بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - علی مهدیان زمانی از سوی نهادهای ناظر مسئولیت نظارت بر عملکرد نمایندگان ایران در سازمان ملل را بر عهده داشته است. بخشی از این دوره مصادف با حضور محمدجواد ظریف در سازمان ملل به عنوان نماینده ایران بوده است. او ضمن تمجید از تعهد و وطن پرستی ظریف، عملکرد او را در سازمان ملل درخشان توصیف می کند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
متن گفت و گو با این کارشناس امور امنیتی و دیپلماسی را در ادامه می خوانید:
شما از کجا با فعالیت های ظریف آشنا شدید؟
در ابتدا بگویم که می خواهم در این شرایطی که عده ای در تلاش هستند با مسموم کردن فضا علیه دکتر ظریف، او و دولت آقای پزشکیان را تحت فشار قرار داده‌اند، حقایقی را بازگو کنم و در این رابطه خدا را شاهد می گیرم که آنچه می گویم عین حقیقت است؛ بدون دخل و تصرف و نگاه شخصی و جناحی. 
انسان باید جوانمرد باشد؛ در این شرایط که می بینم در رابطه با یک انسان خدوم و فداکار فضاسازی می شود، سکوت را جایز نمی دانم. امام صادق(ع) در انتهای مناظره اش درباره اثبات وجودخدا و آن جهان که در جلد یکم کافی آمده است ، به ابن ابوالعوجا می فرماید: «اگر حرف تو درست بود و آخرتی نبود ما در این دنیا به رسم جوانمردی زندگی کردیم و اگر ما درست می گوییم و خدا و معاد و آخرتی هست هم در این دنیا با جوانمردی زندگی کردیم و هم در آخرت پاداش خود را از خدا خواهیم گرفت.» بر همین اساس بر خود وظیفه می دانم که از دکترظریف در برابر اتهاماتی که به او می زنند دفاع کنم و شهادت دهم که در تمامی نظارت هایم جز فداکاری و تلاش و کوشش و وطن دوستی از این مرد ندیدم. 
اما در پاسخ به سوال شما باید بگویم اولین بار نام ظریف را در سال های اول انقلاب به عنوان یک نیروی محلی در دفتر ایران در سازمان ملل شنیدم . با این که به مقتضای شغلی با نگاه محتاط و کمی هم بدبینانه به عملکرد او در آن زمان نگاه می کردیم. اما از همان ابتدا فعالیت های ظریف هیچ نقطه منفی نداشت.
بعدها مشخصا حدود هشت سال در یکی از ماموریت هایم وظیفه کنترل و نظارت بر فعالیت های نمایندگی ایران در نیویورک را بر عهده داشتم که همزمان با حضور ظریف در سازمان ملل به عنوان رییس دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل بود. 
ظریف در سال 81 که به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل وارد نیویورک شد، عملا با دو بحران مواجه بود؛ یکی افشاگری و تهمت های منافقین در مورد فعالیت های پنهان هسته ای ایران بود که جوّ بسیار سنگینی علیه کشور ایجاد کرد و بحران دوم هم حمله آمریکا به عراق تحت تأثیر حملات یازده سپتامبر بود. یعنی ایشان مأموریت حساس خود را عملا در شرایط بحرانی شروع کردند. منافقین و از آن سو اسرائیل در تلاش بودند کاری کنند که آمریکا به جای عراق به ایران حمله کند و ظریف این خطر را درک کرده بود؛ این در حالی بود که در ایران حتی در سطوح بالا نیز این تحلیل وجود داشت که آمریکا جنگی را آغاز نخواهد کرد.
در آن زمان وقتی ظریف در یکی از جلسات کمیسیون امنیت مجلس موضوع احتمال حمله آمریکا به عراق را مطرح کرد، برخی به او ایراد گرفتند، اما او گفت نظرات کارشناسی خود را بیان می کند و اتفاقا از همه دقیق تر تشخیص داده بود؛ چون روندها و تحلیل ها را به خوبی می دانست و درست تر از همه تشخیص داده بود و اتفاقا بر اساس تحلیل های دقیقی که داشت گزارش های متعددی به تهران ارسال کرد و نتیجه آن گزارش ها سیاست های مدبرانه حاکمیت در برابر شرایط آن روزهای آمریکا و جلوگیری از وقوع فاجعه بار یک جنگ و درگیری بی مورد ما در حمله آمریکا به عراق بود. 
می توان این ارزیابی دقیق را داشت که دوره حضور دکتر ظریف در نمایندگی ایران در سازمان ملل یکی از درخشان ترین فصول فعالیت دیپلماتیک ایران در سازمان ملل بود.
