بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
افزایش تورم و عدم ثبات اقتصادی باعث توجه به بازار طلا و مسکوکات شده و عطش خرید مردم، بیش‌ازپیش افزایش یافته است
”سازندگی” بررسی می‌کند: آیا سرمایه‌گذاری در طلا ارزشمند است یا خطراتی را متوجه خریداران می‌کند؟
مهتا معرفت| بعضی‌ها دیگر با سهام و سکه و اوراق بدهی دولت حال نمی‌کنند. سود 20 تا 23 درصدی یا حتی سود 30 درصدی هم ارضایشان نمی‌کند. آنها گرفتار برق طلا شده‌اند و تخت‌گاز رفتن در این بازار را دوست دارند. آفتاب که در دوبی طلوع می‌کند، ایرانی‌ها در بازار دوبی به خریدوفروش طلا می‌پردازند. برخی مدعی‌اند که نماینده بانک مرکزی ژاپن هستند و برخی ادعا دارند که زیر 100 کیلو معامله نمی‌کنند. اگرچه بازار طلای دوبی بیشتر به‌ عنوان مکانی برای خرید جواهرات طلا شناخته شده است اما چندین فروشگاه در این محدوده نیز به فروش شمش طلا می‌پردازند که این روزها پاتوق معامله‌گران ایرانی شده‌اند. معمولاً فروشگاه‌هایی که به سرمایه‌گذاری در طلا مشغول‌اند، پاتوق خوبی برای ایرانی‌هایی هستند که روزانه شمش طلا خرید‌وفروش می‌کنند. همین آدم‌ها ساعاتی از روز را هم در رستوران عروس بندر سپری می‌کنند و به تجارت خود سر‌وسامان می‌دهند. رستوران «عروس بندر» روبه‌روی برج‌الصبخه واقع شده و مدتی است که نبض قیمت دلار و طلا در این رستوران می‌زند. می‌گویند هر تجارتی در ایران از همین رستوران سامان‌دهی می‌شود. یعنی شما اگر 200 کیلو طلا بخواهید از همین رستوران می‌توانید تهیه کنید و حتی اگر نیاز به لیفت‌تراک داشته باشید، در همین رستوران افرادی هستند که آن را در سه قسمت برای شما ارسال می‌کنند. همین افراد در سطوح گسترده وارد خریدوفروش طلا شده‌اند و خیلی‌ها هم گله‌وار دنبالشان راه افتاده‌اند. حتماً شما هم افراد زیادی را می‌شناسید که دارایی‌های خود را تبدیل به طلا کرده‌اند و از این انتخاب راضی‌اند اما چرا این افراد طلا را انتخاب کرده‌اند؟ دلیل اصلی این است که خریداران نفت ایران دلار پرداخت نمی‌کنند و بهترین کالایی که می‌توان به ازای دلار از آنها گرفت، طلاست. پس ریشه اصلی محبوب شدن طلا به این برمی‌گردد که خریداران نفت ایران پولی پرداخت نمی‌کنند و به ‌جای آن طلا می‌دهند. همچنین صادرکنندگان ایرانی برای رفع تعهدات ارزی خود ممکن است طلا وارد کنند. در کشور ما مقرراتی وجود دارد که به صادرکنندگان اجازه می‌دهد درآمد ارزی حاصل از صادرات خود را به صورت واردات کالا، ازجمله طلا، به کشور بازگردانند. این سیاست به آن‌ها کمک می‌کند تا تعهدات ارزی خود را به روشی سودمندتر انجام دهند. بخشی از واردات طلا هم ممکن است از طریق بازارهای غیررسمی یا قاچاق باشد که به دلیل محدودیت‌های گمرکی و تحریم‌ها رخ می‌دهد.
اما یکی دیگر از دلایلی که باعث محبوبیت طلا نزد ایرانیان شده، امنیت آن در برابر دیگر فرصت‌های سرمایه‌گذاری است. تحریم‌های بین‌المللی، نوسان‌های سیاسی داخلی و عدم اطمینان در مورد آینده اقتصادی کشور، افراد را به سمت سرمایه‌گذاری‌های امن‌تر مانند طلا سوق داده است. طلا به‌عنوان یک دارایی امن در زمان‌های بی‌ثباتی شناخته می‌شود. با توجه به اینکه سیاست‌های اقتصادی و قوانین مربوط به واردات و صادرات طلا در ایران دائماً در حال تغییر هستند، شرایط و قوانین جدید می‌تواند بر این روند تأثیر بگذارد.
