چاپ

ایرانیان جهان - به گزارش میز نفت، در یک دهه گذشته، ایالات متحده همواره با صادرات گاز روسیه مخالفت کرده است. در دوره اول دولت ترامپ، ایالات متحده آلمان را برای توقف ساخت خط لوله نورد استریم 2 تحت فشار قرار داد، گاز طبیعی مایع (ال ان جی) آمریکا را در سطح جهانی تحت عنوان "گاز آزادی" تبلیغ کرد و اروپایی ها را وادار کرد تا وابستگی خود به روسیه را کاهش دهند.
پس از حمله به اوکراین، ایالات متحده خرید ال ان جی روسیه را ممنوع کرد و بعداً تحریم هایی را برای متوقف کردن پروژه های توسعه ال ان جی قطب شمال تزارها اعمال کرد.
بازگشت ترامپ برای گاز؟
اما با بازگشت ترامپ به قدرت، وضعیت تغییر کرده است: هم مقامات آمریکایی و هم روسیه در حال گفتگو درباره همکاری احتمالی در زمینه فروش مجدد گاز کرملین به اروپا هستند. شایعات حتی حاکی از احیای نورد استریم 2 و یا حضور شرکت های آمریکایی در پروژه های بالادستی روسیه و تاسیسات ال ان جی در قطب شمال است.
در حالی که هنوز برای پیش‌بینی نتیجه مذاکرات صلح در حال انجام، که بیشتر به دلیل انگیزه‌های ژئواستراتژیک است و نه منطق بازار، زود است، اما بررسی ژئوپلیتیک گاز چندین سناریو بالقوه را برای صادرات گاز روسیه به اروپا نشان می‌دهد.
کدام تحریم هابیشترین تأثیر را بر صادرات گاز روسیه دارد؟
ایالات متحده تحریم‌های متعددی را علیه ال‌ان‌جی روسیه، هدف قرار دادن تجهیزات، تانکرهای ال ان جی تخصصی ویژه قطب شمال و شرکت‌های ال ان جی مانند نواتک و پروژه‌هایی مانند LLC Arctic LNG 2، Portovaya LNG و ویستوک اعمال کرده است. این اقدامات هر سه پروژه را مجبور به توقف عملیات کرده و تنها ساخالین-2 و یامال فعال هستند.
در مورد گاز صادراتی با خط لوله، ایالات متحده تحریم های مربوط به خطوط لوله نورد استریم 2 و ترک استریم را سالها پیش از جنگ اوکراین و در دسامبر 2019 میلادی اعمال کرد. در 23 فوریه 2022 میلادی و درست یک روز قبل از حمله روسیه به اوکراین، ایالات متحده مستقیماً نورد استریم 2 را تحریم کرد.
چه چیزی می تواند روی میز مذاکره باشد؟
مذاکرات ممکن است لغو یا تقویت تحریم‌های ال ان جی، کاهش محدودیت‌های اخیر غول گازپروم و حتی بازگشایی مسیر ترانزیت اوکراین را که در اول ژانویه 2025 به پایان رسید، بررسی کند. اجرای پروژه‌های گازی مشترک ایالات متحده و روسیه نیز مطرح شده‌اند، ایده‌ای که بحث‌برانگیز و غیرشفاف است.
شایان ذکر است که تحریم های گازی نسبت به تحریم های نفتی یا مالی برای بودجه روسیه، بحرانی تر است. از نظر نمادین نیز، آنها برای پوتین اهمیت زیادی دارند. نورد استریم فقط یک خط لوله نیست، بلکه یک پروژه سیاسی است که با دیدگاه پوتین در مورد روسیه به عنوان یک قدرت مسلط انرژی در اروپا گره خورده است که با وجود مخالفت شدید بسیاری از سیاستمداران غربی همچنان دنبال می شود. بدین ترتیب احیای آن در داخل کشور به عنوان شاهد آشکاری از پیروزی روسیه در رویارویی وجودی با لیبرالیسم غربی تلقی می شود.
به همین ترتیب، پروژه های عظیم ال ان جی در یامال مهمتر از سایر سرمایه گذاری های تجاری هستند. آنها نماد جاه طلبی های جهانی روسیه در حوزه ای هستند که در آن روسیه یک تازه وارد است و توانایی آنها را در ارائه زیرساخت های پیچیده قطب شمال - که از ابتدا، به موقع و با بودجه هنگفت ساخته شده است - نشان می دهد.
به صورت گسترده تر، این پروژه ها منعکس کننده آرزوی روسیه برای تسلط بر قطب شمال و به ویژه کنترل بر مسیر دریای شمالی است. احیای آنها نه تنها نشان دهنده تعامل مجدد اقتصادی بلکه به رسمیت شناختن بین المللی انرژی و جاه طلبی های ژئوپلیتیک روسیه است.
رفاقت به جای رقابت
با وجود اینکه هم ایالات متحده و هم روسیه، به عنوان کشورهای پیشرو صادرکننده گاز، منافعی در بازار پررقابت گاز دارند، اما منافع تجاری آنها به عنوان دو بازیگر بازار با هم تلاقی می کند.
ایالات متحده از کاهش حضور روسیه در اروپا سود می برند، بنابراین حفظ یا افزایش تحریم ها یک سیاست قابل قبول برای ایالات متحده خواهد بود. در مقابل، برای پوتین، افزایش صادرات گاز برای اهرم ژئوپلیتیکی مهم است.