آیا ایشان با تایید مقامات بالا به این سمت انتخاب شده بود؟
به طور کلی انتصاب نماینده ایران در سازمان ملل در ظاهر با معرفی وزیر خارجه و تایید رییس جمهور انجام می شود، اما در واقع با توجه به حساسیت بالا و اهمیت این جایگاه در سیاست خارجی، افرادی که برای این سمت انتخاب می شوند، در هماهنگی کامل با مقامات عالی نظام است و اصلا فردی که مورد تایید نباشد، برای این سمت معرفی نخواهد شد.محمد جواد ظریف هم از سوی مقامات عالی رتبه تایید شده بود؛ حتی این تایید نسبت به دیگران قوی تر بود و مجوزها و اختیارات لازم برای فعالیت های ایشان داده شده بود. الحق و الانصاف که ظریف هم به خوبی از این امکان و ظرفیت برای منافع ملی استفاده می کرد.
البته ایشان علیرغم چنین وضعیتی طی 5 سال حضور در نیویورک حتی یک مرتبه از یک آمریکایی در رده های مختلف درخواست ملاقات و ارتباط نکرد؛ در حالی که ممنوعیتی برای چنین ارتباطی وضع نشده بود و ایشان به جز اعضای دولتی آمریکا مجاز به ملاقات و ارتباط با اعضای کنگره و عناصر مطالعاتی و رسانه ای و... بود.
جالب توجه آنکه طرفهای مقابل بارها و بارها به ملاقات نماینده دائم ایران می آمدند و گفتمان دکتر ظریف در این ملاقاتها کاملا منطبق با اصول و سیاستهای نظام با لحاظ قدرت و توانمندی کارشناسی و دیپلماتیک بی نظیر ایشان و در اغلب موارد نیز با لحاظ قاطعیت و عزتمندانه بوده است.
در یک مورد جان بولتون سفیر وقت آمریکا در سازمان ملل از ایشان درخواست ملاقات کرد، آقای دکتر ظریف نپذیرفت و بعد از اصرارهای بولتون قاطعانه اعلام کرد که من چنین دستوری ندارم با شما ملاقات کنم.
چون از گزارشات ملاقاتها انجام شده اطلاع دارم چنین مواردی را بارها شاهد بوده ایم.
ایشان چطور از این سمت کنار گذاشته شد؟
اجازه بدهید وارد جزئیات این موضوع نشوم، چون بسیار تاسف آور بود؛ فقط در همین حد می گویم که ظریف در زمان احمدی نژاد کنار گذاشته شد، رییس جمهور وقت از همان شب اول نخستین حضورش در سازمان ملل در نیویورک ، به دنبال برکناری ظریف بود و با وجود حمایت های رهبری از ظریف، در جلسات مصرانه خواستار کنار گذاشته شدن او بود. بعد از 5 سال از ماموریت ایشان در حالی که 2 سال از حضور ظریف در سازمان ملل در دولت احمدی نژاد می گذشت، به حضور ایشان خاتمه داده شد.
آیا ظریف از همان ابتدا که مذاکرات هسته ای با سه کشور اروپایی آغاز شده بود در مذاکرات نقش فعالی داشت؟
بله، ایشان حضور مستمر و فعالی در این مذاکرات داشت و دائم در تردد میان نیویورک - اروپا و ایران بود. همان زمان که نماینده ایران در سازمان ملل بود نتیجه آن مذاکرات و عملکرد درخشان ایشان و سایر اعضای تیم مذاکره کننده ایرانی ممانعت از ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای حکام و عدم صدور قطعنامه علیه ایران در زمان مذاکرات با سه کشور اروپایی در زمان آقای خاتمی بود.
حتی وقتی او را از روند مذاکرات در زمان احمدی نژاد کنار گذاشتند به دلیل حس وطن دوستی و با هدف کمک به پرونده هسته ای با سخنرانی در محافل دیپلماتیک و دانشگاهی و مطالعاتی آمریکا و انتشار مقالات روشنگرانه در مهمترین نشریات و روزنامه های آمریکایی و دفاع مستدل از سیاست های هسته ای کشور دست از تلاش نکشید. ایشان یک سخنرانی مشهور در مرداد 85 در شورای امنیت دارد که سفیر انگلیس آن را به عنوان یک متن آموزشی برای دیپلماتها به همکارانش معرفی نموده بود.
یا پس از صدور قطعنامه 1737 که دومین قطعنامه ماست یک سخنرانی خیلی خوبی داشتند که با این تعبیر آغاز شد: «امروز روز بسیار بدی برای معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای بود» که سخنرانی خیلی مشهوری در فضای دیپلماسی سازمان ملل شده است.
به یاد دارم مقام معظم رهبری طی پیامی از سخنرانی و مواضع ایشان در دفاع از کشور تقدیر نموده بودند که تقدیر ایشان به نمایندگی نیویورک ابلاغ شده بود. 
آقای ظریف در محافل دانشگاهی و مطالعاتی و علمی هم فعالیت داشت ...
