایی، چون مجید روانچی و کاظم غریب‌آبادی، همگی چهره‌هایی آشنا با پرونده هسته‌ای و مسلط بر قواعد حقوقی بین‌الملل هستند. در سوی مقابل، استیو ویتکاف، مشاور ویژه بایدن در امور غرب آسیا، در رأس هیئت آمریکایی قرار دارد، اما برخلاف برخی تحلیل‌ها، هیچ‌یک از اعضای تیم او در حوزه مسائل موشکی یا منطقه‌ای تخصص ندارند. این ترکیب خود گویای آن است که محتوای مذاکرات به‌وضوح از سوی ایران مدیریت شده و در چارچوبی محدود نگه داشته شده است.
از سوی دیگر بسیاری از ناظران بر این باورند که تغییر محل مذاکرات از ابوظبی به مسقط، نشان‌دهنده یک دستاورد دیپلماتیک قابل توجه برای تهران است. اگرچه امارات در ظاهر تلاش کرده تا در ماه‌های اخیر نقش میانجی را ایفا کند، اما نزدیکی استراتژیک آن با آمریکا و اسرائیل سبب شد ایران نسبت به بی‌طرفی آن تردید داشته باشد؛ در صورتی که عمان، به واسطه سابقه تاریخی در تسهیل‌گری مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در سال‌های 2012 و 2013 جایگاهی متفاوت دارد لذا انتخاب مجدد مسقط به عنوان میزبان، نه‌تنها پیام بی‌اعتمادی تهران به بازیگران نزدیک به غرب را منتقل می‌کند بلکه نشانه‌ای از توانمندی ایران در جهت‌دهی به محیط مذاکراتی به نفع خود است.
«تریتا پارسی» معاون مؤسسه کوئینسی، در تحلیلی برای شبکه MSNBC نوشته: «ایران با مهار فشار‌های چندجانبه، توانسته مذاکرات را از موضوعات منطقه‌ای و نفوذ در غرب آسیا دور کند و بر بازگشت محدودیت‌های هسته‌ای تمرکز دهد.» او اضافه می‌کند که «این یک پیروزی دیپلماتیک برای ایران محسوب می‌شود، چرا که تیم ترامپ هم اکنون تنها گزینه موجود برای مهار برنامه هسته‌ای تهران را در مذاکره محدود یافته است.»
در همین راستا، توجه به فضای بین‌المللی نیز اهمیت دارد، چون در شرایطی که ایالات متحده با بحران‌های متعدد در شرق اروپا، روابط پرتنش با چین و جنگ غزه مواجه است، ایران توانسته از موقعیت ژئوپلیتیکی خود به عنوان یک بازیگر تثبیت‌شده در غرب آسیا بهره‌برداری کند؛ از این روی تداوم روابط راهبردی با روسیه و چین، پیشرفت‌های نظامی در حوزه پهپادی و موشکی و حضور منطقه‌ای ایران همگی پشتوانه‌هایی هستند که قدرت چانه‌زنی ایران در برابر آمریکا را تقویت کرده‌اند.
در نهایت، اگرچه هنوز نمی‌توان درباره نتایج نهایی مذاکرات مسقط اظهار نظر قطعی کرد، اما ساختار، شکل و محتوای این مذاکرات به‌روشنی نشان می‌دهد که تهران با مهارت، خطوط قرمز خود را تحمیل کرده است.
انتهای پیام/381