بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - به گزارش منیبان، ششمین نشست گفت و شنود پیرامون «نظم جهانی و سیاست خارجی ایران» روز شنبه 6 بهمن ماه با عنوان "چشم‌انداز تحولات منطقه و جهان در دوره ترامپ" در محل موسسه «مطالعات ایران و اوراسیا» (ایراس) برگزار شد. در این نشست که با حضور مهدی سنایی، معاون امور سیاسی دفتر رئیس‌جمهور و بنیان‌گذار موسسه ایراس برگزار شد جمعی از کارشناسان روابط بین‌الملل و دیپلماتها حضور داشتند.
ترامپ به سمت احیای قدرت سخت آمریکا حرکت خواهدکرد
در ابتدا این نشست محمد جواد ظریف، معاون راهبردی رئیس جمهور و وزیر سابق امور خارجه سخنان خود را با اشاره ای کوتاه به مجموعه سخنان گفته و شنیده شده در پنجاه و پنجمین مجمع جهانی اقتصاد (داووس 2025) آغاز کرد و گفت: در این دور از نشست های سالانه داووس، «بازگشت قدرت سخت» با تمرکز بر ریاست جمهوری دوباره دونالد ترامپ در ایالات متحده، بحث های بسیاری را به خود اختصاص داد. نکته قابل توجه این بود که با توجه به تجربه جهانی از یک دور ریاست جمهوری دونالد ترامپ یک جمله در اکثر برآوردها و اظهارنظرها مشترک بود: «دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید ایالات متحده را جدی بگیرید اما نه کلمه به کلمه او را.» برآورد بسیاری از حاضران این بود که ترامپ به دنبال بازگرداندن قدرت سخت است اما با استفاده از ابزار تعرفه. به عنوان نمونه ترامپ در همین بازه زمانی اندک گذشته از بازگشت به قدرت، پس از امتناع دولت کلمبیا از پذیرش دو پرواز نظامی حامل مهاجران غیرقانونی کلمبیایی به آمریکا، از اعمال تعرفه 25 درصدی بر کالاها و محدودیت‌ ویزا برای اتباع کلمبیا خبر داد. در نتیجه می توان گفت که چهل و هفتمین رئیس جمهور آمریکا به دنبال احیای قدرت سخت آمریکا است اما با اهرم اقتصادی و نه ابزار نظامی.
محمدجواد ظریف در ادامه با اشاره به اینکه برخی معتقدند لازمه جهان قطبی، وفاداری است، گفت: برخی از حاضران معتقد بودند که دونالد ترامپ جهان را به دو بخش تقسیم می کند؛ کشورهای کوچک تر و کشورهای هم تراز. او از کشورهای کوچک تر حتما انتظار وفاداری دارد اما از کشورهای هم تراز با ایالات متحده توقع وفاداری ندارد.
وزیر خارجه پیشین درباره بحث های صورت گرفته پیرامون جهان پسا قطبی گفت: برخی از حاضران و سخنران ها معتقد بودند که اروپا خواهان اعمال نسبی هژمونی آمریکا است اما دونالد ترامپ چنین چیزی را نمی‌خواهد. همزمان عده ای هم تاکید داشتند که عنصر وفاداری چندان در محاسبه های ترامپ ثابت نیست که البته در این باره تردیدهای جدی وجود دارد.
ظریف در ادامه افزود: قطب بندی جدید در سطح بین المللی در آینده نزدیک شکل نخواهد گرفت. برخی این وضعیت را برپایی نوعی هرج و مرج می‌دانند اما به نظر بنده الزاماً هرج و مرج رخ نخواهد داد. این به معنی شرایط جدید بین المللی است که ما «ائتلاف‌های موقتی مبتنی بر موضوع» به جای «قطب ‌بندی‌های دائمی» خواهیم داشت. اینکه ما دیگر شاهد وفاداری نخواهیم بود در همین ائتلاف های موقتی موضوعی، قابل تفسیر است. ممکن است برخی از این ائتلاف ها به دلیل موضوع و هدف شکل گیری آن طولانی تر هم باشند.
معاون راهبردی رئیس جمهور در ادامه با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در این شرایط فرصتی دارد که باید از آن استفاده بکند، گفت: عده ای در خارج از ایران به شمول صهیونیست‌ها و برخی از جریان های برانداز ایرانی، به دنبال تثبیت این تفسیر و تصویر هستند که ایران در ضعیف‌ترین و همزمان خطرناک ترین حالت خود قرار دارد. این تصور آنچنان جا افتاده که در یکی از جلسات گفت و شنود برگزار شده در داووس یکی از عالی رتبه ترین مقام های اروپایی دائما تکرار می کرد که در این بازه زمانی ایران ضعیف شده است. در نهایت به او گفتم فرض کنیم که گفته شما صحیح است و ایران ضعیف تر شده است پس شما و همفکران شما دیگر نمی توانید ادعا کنید که ایران صلح خاورمیانه را بر هم زده است چرا که به قول شما ما قدرت این کار را نداریم. در این جلسات اصرار من این بود که دلیل عدم برقراری صلح در خاورمیانه ایران نیست بلکه پرونده همچنان مفتوح فلسطین است.
ظریف در ادامه این سخنرانی گفت: دومین نکته ای که آنها بر روی آن تاکید دارند این است که ایران به ادعای آنها «ضعیف شده» اکنون با گزینه های کمتری روبه رو است و شاید هم بتوان گفت که تنها گزینه باقیمانده برای تهران سلاح هسته ای است. آنها در ادامه این ادعا می گویند که پیش از آنکه ایران بتواند به سمت تولید سلاح برود باید با اقدام نظامی مانع این کشور شویم. البته از حرفهای اخیر دونالد ترامپ اینگونه بر می‌آید که چندان خریدار این استدلال های مطرح شده نیست. همزمان نکته ای که باید توجه داشته باشیم این است که ذهن ترامپ قابل تغییر است و اینطور نیست که او مثلاً متفکر روابط بین الملل با یک تئوری جا افتاده باشد که نتوان چیزی را در ذهن او تغییر داد. ترامپ تفکر تثبیت شده ای در این زمینه ندارد و بسته به شرایطی که در لحظه در آن قرار می گیرد حاضر است برخی پارادایم های خود را تغییر هم بدهد. آنچه که مهم است این است که الان ممکن است ترامپ به این باور که ایران به سمت سلاح هسته ای حرکت خواهد کرد نرسیده باشد و یا حتی این باور او را به این سمت سوق دهد که در چنین شرایطی بهتر است جلوی خطر را با معامله با ایران بگیرد اما این آخر بازی نخواهد بود.
وزیر پیشین امور خارجه در ادامه با تاکید بر اینکه مجموع موضع گیری هایی که ترامپ تاکنون درباره ایران داشته نه چندان مثبت است و همزمان نه چندان منفی، گفت: در این شرایط ما باید با دو انگاره که عده ای می خواهند درباره ایران تثبیت کنند مقابله کنیم، این انگار نیز عبارت است از طرح این ادعا که ایران ضعیف و در نتیجه خطرناک شده است.