مساله بعدی اینکه اقتصاد ایران با نرخ تورم بالا مواجه است و طلا به ‌عنوان یک دارایی که معمولاً ارزش خود را در برابر تورم حفظ می‌کند به یک سرمایه‌گذاری محبوب تبدیل شده است. در زمان‌هایی که ارزش پول ملی کاهش می‌یابد، طلا به‌ عنوان یک پوشش در برابر تورم عمل می‌کند. همچنین نوسان‌های شدید نرخ ارز، به‌ویژه دلار آمریکا در برابر ریال ایران، باعث شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران به طلا به ‌عنوان یک سرمایه‌گذاری جایگزین برای حفظ ارزش دارایی‌های خود رو آورند. طلا اغلب به ‌عنوان یک دارایی با ارزش جهانی دیده می‌شود و تغییرات در نرخ ارز می‌تواند، قیمت طلا را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهد. اما سؤال این است که آیا طلا پناهگاه امنی برای سرمایه‌گذاری است؟
چشم‌انداز برق طلا
چشم‌انداز طلا در ایران برای سال 1404 به ‌شدت به تحولات اقتصادی و سیاسی داخلی و بین‌المللی بستگی دارد. با توجه به شرایط کنونی و پیش‌بینی‌های موجود به نظر می‌رسد، روند افزایشی قیمت طلا ادامه خواهد داشت اما این روند ممکن است با نوساناتی همراه باشد. سرمایه‌گذاران باید به دقت شرایط بازار را رصد کنند و با تحلیل‌های دقیق و به‌روز تصمیم‌گیری کنند. با توجه به شرایط اقتصادی کشور، مردم برای حفظ قدرت خرید خود به دارایی‌های امنی همچون طلا روی می‌آورند که ارزشش در برابر کاهش ارزش پول ملی مقاوم باشد. در شرایط کنونی و با بازگشت ترامپ، احتمال تشدید تنش‌های تجاری افزایش یافته که می‌تواند باعث رشد قیمت جهانی طلا شود چراکه سرمایه‌گذاران معمولاً در شرایط بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی به سمت دارایی‌های امن حرکت می‌کنند که این موضوع می‌تواند، تقاضا برای طلا را در سطح جهانی و به‌ تبع آن در ایران افزایش دهد. در ایران قیمت طلا به‌ شدت تحت تاثیر نرخ ارز است. با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از طلا به ‌صورت وارداتی تامین می‌شود، افزایش قیمت دلار باعث می‌شود، قیمت طلا در بازار داخلی نیز رشد کند. اگر ترامپ سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری علیه ایران اعمال کند، احتمال افزایش نرخ دلار به دلیل فشارهای تحریمی و کاهش منابع ارزی کشور وجود دارد. در چنین شرایطی، تقاضای داخلی افزایش پیدا می‌کند و قیمت طلا حتی بیش از نرخ جهانی رشد می‌کند.
با توجه به تمام این عوامل، احتمال افزایش قیمت جهانی طلا و همزمان رشد نرخ ارز در ایران بسیار بالا خواهد بود. در چنین شرایطی، افزایش نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی، مردم را به سمت دارایی‌های امنی مانند طلا سوق خواهد داد و ممکن است بازار داخلی طلا بار دیگر شاهد جهش‌های قیمتی قابل ‌توجهی باشد.
پاییز 1401 واردات شمش طلا و نقره از مالیات معاف شد و شرایط واردات طلا به کشور به‌ شدت تسهیل شد. پس از این امر، واردات طلا در ایران به طور مداوم افزایش یافت به‌ طوری که از ابتدای سال 1402 تا انتهای آذرماه 1403 نزدیک به 103 تن طلا به کشور وارد شد. علاوه بر این، صادرکنندگان نیز قادر به رفع تعهد ارزی خود با کمک طلا شدند، اقدامی که به اعتقاد کارشناسان ضمن اینکه موجب کاهش و تخلیه حباب قیمتی فلزات گرانبها در بازار می‌شود و ذخایر طلایی کشور را بیش‌ازپیش افزایش می‌دهد، محدودیت‌های تحریم برای نقل‌وانتقال ارز به کشور را نیز از بین می‌برد.