ظریف از همان ابتدای حضور در سازمان ملل ارتباط بسیار نزدیکی با فرهیختگان آمریکایی، ایرانی و سایر جوامع مسلمان و غیر مسلمان با هدف تأثیر گذاری مثبت و جلب حمایت ایشان برقرار کرده بود و با وجود این که مشغله زیادی داشت از حضور در محافل علمی و دانشگاهی و یا ان جی او ها دست نمی کشید و اتفاقا این ارتباط در کاهش فشار علیه ایران و ترویج و گسترش فعالیت های سیاسی و فرهنگی ایران در آمریکا تأثیر به سزایی داشت.
این ارتباطات در هماهنگی با تهران بود؟
بله کاملا هماهنگ با مرکز بود. یکی از خصوصیات خوب دکتر ظریف این است که هیچ عملکرد پنهانی ندارد و تمامی فعالیت هایش را به تهران گزارش می کرد حتی از این ارتباطات برای کمک به سایر بخش های کشور مانند گسترش فرهنگ و تمدن و یا در صورت امکان مراودات اقتصادی بخش های دولتی و خصوصی هم استفاده می برد. او علاوه بر این در تمامی جلساتی که ممکن بود حساسیت و اهمیت داشته باشد، افرادی از نهادهای امنیتی را هم همراه می کرد تا آنها نیز ضمن حضور در جلسات برآوردهای خود را داشته باشند. بنابراین، تمامی فعالیت های ظریف برای تهران روشن بود و مقامات عالی رتبه از آن اطلاع و رضایت داشتند. 
اخیرا گفته شده که ظریف در نوجوانی با کمک ساواک از ایران خارج شده است.
این یک اتهام بی اساس است. در ابتدا باید متأسف باشم برای آنها که چنین ذهنیت هایی را دامن می زنند و می خواهند با اشاعه چنین مطالب کذبی به اهداف پنهان و کاسبی تحریم هایشان برسند. 
ماجرا از این قرار است که ظریف در نوجوانی وقتی در مدرسه علوی درس می خواند، یک انشایی می نویسد و مرحوم علامه کرباسچی مدیر وقت مدرسه علوی با مطالعه این انشاء پدر ظریف را به مدرسه دعوت کرده و می گوید که این انشا ممکن است ساواک را روی ظریف حساس کند؛ در نتیجه از پدر می خواهد که ظریف را از ایران خارج کند تا دچار مشکل نشود. پدر ظریف هم برای این کار از فردی کمک می گیرد که اطلاعی از ارتباط یا عضویت او در ساواک نداشته است. ظریف به این شکل به آمریکا مهاجرت می کند. اما هیچ سندی نیست که نشان دهد سازمان ساواک در خارج کردن ظریف از ایران که آن زمان یک نوجوان بوده است برنامه ای داشته باشد اصلا چرا باید یک نوجوان را به آمریکا بفرستد؟
این موضوع کاملا غیر منطقی و حتی مضحک است. آقای ظریف از فعالین و مسئولین انجمن اسلامی دانشجویان در آمریکا بوده و سابقه مبارزاتی علیه رژیم پهلوی در آمریکا دارد و تصاویر آن سالهاست که دیده شده است. 
چنین اتهامی که ایشان مورد توجه ساواک بوده محصول تفکرات و نگاههای متوهمانه و برآمده از ذهن آدم هایی است که هدفی جز تخریب و حذف طرف مقابل را ندارند. 
جالب است که خود ظریف درخاطرات خود به این موضوع اشاره کرده و نوشته است که پدرش نمی دانسته آن فرد ساواکی است. بیان این خاطره در خاطرات هم یک نکته جالبی است؛ چون نشان می دهد ظریف آدم شفافی است و اتفاقا همین شفافیتش برایش گاهی دردسرساز می شود
حالا سوال من این است که اگر واقعا این اتفاق یعنی کمک گرفتن پدر ظریف از یک فرد برای خارج کردن فرزندش از ایران واقعا مساله بود چرا هیچ گاه نهادهای امنیتی در گزارش های خود برای ظریف و استعلام هایی که برایش شده به استناد آن حتی یک مورد گزارش منفی علیه او نداده اند ؟ و ظریف همیشه در برابر استعلام های امنیتی برای تصدی جایگاه های حساس پاسخ مثبت دریافت کرده است؟ 
بنابراین، به عنوان یک کارشناس امنیتی که سال ها روی اعمال و عملکرد ظریف نظارت و دقت داشته ام شهادت می دهم که ظریف یک انسان متعهد، متدین ، وطن دوست و کارآمد است و نباید اجازه دهیم عده قلیلی تندروی متوهم و کاسب تحریم به این سرمایه های ارزشمند نظام جمهوری اسلامی چوب حراج بزنند و در شرایط فعلی که از سوی دشمنان با هجمه های دیپلماتیک سختی مواجه ایم ، عرصه را از چهره های کارآمد و کاربلد خالی کنند.