چاپ

ایرانیان جهان - در روزهای اخیر بازار سهام تهران با رشدی محسوس همراه شد؛ وضعیتی که به گفته تحلیلگران اقتصادی، بیش از هر چیز تحت تأثیر تحولات سیاسی و به‌ویژه اخبار مربوط به مذاکرات دیپلماتیک قرار گرفته است. بسیاری از فعالان بازار، نوسانات اخیر را نشانه‌ای از واکنش آنی سرمایه‌گذاران به سیگنال‌های سیاسی می‌دانند، اما در عین حال هشدار می‌دهند که چشم‌انداز بلندمدت بازار هنوز با ابهام‌های زیادی روبه‌رو است.
در پی خوش‌بینی‌های ایجادشده نسبت به روند مذاکرات میان ایران و ایالات متحده، بازار سهام که در سال‌های گذشته زیر سایه بازدهی پایین و رقابت نابرابر با سایر بازارهای مالی قرار داشت، به‌طور موقت جانی دوباره گرفت. تحلیل رفتاری معامله‌گران نشان می‌دهد که هر بار فضای مذاکراتی به سمت گشایش‌های احتمالی حرکت کرده، بازارها نیز بلافاصله با واکنش‌های قابل توجهی همراه شده‌اند.
تا پیش از شکل‌گیری امید به مذاکرات، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دادند دارایی‌های خود را به سمت بازارهایی کم‌ریسک‌تر و سنتی سوق دهند. روند بازدهی دارایی‌ها در سال 1403 به خوبی نشان می‌دهد که پول، تحت تأثیر بی‌ثباتی‌های سیاسی، از بورس فاصله گرفته و به بازارهایی مانند طلا و سکه پناه برده است. برای نمونه، بازدهی 158 درصدی نیم‌سکه در سال گذشته به‌روشنی گویای برتری بازارهای سنتی در دوران پرریسک اقتصادی است.
از دیگر شاخص‌های تأثیرگذار بر رفتار بازار در این روزها، نوسان شدید نرخ دلار آزاد است. ارز که پیش‌تر تا مرز 106 هزار تومان نیز افزایش یافته بود، پس از انتشار اخبار مرتبط با مذاکرات، به سرعت افت کرد و تا محدوده 82 هزار تومان کاهش یافت. این تغییر ناگهانی باعث هجوم فروشندگان به بازار طلا و سکه شد و در صندوق‌های طلا، معاملات برای 48 ساعت در صف فروش قفل ماندند. البته پس از آن، سرعت کاهش قیمت‌ها در بازار ارز و فلزات گران‌بها کاهش یافت و شرایط باثبات‌تری حاکم شد.
کارشناسان اقتصادی با اشاره به این اتفاقات، به سرمایه‌گذاران هشدار می‌دهند که از تصمیم‌گیری‌های هیجانی پرهیز کنند. در این میان، توصیه قدیمی «تنوع‌بخشی به سبد دارایی» همچنان یکی از اصول اساسی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری قلمداد می‌شود.
در روز گذشته، شاخص کل بورس اندکی از تب‌وتاب اولیه فاصله گرفت و با خروج بیش از یک همت سرمایه از بازار، به نوعی وارد فاز «استراحت» شد. به اعتقاد کارشناسان، علاوه بر دلایل تکنیکال مانند نزدیکی شاخص به سقف روانی سه میلیون واحد، افت نرخ دلار توافقی نیز به عنوان یکی از عوامل کلیدی در توقف حرکت صعودی بازار عمل کرده است. این نرخ در روز گذشته نتوانست سطح 69 هزار تومان را حفظ کند و به همین دلیل، بازار با سیگنالی منفی مواجه شد.
بازار در حال حاضر در انتظار تصمیمات کلان اقتصادی است. برخی سرمایه‌گذاران، ترجیح می‌دهند به دلیل احتمال بازگشت بی‌ثباتی، دارایی‌های خود را مجدداً به سمت بازار ارز و طلا ببرند. این وضعیت دقیقاً در تضاد با منطق بازار سهام قرار دارد و ممکن است به زیان سهام‌داران تمام شود.
نکته قابل تأمل دیگر، خروج سرمایه‌گذاران حقیقی از بازار پس از سه روز ورود سرمایه بود. این اقدام نشان می‌دهد که اعتماد به پایداری شرایط فعلی هنوز در سطح پایینی قرار دارد. کارشناسان هشدار می‌دهند که حتی نمادهایی با وضعیت بنیادی خوب نیز ممکن است در صورت ادامه‌دار شدن این روند، از مدار توجه خارج شوند.
بورس در ماه‌های اخیر از حمایت وزیر سابق اقتصاد و نیز رشد نرخ دلار توافقی بهره‌مند بود، اما در مقطع کنونی، هر دو عامل مزبور از بازار فاصله گرفته‌اند. به باور تحلیلگران، برای حفظ و تداوم حرکت صعودی بورس، لازم است سیاست‌گذاران اقتصادی گام‌های عملی‌تری بردارند. هرچند تغییرات در سیاست خارجی می‌تواند جهش‌هایی در بازار ایجاد کند، اما تکیه صرف به این عامل کافی نیست؛ متغیرهای بنیادی نیز باید تقویت شوند.
در حال حاضر، تحلیلگران متفق‌القول‌اند که واکنش مثبت بازار به اخبار سیاسی، پدیده‌ای موقتی است. اگر در هفته‌های آینده بازنگری جدی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی انجام نشود، احتمال عقب‌نشینی سرمایه‌گذاران از بورس وجود دارد. این نگرانی به‌ویژه در شرایطی مطرح می‌شود که نتیجه مذاکرات هنوز روشن نیست و سناریوهای مختلفی برای آینده در نظر گرفته می‌شود.
هم‌اکنون بازارهای مالی کشور در یک وضعیت بلاتکلیف به‌سر می‌برند. با اینکه سیگنال‌های مثبت سیاسی آرامشی نسبی در فضای معاملات ایجاد کرده، اما همچنان نشانه‌ای از ثبات پایدار دیده نمی‌شود. برخی کارشناسان بر این باورند که انتخاب وزیر جدید اقتصاد و تصمیم‌گیری در مورد ناترازی‌های انرژی از جمله مسائلی است که می‌تواند جهت‌گیری بازار سهام را در هفته‌های پیش رو تعیین کند.
با این حال، عده‌ای از تحلیلگران امیدوارند که در صورت بهبود فضای سیاست خارجی، امکان رشد دوباره قیمت سهام در ماه‌های آینده فراهم شود. آن‌ها هشدار می‌دهند که در فضای پرابهام کنونی، سرمایه‌گذاران معمولاً به سودهای کوتاه‌مدت در بازارهای امن‌تر رضایت می‌دهند و ریسک‌پذیری کاهش می‌یابد.
برای ایجاد ثبات و بازگشت اعتماد به بازار سهام، به‌نظر می‌رسد لازم است چند روز معاملاتی با حجم بالای معاملات پشت‌سر گذاشته شود تا سهام بین گروه‌های مختلف دست به دست شود. در این صورت است که شاید زمینه برای افزایش دوباره قیمت‌ها فراهم شود. در حال حاضر، نسبت قیمت به درآمد (P/E) بازار سهام به عدد 7.5 رسیده که برابر با میانگین بلندمدت این شاخص طی دو دهه اخیر است و می‌تواند نشانه‌ای از جذابیت نسبی بازار برای سرمایه‌گذاران باشد.