عوامل داخلی:کدام عوامل روی نرخ طلا در داخل اثر می‌گذارند؟
نرخ دلار در بازار ایران یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت طلاست. افزایش قیمت دلار به طور مستقیم بر افزایش قیمت طلا تاثیر می‌گذارد. با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی ایران، پیش‌بینی می‌شود نرخ ارز ممکن است به روند صعودی خود ادامه دهد.از سوی دیگر ایران با تورم بالا مواجه است و این امر باعث می‌شود که طلا به‌ عنوان یک دارایی امن برای حفظ ارزش پول مورد توجه قرار گیرد. تصمیم‌های بانک مرکزی ایران در مورد نرخ بهره، کنترل نقدینگی و سیاست‌های ارزی می‌تواند نوسانات قیمت طلا را تحت تأثیر قرار دهد. میزان تقاضا برای طلا در ایران به دلیل فرهنگ سرمایه‌گذاری در طلا همچنین استفاده از آن به ‌عنوان ذخیره ارزش در دوران تورمی بالاست. با این ملاحظات برخی معتقدند با توجه به افزایش احتمالی قیمت جهانی طلا و ارزش دلار در ایران پیش‌بینی می‌شود، قیمت هر گرم طلای 18 عیار در بازار ایران می‌تواند بین 6 تا 8 میلیون تومان در سال 1404 باشد.
خطرات سرمایه‌گذاری در طلا
بازارهایی مثل طلا که نوسانشان به تحولات بیرون هم بستگی دارد، می‌توانند ریسک‌های خود را داشته باشند. افراد زیادی به دلیل محاسبات نادرست، در بازار طلا ورشکسته شده‌اند، نمونه‌های تاریخی متعددی می‌توان نام برد که به دلایل مختلفی مثل نوسانات قیمت، تغییرات سیاسی-اقتصادی یا کلاهبرداری به نتایج فاجعه‌باری رسیده‌اند.
یکی از معروف‌ترین نمونه‌ها، کلاهبرداری برکس است که در دهه 1990 خیلی‌ها را به خاک سیاه نشاند. برکس یک شرکت کانادایی بود که ادعا کرد یکی از بزرگ‌ترین معادن طلای جهان را در اندونزی کشف کرده است. در مدت‌زمانی کوتاه سهام این شرکت به‌ شدت افزایش یافت تا اینکه مشخص شد که طلای کشف شده، جعلی بوده و با اضافه کردن ذرات طلا به نمونه‌های سنگ، این کلاهبرداری انجام شده است. این ماجرا منجر به ورشکستگی شرکت و از دست رفتن سرمایه‌های بسیاری از سرمایه‌گذاران شد.
در دهه 1980 هم خیلی از سرمایه‌گذاران در بازار طلا ورشکست شدند. در اوایل دهه 1980 قیمت طلا به دلیل سیاست‌های پولی سختگیرانه بانک مرکزی ایالات‌متحده تحت ریاست پل ولکر و به دنبال آن افزایش نرخ بهره به ‌شدت کاهش یافت. سرمایه‌گذارانی که در اوج قیمت طلا در اواخر دهه 1970 وارد بازار شده بودند با کاهش قیمت طلا در دهه 1980 سرمایه‌های خود را از دست دادند. این کاهش قیمت برخی شرکت‌های معدنی و سرمایه‌گذاران را به ورشکستگی کشاند.
یکی از معروف‌ترین کلاه‌برداری‌ها به کلاهبرداری مانسفیلد معروف است که در اوایل قرن 20 رخ داد. این کلاهبرداری در آمریکا اتفاق افتاد و شامل فروش سهام شرکت معدن طلایی بود که ادعا می‌کرد ذخایر عظیمی از طلا دارد. این شرکت در واقع هیچ معدن طلایی نداشت و پس از افشای این تقلب، سرمایه‌گذاران بسیاری ورشکسته شدند.
راه دور نرویم، بحران اقتصادی 2008 هم خیلی‌ها را در این بازار بدبخت کرد. در طول بحران مالی 2008 بسیاری از سرمایه‌گذاران به طلا به‌ عنوان یک دارایی امن روی آوردند. با این حال، برخی سرمایه‌گذاران که با اهرم بالا وارد بازار طلا شده بودند با کاهش ناگهانی قیمت طلا به دلیل فروش اجباری و نیاز به نقدینگی مواجه شدند. این موضوع برای برخی به معنای از دست دادن سرمایه‌های بزرگ و حتی ورشکستگی بود به‌ ویژه اگر در بازارهای مشتقه طلا فعال بودند. این نمونه‌ها نشان می‌دهند که حتی سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مانند طلا، که به‌عنوان امن شناخته می‌شوند، می‌تواند با ریسک‌های بزرگی همراه باشد. نوسان‌های بازار، کلاهبرداری‌ها و تغییرات ناگهانی در سیاست‌های اقتصادی می‌تواند سرمایه‌گذاران را به ورشکستگی بکشاند.