گزینه های ترامپ در بازار ال ان جی
• تشدید تحریم های ال ان جی روسیه: این بدترین سناریو برای روسیه خواهد بود و می‌تواند به سرعت تا 47 میلیارد متر مکعب از صادرات ال ان جی را حذف کند که جایگاه صادرکنندگان ال ان جی ایالات متحده تقویت می‌شود، اما این اقدام پوتین را خشمگین می‌کند.
• لغو تحریم های ال ان جی روسیه (یا حداقل تسهیل اجرای آن): این اقدام اجازه می دهد تا ال ان جی روسیه بیشتری وارد بازار شود، که به تولیدکنندگان ال ان جی ایالات متحده آسیب می رساند، زیرا در زمانی که انتظار می رود موج بعدی ظرفیت جدید ال ان جی و کاهش قیمت، با رقابت بیشتری روبرو شوند. تأثیر منفی بر تولیدکنندگان ایالات متحده به صورت بالقوه می تواند با مشارکت آنها در پروژه های ال ان جی روسیه خنثی شود اگرچه این به دلیل خطرات سیاسی و قانونی بعید است و سهامداران چینی این پروژه ها ممکن است مخالفت کنند.
• تحریم های فعلی را حفظ کنید: وضعیت موجود مزیت ایالات متحده را حفظ می کند، اما کرملین را راضی نمی کند.
گزینه های صادرات گاز خط لوله
در موضوع صادرات گاز با خط لوله، وضعیت حتی پیچیده تر است. چندین مسیر خط لوله وجود دارد که می تواند گاز روسیه را به اروپا برساند، اما هر کدام محدودیت های خاصی دارند:
• خط لوله به فنلاند مجددا از سر گرفته نمی شود، زیرا فنلاند در حال آماده شدن برای ممنوعیت کامل گاز روسیه است.
• خط لوله یامال-اروپا از طریق لهستان نیز از نظر سیاسی مرده است.
• خط لوله ترک استریم در حال حاضر به حداکثر ظرفیت رسیده است، اما به دلیل تلاش برای حمله پهپادهای اوکراینی به زیرساخت های پشتیبانی در منطقه کراسنودار روسیه، این کشور با خطرات امنیتی فزاینده ای مواجه است. در حالی که حملات رهگیری شده اند، آسیب پذیری خط لوله و قرار گرفتن در معرض تهدیدات هوایی و عملیات نیروهای مخفی را برجسته می کنند. علاوه بر این، ترک‌استریم تنها خط لوله اصلی صادرات گاز روسیه به اروپا است که هنوز با ظرفیت کامل کار می‌کند و بنابراین در صورت نارضایتی واشنگتن از نتیجه مذاکرات، هدف احتمالی تحریم‌های بیشتر ایالات متحده باقی می‌ماند.
• خط لوله های نورد استریم 1 و 2 آسیب دیده اند و نیاز به فرآیند مجوز برای تعمیر دارند، به غیر از یک رشته آسیب ندیده که تایید نشده است.
• ترانزیت اوکراین در 1 ژانویه 2025 به پایان رسید. آخرین مسیر - از طریق Sudzha - اخیرا بمباران شد و ایستگاه اندازه گیری تخریب شد. حتی در صورت تعمیر، از سرگیری زمان می برد، زیرا منابع نمی توانند بلافاصله مجدداً راه اندازی شوند.
گزینه های واقع بینانه زیر برای گاز خط لوله روسیه وجود دارد:
• وضعیت موجود. هیچ از سرگیری قرارداد ترانزیت خط لوله از طریق اوکراین یا نورد استریم وجود ندارد و تنها ترک استریم عملیاتی می شود. کاهش حجم روسیه فضای بیشتری برای ال ان جی آمریکا ایجاد می‌کند که برای ترامپ مطلوب است، اما برای پوتین غیرقابل قبول است.
• قرارداد حمل و نقل بزرگ/ احیای نورد استریم. این امر مستلزم زمان است، زیرا جریان‌ گاز نمی‌تواند فوراً از سر گرفته شوند، اما در نهایت گاز خط لوله روسیه را به میزان قابل توجهی به اروپا خواهد آورد. این امر برای روسیه بسیار مطلوب است، اما برای ترامپ از نظر سیاسی انفجاری خواهد بود، مگر اینکه شرکت‌های آمریکایی قادر به استخراج ارزش از طریق عوارض حمل‌ونقل یا سهام بالادستی باشند، گزینه‌ای که همچنان دشوار و از نظر قانونی مبهم است.
یک قمار استراتژیک
ترامپ با یک معادله سه طرفه روبرو است: ارزان نگه داشتن انرژی در داخل، گسترش بازار ال ان جی ایالات متحده در خارج از کشور و توسعه یک توافق صلح نمادین.
با این حال، او خواهان پیروزی های سریع و با دید بالا نسبت به وضوح های پیچیده است. در همین حال، روسیه تلاش می‌کند تا بحث را از مناقشه اوکراین دور کند و به سمت همکاری‌های اقتصادی گسترده‌تر آمریکا و روسیه - پروژه‌های مشترک شناور در زمین‌های کمیاب، همکاری در قطب شمال و گاز، سوق دهد. آیا این تاکتیک کارساز خواهد بود؟
باید در انتظار اتفاقات آینده نشست. اما هرگونه تغییر در تحریم‌های گازی تأثیری فزاینده بر بازارهای جهانی گاز خواهد داشت. چرا که گازهای روسیه چه برگردند و چه ناپدید شوند، بر قیمت ها، جریان گاز، تصمیمات سرمایه گذاری مالی در پروژه های جدید و ژئوپلیتیک گاز تأثیر خواهند گذاشت.