چاپ

ایرانیان جهان - صفحه اقتصاد - آغاز مذاکرات فنی ایران و آمریکا در مسقط، نقطه عطفی در مسیر دیپلماسی است؛ گامی به جلو در ظاهر، اما پر از تله‌های تنش‌آفرین. ورود به جزئیات اختلافی چون غنی‌سازی و رفع کامل تحریم ها، آزمون سختی برای هوشمندی و صراحت دو طرف خواهد بود.
آغاز مذاکرات کارشناسی میان ایران و آمریکا در مسقط، که از فردا شنبه ششم اردیبهشت ماه آغاز می شود اگرچه در ظاهر گامی به جلو در مسیر پرچالش دیپلماسی است، اما به‌روشنی ورود طرفین به میدان اختلافات سخت و خطوط قرمز استراتژیک را نمایان می‌سازد.
سومین شنبه متوالی از گفت‌وگوهای فشرده، این بار با حضور مقامات فنی ارشد، نشانه‌ای از جدی‌تر شدن مسیر مذاکرات است. حضور چهره‌هایی چون تخت‌روانچی، غریب‌آبادی و مایکل آنتون نشان می‌دهد که هر دو طرف برای عبور از مرحله عمومی و رسیدن به جزئیات فنی آماده‌اند؛ جزئیاتی که به احتمال زیاد، منشأ اصلی تنش‌ها نیز خواهند بود. واقعیت آن است که گفتگوهای فنی از نظر تکنیکی اهمیت بالایی دارند، اما از منظر سیاسی نیز حامل بار سنگینی هستند. ورود به بحث‌هایی چون سطح غنی‌سازی، چگونگی بازرسی‌ها، نقش آژانس و تأمین سوخت از خارج کشور، و در مقابل رفع موثر و تضمین شده همه تحریم ها که تامین کننده منافع اقتصادی ایران باشد،صرفاً موضوعاتی تکنیکی نیستند، بلکه به‌طور مستقیم با خطوط قرمز سیاسی گره خورده‌اند. به‌ویژه در شرایطی که مارکو روبیو به صراحت اعلام کرده آمریکا تنها زمانی برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را به رسمیت می‌شناسد که غنی‌سازی در داخل کشور متوقف شود، می‌توان انتظار داشت که فضای مذاکرات فنی به سرعت از مسیر تعقل فنی به سمت تنش سیاسی منحرف شود.
برای ایران، تداوم غنی‌سازی نه یک انتخاب، بلکه یک اصل تثبیت‌شده در سیاست ملی است. ساختار حقوقی و فنی برنامه هسته‌ای کشور بر همین اساس بنا شده و تجربه تلخ تعلیق‌های گذشته نیز چنین رویکردی را تقویت کرده است. در نتیجه، خواسته آمریکایی‌ها برای توقف غنی‌سازی نه‌تنها قابل تحقق نیست، بلکه می‌تواند روند مذاکرات را به یک بن‌بست دیگر بکشاند. این امر به‌ویژه زمانی خطرناک‌تر می‌شود که تیم فنی آمریکا هنوز با مواضع متناقض داخلی درگیر است، چنان‌که به نقل از واشنگتن پست، اعضای این تیم در جلسات برنامه‌ریزی اولیه خود نیز نسبت به اظهارات متضاد مقامات آمریکایی درباره غنی‌سازی ابراز سردرگمی کرده‌اند.
در این شرایط، اگرچه برگزاری نشست‌های فنی می‌تواند به تقویت اعتمادسازی کمک کند، اما بدون تعیین چارچوب‌های سیاسی مشخص و احترام متقابل به اصول بنیادین هر دو طرف، خطر تقابل فنی به جای تفاهم فنی بسیار جدی است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که قصد اعزام هیئت به تهران را دارد، می‌تواند نقش یک میانجی فنی را ایفا کند، اما این نقش‌آفرینی تنها در صورتی ثمربخش خواهد بود که از فشارهای سیاسی فراتر رفته و بر مبنای حقوق و استانداردهای حرفه‌ای عمل کند.
به‌نظر می‌رسد سومین شنبه دیپلماسی مسقط، بیش از هر زمان دیگر، نیازمند هوشمندی راهبردی، صراحت مواضع و دوری از بازی‌های دوگانه است؛ بازی‌هایی که در گذشته بارها مذاکرات را از مسیر اصلی منحرف کرده‌اند. رسیدن به توافق، این بار نه تنها به گفت‌وگوی سیاسی، بلکه به اجماع فنی در برابر تنش‌های طراحی‌شده نیاز دارد.
مطالعه بیشتر: تاکتیک‌های فوری مذاکره‌کنندگان آمریکایی در مقابل ایران چیست؟